Gümüshane’nin Dumanli köyü sinirlarinda yer alan ve 17. yüzyilda Rumlar tarafindan kuruldugu bilinen Santa Harabeleri arkeolojik ve dogal sit alani olmasinin yaninda kesin korunacak hassas alan olarak ilan edilmisti.
Toplam 7 mahalleden olusan ve her bir mahallesinde dönemin özelliklerini yansitan tek ve iki katli tas binalar ile çok sayida kilise ve çesmenin bulundugu Santa Harabeleri derin bir vadinin içerisinde “Gökyüzüne yakin sakli kent” olarak da biliniyor.
Demir ve kursun madenlerinin islendigi, yasayanlarin tas ustaligi, duvarcilik ve insaat isçiliginde ustalastigi Santa’da 7 mahallede 1923 yili verilerine göre 5 bine yakin insan yasarken, o dönemdeki toplam bin 123 haneden 157’si, 16 kilise ve sapelden 9’u, 7 okuldan 2’si ve 7 çesmeden 5’i günümüze ulasti.
Tarihi eserler yönünden oldukça zengin olan, bazi mahallelerinde kiremit fabrikasi ve kireç ocaklarinin da bulundugu Santa, Yanbolu deresinin dogdugu üç ayri yamaçta denizden 684 metre yükseklikte yer aliyor.
Iki siradagin olusturdugu dar ve derin bir vadi içinde yer alan Santa, kaybolmaya yüz tutmus önemli bir deger olarak biliniyor.
Trabzon’dan bölgeye bisikletle gelen bisiklet sporcusu Ekincan Erol, “Bisiklet sporuyla ugrasiyorum. Hafta sonlari sürüse çikiyorum bir grubum var. Bu hafta sonu buraya çikmayi tercih ettim. Dogasiyla, manzarasiyla çok güzel bir yer. Çok güzel bir duygu el degmemis bir yer ama biraz bakima ihtiyaci oldugunu düsünüyorum. Parkur zorluydu, son 5-6 kilometresi dag bisikletine uygundu. Sonlara dogru asfalt dökülmüs gibi hissettim. Trabzon Havalimanindan çikip 66 kilometre geldim, yaklasik 3,5 saat sürdü. Geçen sene araçla gelmistim, simdi ilk defa bisikletle geliyorum. Sahilden buraya kadar dere kenarindan geldim, sesleri ve görüntüsü çok hostu. Ayrica bir sürü köprü var. Köprü ve manzarasi çok güzel, fotograf çekmek için çok uygun. Son 15-20 kilometrelik parkuru doganin içerisinde geliyorsunuz. Internette anlatildigi gibi, görmek gerekiyor” dedi.
Santa sakinlerinden Hüseyin Demirci, “Burasi Santa ve ben 80 senedir buradayim. Burasi o kadar güzel, özel bir yer ki. Her tarafi yesil. Hayvancilik yapmak için de güzel bir yer. 100 senedir bizler duruyoruz burada. Yasamimiz çok güzel Allah’a sükür. Bundan daha güzel yer olur mu? Yalan dünyanin cenneti burasi. Adam gelip buranin özelligine bayiliyor. Bu kadar güzel yer olur mu diyor. Burasi kent, öbür mahallelerin hepsi buraya bagli 7 mahalle” diye konustu.
“Santa, herkesin gelip görüp gezmesi gereken bir yer”
Fotograf sanatçisi Faysal Kanber de “Hafta sonlarinda bos vakitlerimde buraya geliyorum, geziyorum. Fotograf çekmeyi çok seviyorum. Bu anlamda da Karadeniz çok güzel bir yer. Gezilecek görülecek çok yeri var. Santa’da bunlardan bir tanesi. Herkesin gelip görüp gezmesi gereken bir yer. Maalesef biraz sahipsiz ve bakimsiz bir yer. Özellikle buradan seslenmek istiyorum, böyle yerlere mutlaka sahip çikilmasi gerekiyor. Santa, dogasi, manzarasi, dokusu fotografçi ve gezginler için gerçekten aranip da bulunamayacak bir yer. Herkesin gelmesini tavsiye ediyorum” ifadelerini kullandi.
Santa Harabelerinde Bahar Güzelligi
Dogu Karadeniz’in önemli kültürel miraslarindan Santa Harabeleri, geçmisten günümüze kalan tarihi ihtisami ve bahar mevsimindeki dogal güzelligi ile görenleri kendine hayran birakiyor.
