Sifir Araç Alacaklar 'Proforma' Faturaya Dikkat

Proforma faturalarin gerçek fatura yerine geçmedigini ve teklif niteligi tasidigini söyleyen Avukat Mücahit Küçük, “Son zamanlarda sifir araç satin alan vatandaslardan bayilerin aracin satin alinmasi esnasinda kararlastirilan bedelden daha fazla bedel istenildigi yönünde sikâyetler artmaktadir. Sifir araç satan bayiler, satisi yapilan aracin teslimine kadar geçen sürede satilan aracin fiyatinin arttigi gerekçesiyle vatandaslardan anlasilan bedelden farkli olarak meydana gelen fiyat artisini da talep etmektedir. Hatta bazi bayiler istenilen fiyat farkinin ödemesi yapilmadigi takdirde aracin tesliminden kaçinmaktadirlar. Uygulamada sifir araç satan bayiler, vatandaslarin satin almayi kararlastirdigi araçlarin niteligini ve satis bedelini gösteren proforma fatura düzenleyerek aracin teslimini daha sonra gerçeklestirilecegini söyleyerek araç satim islemini gerçeklestiriyorlar. Ancak bu durum vatandaslarin aleyhine sonuç dogurabilecek niteliktedir. Çünkü ticari hayatta proforma fatura, henüz gerçek bir ticari islem gerçeklesmeden önce müsteriye sunulan ve gelecekteki bir satisin veya islemin kosullarini ve ayrintilarini özetleyen bir fatura türüdür. Satici tarafindan hazirlanan proforma fatura, müsteriye sunulan bir teklif olarak kabul edilir ve herhangi bir ödeme yapilmadan önce, müsteri tarafindan onaylanmasi ve kabul edilmesi gereken tüm kosullarin açikça belirtilmesini saglar. Proforma fatura, gerçek bir faturaya benzer, ancak bir islem gerçeklesmedigi için resmi bir belge olarak kabul edilmez. Bunun yerine, bir proforma fatura, bir islem yapilacagi zaman gerçek bir fatura olarak kullanilmak üzere hazirlanmis bir öncü belgedir. Genellikle, satilan malin tesliminin uzun sürecegi ithalat- ihracat islemleri gibi uluslararasi islemlerde veya satilan malin henüz saticinin himayesinde olmadigi durumlarda kullanilir ve mal veya hizmetlerin gönderilmesi için gerekli olan tüm detaylari içeren belgedir” dedi.

Küçük, vatandaslarin alim yapildiktan sonra gerçek faturalarini kestirmeleri gerektigini söyleyerek, “Hukuken de proforma fatura, bir islem gerçeklesmeden önce müsteriye sunulan bir teklif niteliginde oldugundan resmi bir belge olarak kabul edilmemektedir. Bu nedenle, proforma faturanin hukuki niteligi saticilar tarafindan kesilen gerçek fatura kadar yüksek degildir. Yani proforma faturanin adi her ne kadar fatura olarak geçse de yürürlükte olan kanunlarimiz kapsaminda bir fatura niteligine sahip degildir. Dolayisiyla meydana gelebilecek uyusmazliklarda ellerinde sadece proforma fatura olan vatandaslar proforma faturaya dayanarak satin alinan aracim teslimi için bayileri zorlayamayacaktir. Yargitay da tüketici uyusmazliklarina iliskin bir kararinda proforma faturayi “gerçek anlamda fatura olmayan satis teklifi mahiyetindeki” belge olarak tanimlamistir. Yargitay Hukuk Genel Kurulu da ticari nitelikteki bir uyusmazlikta proforma faturayi “Proforma fatura gerek (sözlesmenin akdedildigi tarihte yürürlükte bulunan 6762 s.) Türk Ticaret Kanunu (m.23) ve gerek Vergi Usul Kanunu (m.229 vd) anlaminda bir fatura olmayip, saticinin, satim konusu malin niteliklerini ve özellikle satis tutarini gösterdigi bir metindir” olarak tanimlamistir. Bu sebeplerle vatandaslarin sifir araç alirken bayiler tarafindan düzenlenen proforma faturayi degil gerekli ödemeler yapildiktan sonra gerçek faturanin kestirilerek faturayi almalari ileride aracin tesliminde yasanabilecek sikintilarin dogmasini engelleyecektir. Çünkü faturanin kesilmesinden sonra meydana gelecek fiyat artislari artik vatandaslari ilgilendirmeyecek bayilerin faturaya göre teslim yapmasi gerekecektir” ifadelerini kullandi.