'Suriye' konulu Türkiye-Rusya-İran Üçlü Zirvesi yapıldı

Sanatoryum Rus'da, Rusya Devlet Başkanı Putin'in ev sahipliğinde yapılan zirve öncesinde Putin, Cumhurbaşkanı Erdoğan ve İran Cumhurbaşkanı Ruhani'yi karşıladı. Liderler aile fotoğrafı çekilmesinin ardından görüşmeye geçti.

Görüşmenin başında konuşan Erdoğan, zirve toplantılarından dördüncüsünde Putin'in ev sahipliğinde Soçi'de bulunmaktan duyduğu memnuniyeti dile getirdi ve Putin'e misafirperverliği için teşekkür etti.

Erdoğan, dün İran'da gerçekleşen saldırıda hayatını kaybedenlere Allah'tan rahmet, yaralılara başsağlığı diledi.

'Somut çözümler üreten en başarılı girişim'

Kritik bir dönemde çok kritik bir zirve gerçekleştirdiklerini belirten Erdoğan, 8 yıldır silahların ve bombaların gölgesinde hayata tutunmaya çalışan Suriye halkının kendilerinden kalıcı siyasi çözüm yolunda sevindirici haberler beklediğini söyledi.

Erdoğan, sözlerini şöyle sürdürdü:

'Aynı şekilde 4 milyona yakın Suriyeli mültecinin Türkiye'de misafir edildiğini düşündüğümüz zaman bu, Irak'takilerle beraber 4,5 milyonu buluyor. Vatan hasretiyle yanan Suriyeli mülteciler evlerine huzuru kalple dönebilmek için gün sayıyor. Bugüne kadar yaptığımız üç toplantıda da beklentileri boşa çıkarmadık. Siyasi sürecin ilerletilmesi, sükunetin sağlanması, ateşkesin tahkimi ve terörle mücadele konularında gerçekten önemli mesafeler aldık. Tüm sıkıntılara, görüş ayrılıklarına hatta aramızı açmaya yönelik kimi provokasyonlara rağmen Astana ruhunu kararlılıkla muhafaza ettik. Altını çizerek ifade etmek isterim ki Astana platformu Suriye'de akan kanın sona erdirilmesi için somut çözümler üreten en başarılı girişimdir. Ateşkes tesisinden gerginliği azaltma bölgelerine, insani yardımdan 12 Şubat'ta gerçekleştirilen tutukluların değişimine kadar sahada birçok olumlu gelişmeye yine bu platform imza atmıştır. Öte yandan biz nasıl Suriye'de akan kanı durdurmak için mücadele veriyorsak başkaları da çatışmaların sürmesi için gizli açık çalışıyor. Basiret, feraset ve uzlaşıyla hareket ederek, şimdiye kadar bu çevrelere bekledikleri fırsatı vermedik. Süreç içinde önümüze çıkan ve çıkartılan engelleri suhuletle, işte bugün burada olduğu gibi diyalog yoluyla aşmayı başardık.'

 'Suriye halkının en zor zamanlarında yanında olduk'

Şair Sadi Şirazi'nin, 'Hakiki dost, saadet zamanında değil sıkıntılı zamanında el tutan kimsedir' ifadelerini hatırlatan Cumhurbaşkanı Erdoğan, şöyle devam etti:

'Türkiye olarak, biz de Suriye halkının en zor zamanlarında yanında olduk. Şu ana kadar 35 milyar dolar gibi yardımı biz mültecilere her alanda yapmış vaziyetteyiz. Komşumuz Suriye'nin bir an önce huzura, barışa, refaha kavuşması için elimizden geleni yaptık, yapmayı da sürdürüyoruz. Siz, kıymetli dostlarımla bugün bir kez daha umutlarını bu toplantıya bağlamış kardeşlerimize müjdeler vereceğimize inanıyorum. Zirvemizin, bugün alacağımız kararların siyasi geçiş sürecinin daha ilerletilmesine yardımcı olmasını Allah'tan temenni ediyorum.'

Putin: Suriye'deki hayatın normale dönmesi için çalışıyoruz

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, ise Türkiye ve İran arasında son derece verimli bir mekanizma oluşturulduğunu vurguladı.

Putin, “Şimdi Suriye'nin topraklarının hemen hemen tamamında çatışmasızlık rejimi muhafaza ediliyor. Bu bizim somut ve pozitif ortak neticemizdir. Rusya, Türkiye ve İran ortak çabalarla Suriye'deki hayatın normale dönmesi için çalışıyor” diye konuştu.

Üç ülkenin oluşturduğu Astana formatı ile Birleşmiş Milletler'in (BM), Suriye'de anayasa komitesinin kurulması için yoğun bir çaba yürüttüğüne dikkati çeken Putin, “Astana, Suriye için kalıcı bir siyasi çözüm sürecine vesile oldu. Suriye anayasa komitesinin de kısa bir süre içerisinde çalışmalarına başlaması büyük önem arz ediyor.” değerlendirmesinde bulundu.

Putin, uluslararası toplumdan ve BM'den, Suriye halkına daha fazla insani yardım yapması çağrısında bulunarak, “Rusya, Türkiye ve İran ortak çabalarla Suriye'deki hayatın normale dönmesi için çalışıyor.” ifadesini kullandı.

Suriye'nin kuzeydoğusuna ve İdlib'teki son gelişmelere de değinen Putin, şunları kaydetti:

“Suriye'nin kuzeydoğusundaki güvenlik problemleri, Suriye'nin toprak bütünlüğüne saygı içerisinde çözülmeli. İdlib'te gerginliğin azaltılması konusunda anlaşmamız gerekiyor. Bu da teröristlerin varlığına katlanmamız gerektiği anlamına gelmiyor. Bugün yapacağımız görüşmelerin hem ülkelerimiz hem de Suriye için olumlu sonuçlar doğuracağına eminim.”

'Suriye'nin toprak bütünlüğünü vurguladık'

İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani de son derece önemli görüşmeler yaptıklarını belirterek, şöyle konuştu:

'Tüm terör gruplarının ortadan kaldırılması, diyaloğun genişletilmesi, siyasi ilişkilerin sağlanması, anayasanın yenilenmesiyle, topraklarından uzaklaşan Suriyelilerin ülkelerine dönmesini ele aldık. Terörün pençesinden kurtulan Suriye'nin yeniden özgür hale gelmesi, yabancı müdahale ve terör tehdidinden kurtulmuş Suriye'nin önemini görüştük, toprak bütünlüğünü vurguladık.'

Suriye'nin kendi çocuklarının, ulusal haklarını kullanabilmesi ve kendi geleceklerine karar verebilmeleri gerektiğine işaret eden Ruhani, ateşkes için büyük çaba gösterdiklerini ve büyük ölçüde başarılı olduklarını aktardı.

Ruhani, farklı gruplar arasında diyaloğun kurulmasına katkıda bulunduklarınıı belirterek, bazı sınırlı bölgeler dışında istikrar ve barışın sağlandığını anlattı.

Krizin çözümü için, uluslararası hukuk çerçevesinde ellerinden gelen çabayı gösterdiklerine işaret eden Ruhani, 'İnsani felaketle mücadele etmek için de elimizden geleni yapıyoruz. Ülkelerimiz arasındaki iş birliği bir yandan da Suriye'nin ulusal sınırları ve toprak bütünlüğünün korunmasına yardımcı olmuştur. Aynı şekilde Suriyeliler arasındaki diyalog kanallarının açılması faydalı olmuş. Silahların bir kenara bırakılmasına ve gruplar arasında barışın sağlanmasına vesile olmuştur.' diye konuştu.

Ruhani, teröristlerin hiç bir şekilde barışta yeri olmadığına işaret ederek, 'Teröristleri koruyanlar da bilsin ki hiçbir şekilde terörizmi kullanarak (Suriye'ye) yer altından müdahale edemeyeceklerini bilsinler. ABD maalesef Suriye'de ve Irak'ta terör gruplarını koruyor, terör yapılarını kullanarak amacına ulaşmaya çalışıyor.' ifadelerini kullandı.

Konuşmaların ardından toplantı basına kapatılan zirve, 1 saat 10 dakika sürdü.

Görüşmede Türk heyetinden Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak, Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar, MİT Başkanı Hakan Fidan, Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanı Fahrettin Altun, Dışişleri Bakan Yardımcısı Sedat Önal ve Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın hazır bulundu.