Stratejisini kökten değiştiriyor

NATO'nun 1999 yılında açıkladığı son Stratejik Planı'nın güncelliğini yitirmesi, yeni tehditler ve yürütülen operasyonlara cevap verememesi nedeniyle Kehl Zirvesi'nde başlatılan yeni plan çalışmaları, öngörülen takvimin yürümesi durumunda, Lizbon'da yapılacak resmi zirvede sonuçlanacak.

NATO kaynaklarından edinilen bilgiye göre, yeni planın oluşumu için görevlendirilen, aralarında emekli Büyükelçi Ümit Pamir'in de bulunduğu, eski ABD Dışişleri Bakanı Madeleine Albright'ın başkanlığındaki 12 kişilik "Akil Adamlar Grubu", dördüncü toplantısını Şubat ayı ortalarında Washington'da yapacak ve bugüne kadar üzerinde çalışılan konuları "Analizler ve Düşünceler" başlıklı raporla Nisan sonuna kadar NATO Genel Sekreteri Anders Fogh Rasmussen'e sunacak.

Akil Adamlar Grubu, üye ve ortak ülke yetkilileriyle ve sivil toplum, düşünce kuruluşu temsilcileriyle görüşmeler yaparak, Stratejik Plan'ın temel unsurlarını belirlemeye çalışıyor.
Genel Sekreter Rasmussen'in elindeki raporu dikkate alarak hazırladığı metnin üye ülkelere gönderilmesiyle taslak üzerindeki çalışmalar resmen başlamış olacak. Üye ülkelerin katkılarıyla son şekli verilecek Stratejik Plan'ın, NATO'nun Kasım ayında Lizbon'da yapılacak zirvesinde sonuçlandırılması bekleniyor.

NATO Stratejik Planı'nın, 60 yıllık örgüt tarihinde ilk kez şeffaf bir yöntem izlenerek oluşturulduğuna dikkati çeken NATO kaynakları, 1999 yılında açıklanan son "Stratejik Konsept"in, günümüz koşulları, mevcut tehditler ve NATO'nun halen yürüttüğü bazı operasyonlar için yeterli olmadığını, özellikle de 11 Eylül olaylarının ardından NATO'nun yeni bir Stratejik Plan açıklamasının "kaçınılmaz" olduğunu belirtiyor.

NATO Genel Sekreteri Rasmussen, ittifakın 10 yıl önce hazırlanan stratejik planının asimetrik terör gibi yeni tehditleri kapsayacak şekilde yenilenmesi gerektiğini ifade ederek, Stratejik Plan'ın hazırlanmasında vatandaşların da NATO internet sitesinde açılacak foruma katılarak, söz sahibi olabileceğini açıklamıştı.
Kaynaklara göre, yeni planda NATO'nun "üye ülkelerin kolektif savunması" şeklinde açıklanan temel misyonunda herhangi bir değişiklik olmayacak, bununla birlikte en büyük farklılık, giderek sayıları artan operasyonlara yönelik çalışmalar olacak.

NATO'nun 1997 yılında 16 üyeli bir kuruluş olarak sadece bir operasyon düzenlediğini, 2010 yılında ise 28 üyesi bulunan ittifakın 16 uluslararası operasyonda çalıştığına işaret eden kaynaklar, başta Afganistan olmak üzere, yürütülen operasyonlardan alınan temel dersin, "sorunların sadece askeri yöntemlerle çözülemeyeceği, insan odaklı yaklaşımın gerekliliği" olduğunu ifade ediyor. Kaynaklara göre, bu anlayış, NATO'nun yeni Stratejik Planı'nda "kapsamlı yaklaşım" ifadesiyle karşılığını bulacak. NATO, görev süresi boyunca misyonlarda sadece askeri operasyonlara değil, yeniden yapılandırma, kalkınma, yetki devri, eğitim gibi çalışmalara da vurgu yapabilecek şekilde kendini yeniden tanımlayacak ve yeniden yapılandıracak.

Operasyonlara ilişkin bir diğer konu da NATO'nun son dönemde farklı coğrafyalarda misyonlar üstlenmesi olarak göze çarpıyor. Yeni Stratejik Planı, yetki alanını yeniden tanımlarken, NATO'nun farklı coğrafyalarda, üye olmayan ülkelerle işbirliği yapmasını gerektirecek durumlarda, bu ilişkilerin nasıl yürütüleceğine de belirleyecek.
Buna ek olarak, çalışmalarını sadece askeri konularla sınırlamayaca ğı, yapılandırma gibi insan odaklı yaklaşımlara yeni planda yer vereceği belirtilen NATO'nun, bu çalışmalar için çeşitli uluslararası örgüt ve sivil toplum kuruluşlarıyla daha yakın diyalog ve işbirliği içine girmesi konusuna da Yeni Plan içinde yer verilmesine kesin gözüyle bakılan konular arasında yer alıyor.

Kaynaklar, Stratejik Plan'da yeni güvenlik tehditlerine atıfta bulunulacağını ifade ederken, "iklim değişikliği" ya da "siber saldırı" gibi askeri boyutu olmayan tehditlerin de yeni planda yer alacağını kaydediyor.

NATO'nun yeni planında Rusya ile ilişkilerin netleşmesine yönelik açıklamaların yer alacağını ifade eden kaynaklara göre, planda "her ülkenin kendi güvenlik ittifakını seçme özgürlüğüne" atıfta bulunacak bir cümle de bulunacak.