Halk arasinda ‘kemik erimesi’ olarak da adlandirilan osteoporoz, erken dönemde büyük sorunlara neden olmasa da yas ilerledikçe kemiklerde hasar olusumuna ve kirilmalara yol açabiliyor. Osteoporozun en dikkat çekici yönü ise genellikle kemikte kirik meydana gelmeden önce sessiz bir hirsiz gibi ilerleyerek, hiçbir belirti vermemesi oluyor.
Günümüzde 50 yasin üzerindeki her 3 kadindan birini tehdit eden osteoporoz, ileri yas erkeklerde de görülüyor. Medline Adana Hastanesi Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Uzmani Prof. Dr. Mehmet Adam, toplumda en sik görülen metabolik kemik hastaligi olan ve artik bir halk sagligi sorunu haline gelen osteoporoz hakkinda önemli bilgiler verdi.
"Risk yasla beraber artiyor"
“Bebeklik ve çocukluk döneminde artan kemik kitlesi 30-35 yaslarinda zirve yaparken daha sonra her yil ortalama yüzde1 azaliyor. Kadinlarda menopoz sonrasi ilk yillarda östrojen hormonunun koruyucu etkisi ortadan kalkinca yillik kayip orani yüzde 3 ila 5’e kadar çikabiliyor” diyen Prof. Dr. Adam, bunun altinda yatan nedeni ise kadin anatomik yapisindaki kemik yogunlugunun erkeklere göre daha az olmasi seklinde açikliyor.
"Kalça kiriklari hayati tehdit ediyor"
Osteoporozun en korkulan ve istenmeyen bulgusunun 80’li yaslarda görülen kalça kirigi oldugunu ifade eden Prof. Dr. Adam, bu çaglarda kalça kirikli hastalarin yüzde 20-25’inin altta yatan diger hastaliklarinin da etkisi ile hayatlarini kaybettiklerini söyleyerek ekliyor: “Osteoporoza bagli omur kiriklari ise kendini sirt agrisi olarak gösterir. Devam eden süreçte boy kisalmasi, kamburluk, karin içi organlara basi sonucu kabizlik, yanma gibi mide ve bagirsak sorunlari görülür. Osteoporoza bagli en sik görülen kirik ise el bilek kiriklaridir. 50’li yaslarda basit düsme sonucu görülen el bilek kiriklari günlük yasam aktiviteleri bozan önemli bir unsurdur.”
"Korunma çocuk çaginda baslamali"
Osteoporozdan korunmanin çocukluktan baslamasi gerektigini söyleyen Prof. Dr. Adam, “Zengin kalsiyum içerigine sahip besinlerin günlük tüketilmesi, günes isinlarindan faydalanilarak yeterli D vitamin alinmasi ve düzenli egzersiz ile kas kitlesini, dolayisi ile kemik kitlesini arttirmak mümkündür. Yapilacak egzersizler yerçekimine karsi direnç egzersizleri olmalidir. Basketbol, voleybol, ip atlama, kosma vb. egzersizler erken dönemlerde tercih edilirken, ileri yaslarda ise yürüyüs hatta sadece yerinde yaylanma hareketi bile yeterli olacaktir. Ayrica D vitamin kan degerleri çok düsük ise D vitamini takviyesi, sigara ve alkolden uzak durulmasi, soda ve kolali içeceklerin tüketilmemesi, çay ve kahve tüketiminin günde 2-3 fincan ile sinirlandirilmasi önerilir. Ilaç tedavisi gereken bireylerde ise ilk tercih bisfosfonat grubu ilaçlardir” diyerek bisfosfonatlarin yetersiz kaldigi ya da yan etkisi nedeniyle kullanilamadigi durumlarda ise daha baska ilaç seçeneklerinin gündeme gelebilecegini anlatiyor.
Erkekler de risk atinda
Erkeklerde erken dönemde düsük enerjili bir travma ile kemik kirigi olusmasinin osteoporoza karsi uyarici olmasi gerektigini de kaydeden Prof. Dr. Adam, “Erkek osteoporozunda arastirilmasi gereken durumlardan biri hipogonadizmdir (Cinsiyete özgü seks hormonlarinin hiç olmamasi veya yetersiz olmasi). Erkeklerde koruyucu ve tedavi edici yaklasimlar ise kadinlarla aynidir” diyor.
Kimler osteoporoz riski altinda?
3 aydan uzun süre kortizon kullananlar
Hipertiroidi hastalari
Antiepileptik ilaç kullananlar
Aile öyküsünde osteoporoz olanlar
1 aydan uzun süre yatak istirahati alanlar
Ailesinde kalça kirigi olanlar
Menopoz dönemindeki kadinlar
Boy kisalmasi olanlar.
'Sessiz Hirsiz Osteoporoz Hastaligi Kemikleri Çaliyor'
Medline Adana Hastanesi Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Uzmani Prof. Dr. Mehmet Adam, “Halk arasinda ‘kemik erimesi’ olarak da adlandirilan osteoporoz, erken dönemde büyük sorunlara neden olmasa da yas ilerledikçe kemiklerde hasar olusumuna ve kirilmalara yol açabiliyor” dedi.
