Suudi Arabistan'in Liderligi OPEC+ Grubunun Küçük Üreticisi BAE'nin Baskaldirisiyla Sarsildi

SIBEL MORROW/FIRDEVS YÜKSEL - Petrol Ihraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC) ve OPEC disi bazi üretici ülkelerden olusan OPEC+ grubunun, 18. Bakanlar Toplantisi anlasmazlik üzerine iptal edilirken, uzmanlar, Suudi Arabistan’in liderliginin grubun daha küçük üreticisi Birlesik Arap Emirlikleri'nin (BAE) baskaldirisiyla sarsildigini belirtiyor.

Geçen hafta, iki gün üst üste yapilan görüsmelerde agustos ayi itibariyla uygulanacak üretim politikasina yönelik anlasmaya varilamamasi üzerine dün üçüncü kez bir araya gelmesi planlanan OPEC+ grubu, üye ülkeler arasinda uzlasmaya varilamamasi sonucunda sürpriz bir kararla 18. Bakanlar Toplantisi’ni iptal etti.

Persembe ve cuma gerçeklestirilen görüsmelerde agustos-aralik döneminde petrol üretiminin her ay günlük 400 bin varil artirilmasi ve mevcut üretim kesintisi anlasmasinin 2022 yili sonuna kadar uzatilmasi önerisi, üye ülkelerin çogunlugu tarafindan desteklense de görüsmeler Birlesik Arap Emirlikleri’nin "üretim kotasinin artirilmasi" istegi üzerine sonuçsuz kaldi.

Bazi üye ülkeler yüksek seyreden petrol fiyatlarindan daha fazla faydalanabilmek için üretimlerini artirmak isterken, OPEC+ grubunun çogunlugu, kademeli üretim artisi konusunda dikkatli adimlar atmak istiyor ve sonbahar ara sezonundaki küresel petrol talebine iliskin belirsizlik nedeniyle piyasaya bir anda gereginden fazla petrol pompalamak istemiyor.

Diger taraftan, asilama konusunda olusabilecek muhtemel gecikmeler, bazi ülkelerde getirilen yeni kisitlamalar ve yeni tip koronavirüs (Kovid-19) varyantlarinin ortaya çikmasi, talep toparlanmasinin hizi konusunda belirsizliklere yol açarak OPEC+ grubunu daha da tedbirli olmaya zorluyor.

Ancak grubun mevcut üretim kesintisi anlasmasi dogrultusunda var olan üretim seviyesinin daha altinda üretim yapmak zorunda kalmasi nedeniyle daha önce de gruptan ayrilma fikrini dillendiren BAE, mevcut üretim kesintisi anlasmasinin tekrar gözden geçirilmesi konusunda israr ederek OPEC+ grubunun toplu bir karar almasini imkansizlastiriyor.

Piyasalarin daha yüksek üretim seviyelerine ihtiyaç duydugu konusunda israrci olan Abu Dabi, mevcut anlasmanin uzatilmasinda bir sikinti olmadigini, asil sorunun üretim kotasi taban seviyelerinin üye ülkelerin güncel üretim kapasiteleri ile uyusmamasindan kaynaklandigini iddia ederek, bunun, anlasmanin tüm taraflar için adil oldugundan emin olmak için tekrar degerlendirilmesini talep ediyor.

- "Daha yüksek üretim artisi talebi BAE ile sinirli kalmayacak"

Viyana Enerji Arastirma Grubu Kurucusu Fereydoun Barkeshli, AA muhabirine yaptigi açiklamada, Suudi Arabistan ve BAE arasindaki iliskinin uzun zamandan beri iyi seyretmedigini ancak taraflar arasindaki asil anlasmazligin üretim kotalari konusunda çiktigini söyledi.

OPEC+ grubunu anlasmazliga sürükleyen asil sorunun üye ülkelerin üretim kotasi taban seviyesine yönelik yasanan fikir ayriligindan kaynaklandigina isaret eden Barkeshli, "Mevcut üretim kesintilerinin temeli olan bu kotalar, Kasim 2018'de belirlendi ve üye ülkeler tarafindan da kabul edildi. BAE'nin bu konuda su anda talep ettigi ve diger üyelerle fikir ayriligina düstügü konu ise mevcut üretim kotasi taban seviyesine devam edilmemesi." ifadelerini kullandi.

Barkeshli, son dönemlerde BAE'nin petrol alaninda yaptigi yatirimlari animsatarak, söyle devam etti:

"BAE yaptigi yatirimlarla petrol üretim kapasitesini 1 milyon varilin üzerine çikardi. Bu nedenle yeni bir üretim kotasi taban seviyesi talep ediyor. Çünkü su anda uygulanan sinir, 2018'de alinan kararda belirlenmis olan kota siniri ve piyasadan gelen tüm ek talep Suudi Arabistan'a gidiyor. Öte yandan, Suudi Arabistan da küresel piyasalardaki ek petrol talebinin kendi hesabina yazilmasi gerektigine inaniyor çünkü OPEC ve OPEC disi ülkelerin 2018'deki petrol üretim kesintilerinde en büyük fedakarligi Suudiler yapmisti. Bu açidan da piyasada su an var olan fazladan talebi de onlar hak ediyor. Tüm bunlari dikkate aldigimizda, her iki ülkenin de bazi geçerli noktalari var."

Grup içindeki taleplerin BAE ile sinirli kalmayacagina dikkati çeken Barkeshli, "Problem su ki BAE'nin ardindan Irak da ayni talepte bulunacak ve onu Kuveyt ve Iran takip edecek. Öte yandan, Kazakistan da üretim kotasi artirimini talep ediyor. Sunu unutmamak gerekir ki üretici ülkeler petrol satmak ve kar etmek için yatirim yapar ve kapasite artirimina gider." diye konustu.

- "Suudi Arabistan için petrol bir kirmizi çizgi"

Barkeshli, grubun söz konusu toplantisina damgasini vuran baslica konunun Suudi Arabistan ve BAE arasindaki kota anlasmazligi oldugunu dile getirerek, sunlari kaydetti:

"Simdilik sunu açikça söyleyebiliriz ki Suudi Arabistan'in liderligi grup içerisindeki daha küçük bir üretici olan BAE'nin baskaldirisiyla biraz sarsildi. Bu durumla Suudi Arabistan Enerji Bakani Abdulaziz bin Selman disinda bir bakan karsi karsiya kalsaydi muhtemelen Suudi yönetimi tarafindan cezalandirilirdi. Krallik için petrol bir kirmizi çizgi. Petrolde üstünlük söz konusu oldugunda hiç kimse Suudi Arabistan'a meydan okumamali ancak BAE bu yasak bölgeye girerek Suudilerin üstünlügüne halel getirmis oldu. Bu aslinda daha da zor günlerin gelebilecegi anlamina geliyor."

Petrol piyasasinin su anda hassas oldugunu vurgulayan Barkeshli, "Piyasa, OPEC+ grubunun yön belirlemesine ihtiyaç duyuyor. OPEC ve OPEC disi ülkeler piyasaya bir yön duygusu saglamalilar. Piyasanin, OPEC+ grubunun bu toplantisinda saglayamadigi istikrar ve sürdürülebilirlige ihtiyaci var." dedi.

- "Üretimini 5 milyon varile çikarmayi hedefleyen BAE yüksek üretim kotasinda israrci"

ABD merkezli finansal hizmetler kurulusu Northwestern Mutual Finansal Temsilcisi Randall Muhammed, son yillarda BAE'nin diger ülkelere nispeten petrol üretimine yönelik çok büyük yatirimlar yaptigini söyledi.

BAE'nin petrol gelirlerini ekonomisini daha fazla çesitlendirmek için kullanmak istedigini aktaran Muhammed, "Üyeler uymaya istekli degilse, kota belirlemenin bir anlami da yok. BAE, gelecek on yil içinde günlük petrol üretimini 5 milyon varile çikarmayi hedefliyor. Bu nedenle daha yüksek bir üretim kotasi taban seviyesinde israr ediyor. Daha fazla üretim yapabiliyorken düsük üretim kotalarina mahkum olmak istemiyor. Sunu unutmamak gerekir ki BAE günlük 300 bin varil yedek üretim kapasitesine sahip birkaç OPEC+??????? ülkesinden biri. Dolayisiyla bu durum BAE'nin elini kuvvetlendiriyor." degerlendirmesinde bulundu.