Skorsky Helikopterin Esin Kaynağı Yusufçuk Böceği

Özellikle su kenarlarında yaşayan ve güzelliği nedeniyle Yusuf Peygambere benzetilen 'yusufçuk' böceği, mühendislere de Skorsky helikopterlerin üretiminde esin kaynağı oldu.

Atatürk Üniversitesi (AÜ) Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü Zooloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ümit İncekara, AA muhabirine yaptığı açıklamada, halk arasında bilinen yusufçuk böceğinin latince isminin 'Odanat' olduğunu söyledi.

Yusufçuk böceğine halk arasında kız böceği, tayyare böceği, helikopter böceği ve su bakireleri gibi isimler de verildiğini belirten İncekara, 'Yusufçuklar, rengarenk olması nedeniyle Yusuf Peygambere benzetilir. Yusuf Peygamber yüz güzelliği ile bilinen ve rengarenk elbiseleri olan bir peygamberdir. Yusufçuğun üzerindeki rengarenk desenler onu çağrıştırıyor. Yusufçukların dünyada aşağı yukarı 6 bin civarında türü var. Ülkemizde de epeyce bir türü var.' dedi.

İncekara, yusufçukların birçok açıdan dikkati çeken böcekler olduğunu ifade ederek, suyu temiz olan göl ve dere kenarlarında yaşadığını dile getirdi.

Yusufçukların yaşadığı alanların suyun belli oranda temiz olduğunu gösterdiğini de aktaran İncekara, şöyle devam etti:

'Dünyada yusufçuk dışında kafasının yarısı göz olan başka bir organizma yok. Yani gözün kafaya oranı en büyük olan böcekler bunlardır. Kafasına oranla kocaman bir gözü vardır. O gözün her biri 30 bin küçük petek gözden oluşur. Bir mozaik düşünün küçük küçük tüpler var, her birinin ucunda mercekler var. O bütün merceklerden gelen görüntüleri birleştirip ana görüntüyü oluşturuyor. Gözü o kadar büyük ki kafasının arkasına kadar uzanıyor. Etrafında olan her şeyi rahatlıkla kontrol edebiliyor. Bu onun avcılık yeteneğini de artırıyor.'

İncekara Yusufçuğun ayrıca iyi bir avcı olduğunu da dikkat çekerek, 'Yusufçuğun avcılık yeteneği artıran başka bir yeteneği daha var oda hızı. Yusufçuk uçarken 95 kilometre kadar hıza ulaşabiliyor. Havada onun kadar akrobatik hareket yapan başka bir canlı yoktur. Dikkatle izlediğinizde yatay ve dikey yönde çok keskin manevralar yaptıklarını çok rahatlıkla görebilirsiniz. O nedenle müthiş bir avcılık yeteneği var. Daha çok uçan böcekleri avlayarak besleniyorlar ve bu nedenle onlara 'predatör' diyoruz.' şeklinde konuştu.

- Kanatları milimetrenin 3 binde biri kadar ince

Yusufçuğun bir başka özelliğinin de kanatlarının birçok bilim insanına ilham kaynağı olması olduğuna söyledi.

Doğanın taklit edilerek çeşitli ürünlerin geliştirilmesine 'biyomimetik' dediklerini anımsatan İncekara, 'Bu böceklerde biyomimetikte çok fazla kullanılan böceklerdir. Kanatları o kadar ince ki milimetrenin 3 binde biri kadar kalınlıkta. O kanatlarını saniyede binlerce kez çırpmasına rağmen yine de yırtılmıyor. Kanatlarının uç kısımlarında hücreler yoğunlaşıyor ve kanatların uç kısımlarını daha ağır hale getiriyor. Böylece o titreşimlerden kaynaklanan örselenmeyi engelliyor. Zaten hızlarının arka planında bu var. O kanatlar o kadar sağlam ki binlerce küçük parçalardan oluşuyor. Yakından bakarsanız harita gibidir böyle. Çizgi çizgi, parça parçadır. Bu parçaların bağlanış şekilleri onun sağlamlığını kazandırıyor. Münih Olimpiyat Stadı, bu böceklerin kanatlarından esinlenerek dizayn edilmiştir.' ifadelerini kullandı.

- Skorsky helikopteri bu böcekten esinlenerek tasarlandı

İncekara, yusufçukların erkeklerinin hayatları boyunca bir kere çiftleştiğini ardından çiftleştiği dişi tarafından kafasının koparılarak yenildiğini belirterek, şunları kaydetti:

'Bir erkek yusufçuk, bir dişisi ile çiftleşmeye karar verdiğinde ölümü de göze almış oluyor. Çünkü hayatının sonu oluyor. Sırf neslin devamı için erkekler bunu göze alıyor. Dünyada adını duyurmuş bir helikopter markası olan Skorsky var. O helikopterdeki akrobatik hareketler, bu böceklerden esinlenerek ortaya çıkarılmıştır. İkisini de yan yana koyun benzerlikler göreceksiniz. Ama yusufçuklar, o helikopterden kat kat daha manevra kabiliyetine sahiptir. Yani insanların yaptığı sadece taklit. Bu böceklerin insanlara bir zararı yoktur, zehirli değillerdir. İnsanları rahatsız edici bir durumları yok. O bakımdan insanlar da onlara sevecen bakmışlar. Bu böcekler biyolojik mücadelede de kullanılıyorlar. Zararlı birtakım böcekleri yiyerek doğada dengeyi sağlıyorlar. Sivri sinekleri avlıyorlar. Onların sayılarını azaltarak insanlara zarar vermesini engelliyorlar, doğada da böyle bir işlevi var.'