Srebrenitsa 'katliam' acısını bir kez daha yaşadı

  1995 ' te Sırp güçlerin 8 binden fazla Boşnağı öldürdüğü Srebrenitsa ' da bugün , katliamın 15 . yılında anma törenleri vardı . 775 kurbanın daha toprağa verildiği törene Sırbistan ile Bosna Hersek arasındaki diyaloğun arabulucusu olarak katılan Türkiye adına konuşan Başbakan Erdoğan , Balkanlarda barış vurgusu yaptı . Srebrenitsa anma törenleri Başbakan Recep Tayyip Erdoğan ve törene katılan ülkelerin devlet başkanları ile temsilcilerinin anıt taşa çelenk koymasıyla başladı .

Başbakan Erdoğan , Potoçari tören alanında bulunan anıt taşa , üzerinde Türkiye Cumhuriyeti Başbabakanlığı yazan çelengi koydu .

Erdoğan ' ın çelengi anıt taşa koyması sırasında eşi Emine Erdoğan , Devlet Bakanı ve Başmüzakereci Egemen Bağış ile Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu da hazır bulundu .

Törenlere , Türkiye Cumhuriyeti ' nden ilk defa başbakanlık düzeyinde katılım olurken , Bosna-Hersek Üçlü Devlet Başkanlığı Konseyi Başkanı Haris Sladziç , Sırbistan Devlet Başkanı Boris Tadiç , Hırvatistan Devlet Başkanı İvo Yosipoviç ve Karadağ Devlet Başkanı Filip Vuyanoviç ile bazı ülkelerin dışişleri bakanları ve büyükelçileri ile NATO yetkilileri de katıldı .

Törende , Kuran ' dan sure okundu ve Bosna Hersek Milli Marşı eşliğinde göndere bayrak çekildi . Enica Gençlik Korosu ' nun " Srebrenitsa Cehennemi Oratoryosunu " seslendirdiği törende Srebrenitsa şiiri okundu .

Erdoğan : " Avrupa tarihi kara leke aldı "

Törende konuşma yapan Erdoğan , " Srebrenitsa ' da insanlık onuru ağır bir yara almıştır , Balkan tarihi , Avrupa tarihi bir kara leke almıştır " dedi .

Erdoğan , katliamda yaşamını yitirenler için " Hiç şüpheniz olmasın onlar şehittirler . Bizim değerlerimizde onlar ölü değildir , onlar diridirler . Şu anda onlar bizimle beraber bizi dinliyor , bizi izliyorlar " diye konuştu .

Katliam kurbanlarının vatanları , namusları , şerefleri , onurları ve insanlık için hayatlarını verdiğinin ve toplu katliama muhatap olduğunun altını çizen Erdoğan , " Onlar kanlı , acımasız , kuralsız , vahşi bir savaşta katledildiler " dedi .

Erdoğan , " Saraybosna İstanbul ' un kardeşidir . Belgrad Ankara ' nın dostudur , Zagreb İzmir ' in akrabasıdır , Kızılırmak Nehri ' nin , Sakarya Nehri ' nin , Tuna ' nın , Dirina ' nın , tarihi ortaktır , birdir " diye konuştu .

Her savaşın , çatışmanın ve kavganın kötü olduğunu ifade eden Erdoğan , " Ancak kardeşlerin , akrabaların kavgası , ortak bir tarihi , ortak bir kültürü , hatta ortak bir dili paylaşan dostların kavgası kötünün de ötesinde kötüdür " dedi .

Başbakan Erdoğan , Srebrenitsa ' da katıldığı TRT Haber kanalının yayınında , değerlendirmelerde bulundu ve soruları yanıtladı .

Başbakan Recep Tayyip Erdoğan , " Gerçekten Belgrad Parlamentosu ' nda alınan karar , Sayın Tadiç ' in cesur bir kararı olmuştur , cesur bir girişimi olmuştur . Öyle ise bunun arkasını bizim getirmemiz lazım . Çünkü bu bölge artık barışı teneffüs etmeli , barışın dışında bir şeyi değil " dedi .

Srebrenitsa ' da 15 yıl aradan sonra hala akrabalarına ulaşamayan insanlar bulunduğunu hatırlatan Başbakan Erdoğan , bu tabloyu görünce " Biz Uluslararası Lahey Adalet Divanı ' nın bu soykırım kararından sonra acaba daha neyi bekliyoruz? Bunların katilleri , bunların failleri ne zaman yakalanacak , ne zaman bunlar ortaya çıkacak? Yani güç her zaman haklı olmaya devam mı edecek? Haklı olanlar ne zaman güçlü olacak? " sorularını kendi kendine sorduğunu ifade etti .

Tören sırasında yaptığı konuşmada da yer verdiği , eşini ve iki çocuğunu kaybeden kadının , Sırbistan Devlet Başkanı Boris Tadiç ' in elini sıktığını ve bu sırada " ben eşimi kaybettim , iki çocuğumu kaybettim . Ne zaman bunlar duracak? " dediğini aktaran Erdoğan , " Ama onda metanet vardı , nefret yoktu , kin yoktu . Bu da tabii bir Müslümanın dünyaya bakışını gösteriyor çünkü dünya barışını biz kin üzerine , nefret üzerine inşa edemeyiz . Onun için Srebrenitsa bugün bu mesajı da verdi . Bu bakımdan çok çok anlamlı bir töreni yaşadık , yaşıyoruz . Ama diyorum ki , bu dünya , katillerin egemen olduğu , zalimlerin egemen olduğu bir dünya olmasın . Haklıların her zaman hakkını alabildiği bir dünya olsun . Benim için bugünün en önemli mesajları bunlardı diye düşünüyorum " diye konuştu .

Erdoğan , Srebrenitsa ' ya büyük bir soykırım müzesi yapılması görüşünün hatırlatılarak , " Türkiye ' nin böyle bir müzeye nasıl bir katkısı olabilir? " sorusu üzerine " Bildiğiniz gibi bizim TİKA ' mızın burada çalışmaları var . Orada da elimizden gelen azami desteği biz buradaki bu çalışmaya , gayrete inşallah veririz " diye konuştu .

Erdoğan notları

Başbakan Erdoğan , Srebrenitsa katliamının 15 . yıl dönümü nedeniyle düzenlenen törene katılanlarla cenaze namazı kıldı . Erdoğan , katliamın yapıldığı fabrikayı da ziyaret etti .

Törende , Zenica Gençlik Korosu tarafından Srebrenitsa Cehennemi Oratoryosu seslendirildi . Oratoryonun bestecisi Başbakan Erdoğan ile tanıştırıldı .

Öte yandan katliam kurbanları için Katolik bir papaz da dua okudu . Daha sonra cenaze namazı kılındı ve kimlikleri tespit edilen 700 ' ün üzerinde katliam kurbanı isimleri tek tek okunarak defnedildi .

Srebrenitsa katliamının 15 . yılı

Bosna-Hersek ' teki savaşta 11 Temmuz 1995 tarihinde 8 bin erkeğin katledildiği Srebrenitsa ' da , soykırımın 15 . yıl anma törenleri , kurbanların mezarlarının bulunduğu Potaçari ' de geniş katılımla yapıldı .

Avrupa ' nın İkinci Dünya Savaşından sonra yaşadığı en büyük trajedi olan Srebrenitsa soykırımının 15 . yıldönümünde , yine hüzün ve gözyaşı hakim . . . Boşnak aileleri erkeksiz , çocukları babasız , anneleri evlatsız bırakan bu soykırımın acısı , aradan geçen 15 yıla rağmen hiç dinmedi .

Bir zamanlar evlatları ve kocalarıyla yaşadıkları mutlu hayatı ansızın yok edilen Srebrenitsalı kadınları yalnız bırakmamak için on binlerce Boşnak törenlerin yapılacağı alanda bir gün öncesinden toplanmaya başladı .

Etrafı ormanlarla çevrili yeşil arazi üzerine " beyaz zambaklar " gibi dizilen uçsuz bucaksız mezar taşlarının bulunduğu Potoçari ' de toplanan kalabalık , savaşta kaybettiği yakınları için dua ediyor ve gözyaşı döküyor .



Bosna-Hersek ' ten ve yurt dışından törenler için gelen insanlardan bazıları geceyi Potoçari Mezarlığı çevresinde kurulan çadırlarda ve kentteki Boşnak ailelerin yanında geçirdi .

İnsanların yüreğindeki acı ve hüzün yüzlerine de yansıyor . Gülmeyi adeta unutmuş bu insanlar , sadece derin bir sessizlik içinde 15 yıl önce dünyanın gözleri önünde yaşanan trajedinin hüznünü yaşıyor .

Törenler bir büyük buluşmaya da sahne oldu

15 yıl önce baba , kardeş , eş olanlar yemyeşil örtülere bürünmüş narin ve hafif tabutlarıyla Potoçari ' de bir araya geldi . Doğum tarihleri farklı , ancak ölüm tarihleri hep 11 Temmuz 1995 tarihini gösteren 775 tabut , ilk olarak bu insanların " umut " diye içeri girmeye çalıştığı BM bünyesinde görev yapan Hollanda birliğinin konuşlandığı fabrikanın içinde bekletildi .

15 yıldır kaybettikleri ve bir mezarın dahi çok görüldüğü yakınlarının tabutlarına sarılan kadınlar gözyaşı döktü . Bu gözyaşları , 15 yıl önce katledilen , daha sonra bedenleri parçalara bölünüp çeşitli toplu mezarlarda bulunan , uzun çalışmalar sonucu kimlikleri belirlenen kurbanlar için akıtılıyordu .

Anneleri onları doğururken kolsuz , bacaksız , başsız doğurmamıştı . . . Ancak onların tabutları çok hafifti . Çünkü birçoğunun bedeninin bir kısmı hala bilinmeyen yerlerde saklı duruyordu . Tabutlar içinde ise kimisinin tek bacağı , kimisinin sadece kaburgaları , kimisinin ise sadece kafatası bulunuyordu . Hala iki bin kişinin yakınları , kurbanlarının bir tırnağını dahi bulamadı .

Bazı kadınların pencerelerinden düşen güneşin hüzmeleriyle aydınlanan fabrikanın geniş alanında yakınının cenazesini bulmak için tabutların üzerindeki küçük harflerle yazılmış isimleri tek tek kontrol etmesi ise yürek burkan bir başka manzara .

Tabutlar başında ağlayan kadınlar , bir taraftan kaybettikleri için gözyaşı döküyor , diğer taraftan yakınlarını 15 yıl sonra olsa bile inançları doğrultusunda toprağa verecek olmanın buruk sevincini yaşadı .

Cenazelerin fabrikadan törenin yapılacağı alana taşınma süreci ise saatler sürdü . Yaklaşık 300 metre ötedeki mesafeye elden ele uzatılarak taşınan yeşil örtülere sarılmış tabutlar numaralarına göre bulunduğu yerden alındı .

Tabutlar , elden ele uzatılarak Potoçari Mezarlığı ' nda cenaze namazlarının kılınacağı alana tek tek dizildi . Yine burada da her tabutun başında aileleri ve yakınları gözyaşı dökerek dayanılması zor bir tablo oluşturdu . Burada tabutlar başına toplanan kadınların kimi ağabeyisi , kimi kardeşi , kimi eşi , kimisi ise babası için gözyaşı döktü .


CNN Türk