Suudi Arabistan'da Tarihi 'Ukaz Panayırı'

Arap yarımadasının en köklü geleneklerinden 'Ukaz Panayırı', Suudi Arabistan'ın Taif kentinde devam ediyor.

Araplar için büyük öneme sahip olan ve geçmişi milattan önce 3'üncü veya 4'üncü yüzyıla uzandığı belirtilen geleneğe dair AA muhabirine bilgi veren Ukaz Panayırı Müdürü Dr. Raşid Behit El-Gamidi, Ukaz Panayırı'nın, Arap Yarımadası'nın köklü tarihi geçmişinin sembolü ve Arap toplumunun kültürünü oluşturan çok önemli bir etkinlik olduğunu belirtti.

İslam öncesi dönemde sosyal hayatta önemli yer tutan Ukaz Panayırı'nda birçok etkinliğin yanı sıra şiir yarışmaları yapılıyor ve birinci seçilen şiir dönemin en iyileri arasına alınarak Kabe'nin duvarına asılıyordu.

Diğer panayırlar ile kıyaslandığında Arap ve İslam ülkeleri arasındaki tartışmasız en büyük ve anlamlı panayır olan Ukaz'ın asıl öneminin hac ibadetini ifa etmek için Mekke-i Mükerreme'ye gelen kervanların toplanma ve alışveriş yeri olmasıyla ön plana çıktığına dikkati çeken Gamidi, 'Hac ibadeti için gelen kervanlar Zilkade ayının 1'i ile 20'si arasında Mekke'ye yaklaşık 85 km uzaklıktaki Taif yakınlarında bulunan bu yerde toplanıyorlardı. Panayırın bitmesiyle insanlar hac ibadeti için Kabe'ye yöneliyorlardı.' dedi.

- Peygamber efendimiz zamanında Ukaz Panayırı

Ukaz panayırının İslam'dan yüzyıllar öncesinden yapılmaya başlandığını dile getiren Gamidi, Peygamber efendimizin Ukaz Panayırı'na kendisine peygamberlik verilmeden önce Ebu Talip ve diğer amcaları ile beraber katıldığını, İslam'ın gelişinden sonra ise insanları İslam'a davet etmek için panayıra geldiğini ifade etti.

Hicri 129 (Miladi 747) yılına kadar her yıl periyodik olarak panayırın devam ettiğine değinen Gamidi, bölgede yaşanan gelişmeler ile Irak, Şam ve Mısır gibi beldelerin fethedilmesinden sonra yeni pazarlar ve ticaret merkezlerinin oluşmasından dolayı Ukaz'ın, eski parlak günlerini koruyamadığını ve durdurulduğunu belirtti.

- Ukaz Panayırı'nın tarihteki önemi

Gamidi, panayırın ticari, siyasi ve kültürel önemine işaret ederek, şunları kaydetti:

'20 gün devam eden panayır boyunca başta şiir yarışmaları, ticari faaliyetler ve siyasi açıklamalar olmak üzere bütün kültürel etkinlikler gerçekleştiriliyordu. Kabilelerini övmek ve ön plana çıkarmak isteyen siyasiler, panayırı adım adım gezerek ziyaretçilere kabilesinin tanıtımını yapıyor ve onunla övünüyordu. Şairler, yazdıkları şiirler ile hem kendi kabilelerini hem de kendilerini övüyorlardı. Arapların ileri gelenleri üzerinde anlaşma sağlanamayan konularda oturup karar alınıyordu. Duyuru yapmak isteyenler seslerini duyuruyordu. Uzak diyarlardan kervanlarla mal getiren tüccarlar, zamanın en büyük panayırında ürünlerini satabiliyordu.'

- Şiirlerin Kabe'nin duvarına asılması

Arap kültüründe önemli bir yeri olan ve Arapça gramerde esas alınan Arap Cahiliyye dönemi (İslam öncesi dönem) şiirleri de Ukaz panayırında yarışmalarda ön plana çıkan şiirlerden oluşuyordu.

Bu şiirler arasında günümüz Arap şiirinde de ayrı bir önemi olan ve 'Muallakat-ı Seba' (Askıda Yedi Şiir) olarak adlandırılan ve Ukaz panayırında okunan İmru'l-Kays, Amr bin Külsüm, Lebid, Antere bin Şeddad, Tarafe, Züheyr ve Haris bin Hillize tarafından kaleme alınan ve en beğenilen 7 şiir Kabe'nin duvarına asılıyordu.

- Ukaz panayırının yeniden kurulması

Suudi Arabistan'ın eski kralı Faysal'ın 13 asır aradan sonra panayırın yeniden kurulmasını istediğini aktaran Gamidi, şöyle devam etti:

'Asırlar sonra panayırın yeniden yapılmasını isteyen Kral Faysal, Hicri 1369 (Miladi 1950) yılında tarihçilerden ve yazarlardan oluşan bir ekip kurarak Ukaz panayırını tekrar kurmak istedi. Yapılan çalışmalar sonrası, 'eski geleneklerin yaşatılması ve geleceğe yeni ufuklar açılması' teması ile yeniden kurulan panayır, 1 şair ve 1 ödül ile başladı. Gittikçe gelişen panayır, bu yıl 10'uncu kez düzenleniyor ve 10 farklı alanda ödül veriliyor. Yeniden kurulan panayırda geçmişte yapılan ve şimdi yapılmasında yarar görülen şiir yarışmaları ile hat, at ve deve biniciliği gibi kültürler yaşatılmaya çalışılıyor. Bunların yanında panayırın geleceğe ışık tutması bakımından gençlere yönelik bir dizi yeni etkinlikler eklendi. Genç Ukaz şairi, el sanatları ve fotoğraf sanatı gibi yarışmalar da eklendi. Ayrıca kurulan panayırı geçmiş, şimdi ve gelecek olarak 3 kısma ayırdık. Ukaz caddesinde başta şiir yarışmaları, 'Muallakat' şairlerinin şiir okuma taşları, at ve deve biniciliği, kılıç kullanma ile el sanatları sergileniyor. Bu cadde geçmişimizin nasıl olduğunu ortaya koyuyor.'

- 'Türkleri de Ukaz panayırına bekliyoruz'

'Günümüzü temsilen şiir dinletisi, panel, tiyatro ve el sanatlarıyla şimdiki neslin geçmişimizi öğrenmesi ve geleceğe daha emin adımlarla hazırlanmasını sağlamaya çalışıyoruz.' diyen Gamidi, Ukaz Panayırında yapılan etkinliklerin geçmişle geleceği birbirine bağladığını dile getirdi.

Gelecek yıl yapılacak olan Ukaz Panayırına Türk halkını davet eden Gamidi, bu yıl Arap ülkeleri dışında panayıra Malezya ve Moritanya gibi ülkelerin de katıldığını, etkinliklere 300 bin civarında ziyaretçinin katılmasını beklediklerini kaydetti.