MÜSLÜM ETGÜ - 'Satrancın atası' olarak da nitelendirilen, tarihte Sakalar, Hunlar ve Göktürkler döneminde oynandığı bilinen, Türklerin yaklaşık 5 asırdır oynadığı zeka ve strateji oyunu mangala, Şanlıurfa'nın Akçakale ilçesinde orta yaş üstü erkeklerin vazgeçilmezleri arasında yer alıyor.
Akçakale ilçesinde, orta yaş üstü erkekler, özellikle uzun kış gecelerinde, büyüklerinden öğrendikleri, 'satrancın atası' olarak da tabir edilen mangalayı oynamak için evlerde bir araya geliyor.
Geçmişte toprak üstünde oynadıkları mangala için bahçelere çukurlar kazan, soğuk olduğu için kış aylarında mangala oynayamayan erkekler, günümüzde ise oyun için hazırlanan tahtalar sayesinde sıcak evlerinde mangala oynama keyfi sürüyor.
İki kişiyle oynanan zeka ve strateji oyununda rakiplerini yenmek için mücadele eden Akçakaleliler, teknoloji karşısında unutulmaya yüz tutan oyunu yeni nesle de sevdirmeye çalışıyor.
Akçakaleli 52 yaşındaki İbrahim Toprak, AA muhabirine yaptığı açıklamada, babası ve dedesinden kendilerine miras kalan mangalanın zekayı geliştiren bir oyun olduğunu söyledi.
Geçmişte toprağa kazdıkları çukurlarda oynadıkları mangalayı artık tahtadan yapılan gereçler üzerinde oynadıklarını anlatan Toprak, şöyle konuştu:
'En az üç oyunun ikisini kazanan galip oluyor. Eskiden bu tahtalar yoktu. Özellikle baharda toprakta oynanırdı. Gruplar halinde de oynanabilir. Galip gelen çıkar yerine başkası geçip oynar. Şimdiki gençler bu oyunu bilmiyor. Onlara da bu oyunu öğretmek ve gelecek nesillere de aktarmak istiyoruz. Akçakale Kaymakamlığı geçen yıl ödüllü mangala turnuvası yaptı. Turnuvadan sonra bu oyuna olan ilgi daha da arttı. Bunu sürekli oynarsak gelecek nesillere de aktarabiliriz aksi takdirde bu oyun unutulup gider.'
- Mangala keyfi kışın da sürüyor
Ali Güneş (60) ise büyüklerinden öğrendiği oyunu yıllardır oynadığını kaydetti.
Oyunun Akçakale'de özellikle yaşlılar tarafından oynandığını aktaran Güneş, geçmişte mangalayı toprak üzerinde oynadıkları için kış aylarında bu keyfi yaşayamadıklarını ifade etti. Şimdi ise yapılan tahtalar sayesinde evde kış aylarında da mangala oynayabildiklerini aktaran Güneş, 'Eskiden toprağı kazarak oynardık. Daha sonra tahtalar çıkınca bunlarla oynamaya başladık. Şimdi daha iyi oldu çünkü kış geceleri evlerde de bu oyunu oynayabiliyoruz.' dedi.
- Mangala
16. yüzyıla kadar Osmanlı Devleti döneminde Türkler tarafından oynanan mangala, 4 temel kuraldan oluşuyor. Oyun, kurayla başlıyor. Süre sınırlaması olmayan oyun, iki kişi ile oynanıyor. Mangala setinde 48 taş bulunuyor. Hazinesine en çok taşı biriktiren rakibine üstünlük sağlıyor. Beş set üzerinden oynanan oyunu, en fazla seti alan kazanıyor.
Tarihi Oyun 'Mangala' Akçakalelilerin Vazgeçilmezi
Araştırmalarla Sakalar, Hunlar ve Göktürkler döneminde oynandığı belirlenen, Türklerin yaklaşık 5 asırdır oynadığı zeka ve stratejiye dayalı 'mangala'ya, Akçakale ilçesinde özellikle orta yaş üstü erkekler yoğun ilgi gösteriyor Babaları ve dedelerinden öğrendikleri oyunun teknolojik gelişmeler karşısında unutulmaya yüz tutmasına üzülen Akçakaleliler, gelecek nesillere mangalayı öğretmek istiyor Akçakaleli Toprak: 'Şimdiki gençler bu oyunu bilmiyor. Onlara da bu oyunu öğretmek ve gelecek nesillere de aktarmak istiyoruz'
