Soykırımdan Balkan kardeşliğine - POLİTİKA

 

Çetnik Sırpların BM askerlerinin gözetiminde katlettiği 8 bin 372 Boşnak , soykırımın yaşandığı Srebrenitsa’da törenle anıldı . 7 Balkan ülkesinden Devlet ve Hükümet Başkanı’nın katıldığı törenlerde kimlikleri yeni belirlenen 775 kurban daha defnedildi . Anma törenlerine soykırımdan birinci derecede sorumlu olan Birleşmiş Milletler’den hiçbir temsilci katılmadı
Bosna-Hersek’te Çetnikler’in 11 Temmuz 1995’de 8 bin erkeği katlettiği Srebrenitsa’da , kimlikleri yeni belirlenen 775 soykırım kurbanı büyük acının 15 . yılında Potaçari’de toprağa verildi . Srebrenitsa Mezarlığı’nda 3 bin 499 mezar var . 775 kişinin mezarlığa yerleşmesiyle birlikte bu sayı 4 bin 274 oldu . Hala 4 bin kişinin cesedi kayıp .


Potoçari Mezarlığı’ndaki aınma törenine Başbakan Erdoğan , Bosna-Hersek Üçlü Devlet Başkanlığı Konseyi Başkanı Haris Sladziç , Sırbistan Devlet Başkanı Boris Tadiç , Hırvatistan Devlet Başkanı İvo Yosipoviç , Slovenya Devlet Başkanı Danilo Turk , Makedonya Devlet Başkanı Georgi İvanov ve Karadağ Devlet Başkanı Filip Vuyanoviç , ile bazı ülkelerin dışişleri bakanları ve büyükelçileri ile NATO yetkilileri katıldı .

ANMALARDA BM TEMSİLCİSİ YOK

Soykırımda sorumluluğu olduğu belirtilen BM’den hiç bir temsilcinin törenlere katılmaması dikkat çekti . Törende , Kuran’dan sureler okundu ve Bosna Hersek Milli Marşı eşliğinde göndere bayrak çekildi . Törenler kapsamında 3 yıldır , giydikleri beyaz kefenlerle Boşnak , Sırp ve Hırvatlar’dan oluşan gençler ‘Srebreniçki Inferno’ ( Srebrenitsa Cehennemi ) adlı oratoryoyu seslendirdi . Törenlere Sırbistan’dan gelen Kadınlar Derneği üyeleri , siyah kıyafetleriyle katıldı . Daha sonra cenazeler , öğle namazını müteakip kılınan cenaze namazının ardından toprağa verildi .

ÖLÜM TARİHLERİ HEP AYNI

Avrupa’nın İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra yaşadığı en büyük trajedi olan Srebrenitsa soykırımının 15 . yıldönümünde , yine hüzün ve gözyaşı hakimdi . Boşnak aileleri erkeksiz , çocukları babasız , anneleri evlatsız bırakan bu soykırımın acısı , aradan geçen 15 yıla rağmen hiç dinmedi . 15 yıl önce baba , kardeş , eş olanlar yemyeşil örtülere bürünmüş narin ve hafif tabutlarıyla Potoçari’de bir araya geldi . Doğum tarihleri farklı , ancak ölüm tarihleri hep 11 Temmuz 1995 tarihini gösteren 775 tabut , ilk olarak bu insanların ‘umut’ diye içeri girmeye çalıştığı BM bünyesinde görev yapan Hollanda birliğinin konuşlandığı fabrikanın içinde bekletildi .

CESEDİ ÜÇ AYRI MEZARDAN ÇIKTI

Tabutlar , elden ele uzatılarak Potoçari Mezarlığı’nda cenaze namazlarının kılınacağı alana tek tek dizildi . Yine burada da her tabutun başında aileleri ve yakınları gözyaşı dökerek dayanılması zor bir tablo oluşturdu . Başı belli , ancak sonu görülmeyen bu tabutların başında ağlayan kadınlardan birisi de İsmeta Omeroviç idi . . . 15 yıl önce kaybettiği eşininin tabutu başında dua eden , iki kardeşini ve babasını da bu trajedi de kaybeden Omeroviç , acısını “Öldürüldüğünde 38 yaşında olan eşimin cesedi üç farklı toplu mezardan çıkartıldı . Cesedinin birçok uzvu eksik . Ancak buna da şükür . . . Bu tabutlarbu olaylara göz yuman dünyanın ayıbı” sözleriyle dile getirdi .

İLK KEZ BİR HRİSTİYAN DEFNEDİLDİ

Srebrenitsa’nın işgali üzerine buradaki Boşnak arkadaşlarıyla ormana kaçarken Çetnikler tarafından katledilen Rudolf Hren’in cenazesinin , annesi Barbara ve kızı Diana’nın isteği üzerine Srebrenitsa kurbanlarıyla birlikte toprağa verilmesinin istendiği öğrenildi . Anna Barbara Rhen , ‘’Oğlum gönlüyle ve ruhuyla tam bir Srebrenitsa’lıydı . O nedenle onu arkadaşlarından ayırmak istemedim’’ dedi . Şehitliğe ilk defa bir Hristiyan defnedildi .

Katil yakalanamadı komutana ise madalya

11 Temmuz 1995’te binlerce Boşnak’ı sığındıkları Akü Fabrikası’nda , BM Barış Gücü’nün Hollandalı Birliği , kendi hayatlarını kurtarmak için Sırp Lider Mladiç komutandaki Çetnikler’e teslim etti . Aradan geçen 15 yıla rağmen Çetnik soykırımcı Mladiç henüz yakalanamadı . BM gözetiminde soykırıma göz yuman 450 askerlik Hollanda Birliği’nin komutanı Thom Karremans’a ise ülkesi 4 yıl önce hizmetlerinden ötürü dev let nişanı verdi . 8 bin 372 Boşnak erkeğini Mladiç ile şampanya içerek ölüme gönderen Karremans’ın katille diyalogları da yayınlandı . Mladiç , sigara ikram ettiği Hollandalı komutanla “Korkma bu içtiğin son sigara olmayacak” diyerek dalga geçmişti . Mladiç’in askerine kendi dilinde bir şeyler söyleyen Hollandalı komutanı “Burada iki resmi dil var , Sırpça ve İngilizce . Başka bir dilde konuşamazsın” diye azarlamıştı . Bu konuşmanın ardından 14 yaşından büyük Boşnaklar katledilmiş ve tanınmamaları içinde cesetleri parçalanarak ayrı ayrı yerede topluca gömülmüştü .

Sladziç : Kimse intikamdan bahsetmiyor

Bosna-Hersek Üçlü Devlet Başkanlığı Konseyi Başkanı Haris Sladziç , Srebrenitsa kurbanlarının aileleriyle görüştüğünü belirterek , “Onların tek istediği adaletin yerini bulmasıdır . Kimse intikam almaktan bahsetmiyor” dedi .

Tadiç : Huzur için katiller bulunmalı

Sırbistan Devlet Başkanı Tadiç , “Yapılanlar tüm Boşnak halkı ve eski Yugoslavya topraklarında yaşayan herkes için büyük trajedidir . Ratko Miladiç’in yakalanması için gösterdiğim kararlılıktan asla taviz vermeyeceğim . Huzur için katiller bulunmalı” dedi .

Partisinden katil Karaciç’e nişan

Lahey’deki özel mahkemede Boşnaklara karşı insanlık suçu işlemekten yargılanan Bosnalı Sırpların siyasi lideri Radovan Karaciç’e partisi tarafından Srebrenitsa katliamının 15 . yıldönümünde nişan verildi . Bosna-Hersek haber ajansı FENA’nın bildirdiğine göre muhalefetteki Sırp Demokratik Partisi ( SDS ) , savaş suçu işlemekten 20 yıl hapis cezasına çarptırılan ve savaş sırasında Bosnalı Sırpların parlamentosunun başkanlığını yapan Momcilo Krayisnik’i de nişanla ödüllendirdi . Nişanların Karaciç’in eşi Lyilyana Zelen-Karaciç ve Krayisnik’in kardeşi Mirko Krayisnik’e takdim edildiği belirtildi .

Srebrenitsa’dan dünyaya barış çağrısı


Başbakan Erdoğan törene geldikleri sırada bir Boşnak kadının Sırp lider Tadiç’in elini sıkarak “İntikam istemiyorum . Ne zaman bitecek bunlar” dediğini hatırlattı . Erdoğan , “İşte dünya barışının bu annelere ihtiyacı var . Bir insanın ölümü , tüm insanlığın ölümü gibidir . Onun için illa barış , illa barış , illa barış diyoruz” dedi

Başbakan Erdoğan , Potoçari tören alanında bulunan anıt taşa , üzerinde Türkiye Cumhuriyeti Başbabakanlığı yazan çelengi koydu . Türkiye’nin ilk kez Başbakan düzeyinde katıldığı anma törenlerinde Erdoğan’a çelengi anıt taşa koyması sırasında eşi Emine Erdoğan , Devlet Bakanı ve Başmüzakereci Egemen Bağış ile Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu eşlik etti . Tören alanında bulunan bir kadın Erdoğan ve eşi Emine Erdoğan’ı öperek , “hoş geldiniz” dedi . Erdoğan anmada yaptığı konuşmada Srebrenitsalıları en kalbi duygularıyla selamladığını ifade etti ve “Selamün aleyküm” dedi ve “Srebrenitsa’da insanlık onuru ağır bir yara almıştır , Balkan tarihi , Avrupa tarihi bir kara leke almıştır” diye konuştu .

METANET VE ONUR VARDI

Oğlu ve kocasını kaybeden bir Boşnak kadının Sırbistan Devlet Başkanı Tadiç’in elini sıkarak “Ben burada beyimi ve iki yavrumu kaybettim . Ne zaman bunlar bitecek . İntikam istemiyorum” dediğini aktaran Erdoğan şunları söyledi : “Bu hanım kardeşimin gözlerinde metanet gördüm , onur gördüm ama nefret ve kin görmedim çünkü o , asaletinin gereğini yerine getiriyordu . Onun için takdir ediyorum , onun için tebrik ediyorum . İşte dünya barışının bu annelere ihtiyacı var . Bir insanın ölümü , tüm insanlığın ölümü gibidir . Onun için illa barış , illa barış , illa barış diyoruz . Srebrenitsa’da insanlık onuru ağır bir yara almıştır , Balkan tarihi , Avrupa tarihi bir kara leke almıştır . Srebrenitsa’da uluslararası barış gücü tanımı çok ağır darbe almıştır . Srebrenitsa’yı unutmayacağız , unutturmayacağız .

ERDOĞAN SIRP LİDERE SESLENDİ

Bosna Hersek’te ölen her can için Türkiye’nin 81 ilinde gözyaşı döküldüğünü kaydeden Başbakan Erdoğan “Saraybosna İstanbul’un kardeşidir . Belgrad Ankara’nın dostudur , Zagreb İzmir’in akrabasıdır , Kızılırmak Nehri’nin , Sakarya Nehri’nin , Tuna’nın , Dirina’nın , tarihi ortaktır , birdir” diye konuştu . Sırbistan parlamentosunun Srebrenitsa soykırımından ötürü özür dilemesinin tarihi bir karar olduğunu anlatan Erdoğan “Cumhurbaşkanı Tadiç’in bugün bir kez daha burada bulunması aydınlık geleceğimiz adına tarihi bir adımdır . Barışı kuracağımız dünya için tarihi bir adımdır . İnanıyorum ki Srebrenitsa insanlık onurunun yitip gittiği yer olduğu kadar insanlık onurunun yeniden yeşerdiği , barışın , dostluğun , kardeşliğin , dayanışmanın adeta gümüş gibi parladığı yer olacaktır . Başbakan Erdoğan , konuşmasının Bosna’nın efsanevi lideri Aliya İzzetbegoviç’in sözlerini yazdığı Bosna Hersek milli marşının “Kanlı topraklar üzerine kurduğum canım Bosnam benim/Sana iki gözüm gibi bakacağım/çünkü ben senin oğlunum” dizeleriyle bitirdi .

Sırbistan ile de vize kalkıyor

Başbakan Erdoğan’ın Belgrad ziyareti öncesi Sırbistan Meclisi , Türkiye ile Sırbistan arasında vize uygulamasının kaldırılmasına yönelik karar aldı . Böylece Türkiye’ye vize uygulamayan ülke sayısı 62’ye yükselmiş olacak . Bu arada Başbakan Erdoğan , Bosna’daki temaslarının ardından Sırbistan’a geçti . Sırbistan Başbakanı Mirko Cvetkoviç , Erdoğan onuruna yemek verdi .

LİDERLER ANMA TÖRENİNDE

Potoçari Mezarlığı’nda düzenlenen anma törenlerine Başbakan Erdoğan , eşi Emine Erdoğan , Bosna-Hersek Üçlü Devlet Başkanlığı Konseyi Başkanı Haris Sladziç , Avrupa Konseyi Parlamenter Meclisi Başkanı Mevlüt Çavuşoğlu , Sırbistan Devlet Başkanı Boris Tadiç , Karadağ Devlet Başkanı Filip Vuyanoviç , Makedonya Cumhurbaşkanı Georgi İvanov , Slovenya Devlet Başkanı Danilo Turk ve Fransa Dışişleri Bakanı Bernand Koucher ile çeşitli Avrupa ülkelerinden temsilcileri ve büyükelçiler katıldı .

Soykırımın kitabını yazdı

Çetnik Sırplar’ın , Müslüman Boşnaklar’a uyguladığı soykırımın bilinmeyenleri gün yüzüne çıkıyor . Srebrenica soykırımını belgeler ve olayın tanıklarıyla yapılan röportajlarla gözler önüne seren gazeteci Mehmet Koçak , Boşnakların yaşadığı zulmü unutmamak ve unutturmamak için”İnsanlık tarihinde karar bir leke Srebrenica soykırımı” kitabını yazdığını söyledi . 2 . Dünya Savaşı’ndan bu yana tarihin en büyük soykırımının yaşandığını Srebrenica hakkında bilinmeyen , şimdiye kadar hiç duyulmamış pek çok gerçeği gün yüzüne çıkaran kitapta , o dönemde Birleşmiş Milletler ve emrindeki barış gücünün neler yaptığına da yer veriliyor . Yazar , bölgenin güvenliğini üstlenen BM , emrindeki UNPROFOR ( Barış Gücü ) , NATO ve AB’nin bu vahşeti durdurmaya gücü olduğu halde harekete geçmediğini vurguluyor . • EBRU BARAN

Star Gazete