Selçuklu Meydan Mezarlığı'nda Toprak Altındaki Mezar Taşları Ortaya Çıkarılarak Yurt Dışında Tanıtılacak

ŞENER TOKTAŞ - Bitlis'in Ahlat ilçesinde bulunan UNESCO Dünya Kültür Mirası Geçici Listesi'ndeki Selçuklu Meydan Mezarlığı, "Tarihin Görgü Tanıkları Ahlat Mezar Taşları Ayağa Kalkıyor Projesi" ile dünyaya tanıtılacak.

Ahlat Kaymakamlığı ile Ahlat Doğa ve Kültürel Mirası Yaşatma Derneğince hazırlanan proje kapsamında, "Türklerin Anadolu'ya girişinin kapısı" olarak bilinen ve 210 dönüm alanda 8 bin 103 mezarı bünyesinde barındıran Selçuklu Mezarlığı'nda, toprak altında kalan, kırılan abidevi mezar taşları ayağa kaldırılacak.

Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi (YYÜ) Sanat Tarihi Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Recai Karahan'ın başkanlığında yürütülen kazı çalışmalarına İtalya'dan gelecek restöratör ve sanat tarihçilerinden oluşan 10 kişilik ekip de destek verecek.

Proje ile alandaki kırık ve toprak altındaki 100 mezar taşı ortaya çıkarılarak restorasyon ve liken temizlikleri yapılacak, kitabeleri okunacak, mezarlığın tanıtım filmi ve her biri sanat eseri niteliği taşıyan mezar taşlarının fotoğraflarıyla Ahlat ve İtalya'da sergi açılacak.

- "Mezar taşlarını ayağa kaldırıp geleceğe aktaracağız"

Ahlat Müze Müdürü Mikail Ercek, AA muhabirine, Kültür ve Turizm Bakanlığının izniyle mezarlıkta yürütülen kazı kapsamında ağırlıklı olarak epigrafik ve restorasyon çalışmalarının yapıldığını söyledi.

Zamanla tahrip olan ve yatık vaziyetteki mezar taşlarının kazı ekibi tarafından restore edildiğini anlatan Ercek, şöyle konuştu:

"Mezar taşlarının üzerindeki zengin bezemelerin ortaya çıkması için taş taşlardaki likenler meşakkatli çalışma sonucu temizleniyor. Ortaya çıkarılan süslemeler büyük bir incelikle işlenmiş. Bu mezar taşlarına hayran kalmamak elde değil. Güzel çalışmalar yürütülüyor. Bakanlığımızın ve sivil toplum kuruluşlarının güzel destekleri var. Mezarlıkta yatık vaziyette, toprak altında ya da kırık çok sayıda taş bulunuyor. Bakanlığımız bu konuda gereken desteği veriyor. Sivil toplum kuruluşlarının hazırladığı projelerle bu mezar taşlarını ayağa kaldırıp geleceğe aktaracağız. Tespit edilmiş 8 bin 103 mezardan yaklaşık 200'ü nitelikli ve ayakta duruyor. Burası, ecdadımızın Anadolu'da bu gelenekte bıraktığı ilk eser olması yönünden kaynak konumundadır. Buradaki motiflerin versiyonlarını Anadolu'nun farklı yerlerinde de görmek mümkün."

- "Amacımız hem tanıtım hem de yeni tekniklerin kullanılması"

Ahlat Kaymakamlığı Proje Koordinasyon Birimi sorumlusu Necati Aktekin ise kültürel mirasın korunmasını amaç edinen projeye Merkezi Finans ve İhale Birimince hibe desteği sağlandığını belirtti.

Kaymakamlık, Müze Müdürlüğü, Van YYÜ, İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü ve İtalya'daki ASS. Smart isimli sivil toplum kuruluşunun, Doğa ve Kültürel Mirası Yaşatma Derneğince hazırlanan projenin ortakları arasında yer aldığını anlatan Aktekin, şunları kaydetti:

"Kazı başkanlığının koordinasyonunda restorasyon çalışmalarına İtalya'dan gelecek ekip de katılacak. Amacımız İtalya'daki farklı restorasyon tekniklerinin Ahlat'taki ekiplerce, ekibimizin uyguladığı tekniklerin de İtalya ekibi tarafından görülmesi ve restorasyon konusunda yeni tekniklerin oluşturulmasıdır. Selçuklu Meydan Mezarlığı'mızı yurt dışında tanıtmanın yanında taşlarımızı da restore ederek daha nitelikli hale getirmeyi amaçlıyoruz. İtalya'dan gelerek çalışmalara katılacak ekip, restorasyon teknikleri hakkında ekibimize bilgi verecek, buradaki teknikleri de görecek. İki ekip yeni restorasyon teknikleri geliştirme konusunda çalışma yürütecek."

Dernek Başkanı Samet Adıyaman da Selçuklu Mezarlığı'nda yer altında kalan mezar taşlarının da turizme kazandırılmasını hedeflediklerini ifade etti.