Tansu Çiller Açiklamasi 'Telekom'dan Kazanacagimizla Ekonomiyi Kurtarabilirdik, Izin Vermediler'

Türkiye’de 1993-1996 yillari arasinda koalisyon hükümetinin basbakani olarak görev yapan Tansu Çiller, o dönemde ayrik görüsler nedeniyle yasananlarin ekonomiyi ne denli etkiledigini anlatti. A Para’nin düzenledigi Güçlü Türkiye’nin Güçlü Kadinlari Zirvesi’nde Siyasette Kadin oturumuna konuk olan Çiller, 6 muhalefet partisinin güçlendirilmis parlamenter sistem deklarasyonuna iliskin degerlendirmelerde bulunurken, koalisyon ihtimallerini de degerlendirdi.

“Koalisyon hükümetleri darbelerden beterdir” diyen Çiller, ekonominin, çok partili koalisyonlar döneminde, darbelerin verdigi zarardan daha fazla etkilendigini örnekleriyle ortaya koydu. Çiller, “Türkiye’nin darbeler döneminde büyümesi yüzde 3.1’dir. Tek parti iktidarlari döneminde ise yüzde 6’nin üzerinde. Koalisyonlara geldigimizde ise sadece 2 koalisyon döneminde biri merhum Süleyman Demirel’in digeri ise benim ve merhum Necmettin Erbakan’in basbakanligindaki koalisyonlar basarili olmusuz. Biz yüzde 7.8’i yakalamisiz. Bütün bunlarin ortalamasi da yüzde 3.4 oluyor. Darbeler döneminde 3.1, koalisyonlar en basarilariyla birlikte 3.4. Basarili koalisyonlari da çikardigimiz zaman ortalama yüzde 2.6’dir. Koalisyonlar darbelerden beterdir” seklinde konustu.

“40 milyar dolarlik proje engellendi”

Çiller, “Bir koalisyonun basbakani olmustum. Bozulan Türkiye’nin ekonomisini düzeltecek kafamda çok özel bir proje vardi. 40 milyar dolar kazandiracak bir projeydi. Türkiye’nin borcu 20 milyar dolar civarindaydi. Büyük bir kriz geliyordu. O zamanlar telefonlar yeni çikmisti. Ben ’telefonun bir kismini satalim’ dedim. Daha sonra zaten herkes PTT’yi satmaya basladi.

40 milyar dolar gibi büyük bir para geldi önümüze, derdim krizi önlemekti. Bu projeyi masanin üzerine koydum, koalisyon hükümeti olarak bunu yapalim diyorum. Bunu koalisyondan bir bakan muhalefetle birlikte o zaman Anayasa Mahkemesi’ne götürdü ve bunu reddettiler. Basbakan Yardimcisi Erdal Inönü’ydü. Ona ragmen kendi partisinden disisleri bakani bunu engelledi. Bunu çikarabilmek için Meclis’te kaç gece sabahladim ama iptal ettiler. Gerekçe ise ’Türkiye’nin bagimsizligini tehdit altina almak” dedi.

“PTT’nin T’si 5 milyara satildi”

Koalisyonlar bittikten sonra PTT’nin T’si 5 milyara yok pahasina satildigini ve bu paranin Türkiye’ye yetmedigini belirten Çiller, “Biz onu o sirada yapsaydik, sadece terör mücadelesinde basarili olmayacaktim. Türkiye’nin o krizden 5 Nisan kararlarini yasamadan çikarabilecek, ekonomide sikinti duymayacaktik” diye konustu.

“Dönemin disisleri bakani ‘Bu karar saga yarardi’ dedi”

Çiller, koalisyondan sonra bahsettigi dönemin disisleri bakaniyla arasinda gerçeklesen bir diyalogu anlatti: “Bir gün ’Neden muhalefetle birlik olup bunu engellediniz’ diye sordum. ’Benim size karsi bir husumetim olmaz. Ben sol bir partinin mensubuyum ama bu karar bize yaramazdi. Bu karar saga yarardi.”

AYM süreci

Elde edilen bilgilere göre 1993 yili Agustos ayinda Ankara Milletvekili Mümtaz Soysal ve 92 vekil Anayasa Mahkemesi’ne (AYM) yaptiklari basvuruda ’Yürütmenin durdurulmasi’ni istemislerdi. Dönemin Tansu Çiller - Murat Karayalçin hükümeti, haberlesme hizmetlerinin bir bölümünün veya tamaminin yerli veya yabanci özel ya da tüzel kisilerce üstlenilmesine olanak veren Kanun Hükmü'nde Kararneme (KHK) çikardi. KHK'nin Anayasa'ya aykiri oldugu gerekçesiyle yürütmesini durduran Anayasa Mahkemesi, 6 Kasim 1993'te de düzenlemenin iptalini kararlastirdi. Anayasa Mahkemesi verdigi kararda, Türk Telekom'un yüzde 49'dan fazlasinin blok halinde satisinin kamu yarariyla bagdasmadigini belirtti.

O dönem PTT özellestirmesi koalisyona takilmasaydi Türkiye ekonomisinin 20 milyar dolarlik iç borcu kapatilmis olacakti. Çiller’in ifade ettigi gibi Anayasa Mahkemesi’nin ret karariyla özellestirilemeyen PTT’nin, T’si (Telekom), 2005 yilinda yüzde 55 hissesi ile Ojer Telekomünikasyon A.S.’ye devredildi. Devir 6 milyar 550 milyon dolara gerçeklesti.

“Türk Telekom 2006-2021 tarihleri arasinda devlete toplam 15,6 milyar dolar gelir sagladi”

Köse yazari Ali Saydam dün kaleme aldigi yazisinda Türk Telekom’un özellestirilme bedelinin, halka arzi ve temettü gelirleri de hesaba katildiginda 2006-2021 tarihleri arasinda devlete toplam 15,6 milyar dolar gelir sagladigini belirtti.

Bu 15,6 milyar dolarin açilimini da deginen Saydam, “Türk Telekom’un yüzde 55 hissesi, yüzde 20’si pesin ve kalani 5 yil vade (yillik LIBOR + 2,5 faiz) olmak üzere 6,55 milyar dolar bedel karsiligi özellestirilmis. Ojer Telekomünikasyon A.S.’nin hisse satisina ait bakiyeyi erken ödeyerek borcunun tamamini kapatmasiyla 2005-2007 döneminde devletin kasasina 7,06 milyar dolar girmis.

Özellestirmeden sonra, 2008 yilinda, devletin Türk Telekom’da kalan yüzde 45 hissesinden yüzde 15’lik kismi halka arz etmesiyle Hazine’ye bu kez de 1,7 milyar dolar nakit girisi olmus. Türk Telekom’un temettü gelirleri diger ortaklar gibi hissesi oraninda Hazine’ye ödenmis.

Hazine, Türk Telekom’dan 2006-2021 tarihleri arasinda toplam 6,9 milyar dolar almis. Bundan sonrasi için de TVF’nin, demode bir kamu kurulusu gibi, Türk Telekom hisselerinin tamamini ebediyen elinde tutmayacagini anliyoruz Nereden mi? TVF’nin ‘varlik sebebi’nden Bilindigi gibi TVF’nin amaci, bünyesindeki varliklarin degerini en üst seviyeye çikarmak, yurt içindeki stratejik yatirimlara sermaye saglamak, Türkiye’deki sirketlerden bölgesel ve küresel liderler çikmasina destek olmak, finansal piyasalarin iyilesmesine katkida bulunmak seklinde tanimlanmaktadir.

Türk Telekom, özellestirme sonrasi önemli bir yapisal dönüsümden geçmis ve gelir çesitlendirmesini tamamlamistir. Zaten özellestirmede hedeflenen en önemli amaçlardan biri de bu yapisal dönüsümün tamamlanmasiydi. 2005 yilinda gelirlerinin yüzde 83’ünü Sabit Ses kolundan üreten Türk Telekom’un 2021 sonu itibariyla satis gelirleri agirlikli olarak Mobil (yüzde 34), Sabit Genisbant (yüzde 31), Sabit Ses (yüzde 8) ve Kurumsal Veri (yüzde 7) segmentlerinden olusmus. Yani, telekom sektörü oyunculari arasinda gelir ve abone dagilimi bakimindan saglikli ve güçlü bir pozisyonundaki yüksek teknoloji sirketine dönüsmüs.”