Tatca‘dan "Korsan Telsiz" Açıklaması

TATCA Başkanı Birol Bilgin, daha önce böyle bir olay yaşamadığını ve şaşkınlık yaşadığını belirtti. "Bu bir nevi teröristçe bir müdahaleye giriyor" diyen Bilgin, hava trafik kontrolünün FM bandından pilotlarla iki şekilde iletişim kurduğunu belirterek, ‘‘Hava trafik kontrolü pilotlara bir talimat verir. Bu talimatı alan pilot talimatı alır almaz manevraya başlamaz. Pilot aldığı talimatı manevraya başlamadan önce kontrolöre geri bildirir. Bunu kontrolörün geri bildirimin doğru olup olmadığını teyit etmesi

için yapar. Eğer pilot tarafından yapılan geri bildirim doğru ise kontrolör bunu onaylar. Bu onay üzerine pilot verilen manevraya başlar. Yani kanunsuz bir girişim sonucunda kontrolörün vermiş olduğu talimata tezat teşkil eden bir talimatı, pilot geri bildirim olarak kontrolöre bildirecek ve kontrolör de bunun aykırı bir talimat olduğunu anlayıp gerekeni yapacaktır. İkinci olarak ise biz radarla çalışıyoruz, Türkiye hava sahası bir bütün olarak radarla yönetiliyor. Radar sistemi içerisinde uçakların her

türlü manevrasını çok hızlı bir şekilde takip ediyoruz. Uçakların manevralarını takip ederek onların emniyetli bir şekilde uçmasını sağlarız. Hava trafik kontrolörünün verdiği talimata aykırı manevra yapmaya başlayan uçak, radardan gözleneceği için yanlış manevralara hemen müdahale edilir. Yaşanan bu örnekte de hava trafik kontrolörü derhal gereğini yapmıştır" dedi.

Bilgin, daha önce böyle bir olayla karşılaşmadığını ifade ederek, "Bu olay beni kesinlikle şaşırttı. İlk kez böyle bir olayla karşılaştık. Dünya genelinde daha önce böyle bir olay da duymadım. Ben açıkçası bilmiyorum. Benim bildiğim böyle bir olay yok. Ancak, radyo verici cihazlarıyla FM bandı üzerinden bu frekanslara bütün dünyada girmek mümkün‘‘ diye konuştu.

Bilgin, hava trafik sistemlerine girilmemesi için konuşmaların kriptolu yapılıp yapılamayacağına ilişkin kendisine yöneltilen bir soru üzerine ise, "Dünyada böyle bir örnek yok. Bizler de ileri teknolojiyi kullanarak iletişim sağlıyoruz. Eğer böyle bir imkan sağlanırsa daha emniyetli olacağını düşünüyorum. Ama kriptolu yayın yapılması yayının diğerleri tarafından anlaşılmasını engeller, o yayına tekrar müdahale edilebilirliği değil‘‘ diye konuştu.

Devlet Hava Meydanları İşletmesi‘nin (DHMİ) olay günü hemen gerekli raporları istediğini de ifade eden Bilgin, Telekomünikasyon İletişim Başkanlığı‘na konunun takibi için gerekli yazışmaların yapıldığını, hava trafik kontrolörleri ve pilotlara da daha dikkatli olmaları için mesajların çekildiğini ifade etti.

TATCA Başkanı Birol Bilgin, korsan telsizle uçuş frekanslarını yönlendirmeye çalışmanın herhangi bir yaptırımının olup olmadığının sorulması üzerine ise, ‘‘Yaptırımının çok ağır olduğunu düşünüyorum. Çünkü bu bir nevi teröristçe bir müdahaleye giriyor‘‘ dedi. Bilgin, korsan telsizcinin girişiminin başarılı olamayacağını ifade ederek, ‘‘Başarılı olamazdı. Çünkü bunun başarılı olması ve ölümlü bir kazaya yol açması ihtimali sıfır. Aktif trafik kontrolörü ve pilot görevini yaptığı sürece böyle bir kaza

olasılığı kesinlikle yok. Kurallara uyulduğu sürece böyle bir girişimin önlenememe ihtimali kesinlikle yok‘‘ dedi. Bilgin, Samart projesine geçilince böyle bir girişimin engellenip engellenemeyeceğine ilişkin soru üzerine de, ‘‘Bu Smart‘ın kapsamı dahilinde değil. Bu konu teknik bir konu, bununla ilgili teknik olarak ne yapılıp yapılamayacağı da ayrıca ele alınması gereken bir konudur‘‘ dedi.

Basın mensupları tarafından, hava trafik kontrolörlerinin kullandığı frekans sistemlerinin çok eski olduğu ve 1960‘lı yıllardan kalmış olmasının sık sık eleştirildiğinin ifade edilmesi üzerine ise Bilgin, bunu kabul etmediğini ifade ederek, sistemlerinin son teknolojik sistemler olduğunu söyledi.

FM bantlı telsizlerin elde edilmesinde bir kısıtlama olup olmadığına ilişkin bir soru üzerine de Bilgin, şunları söyledi:

"Telsizler Türkiye‘de izinle alınabiliyor ama bunlar Türkiye dışından ve internet üzerinden de kolayca temin edilebiliyor. Bu telsizlerin birçoğu alıcı telsiz, verici özelliği yok. Yani dinleyebiliyorsunuz ama verici olarak müdahale olanağı yok. Ama yurt dışından verici özelliği olanlar da kolayca alınabiliyor.‘‘

Bilgin, bir soru üzerine korsan telsizcinin konuşmalarının kule tarafından duyulmadığını, sadece pilotun onu duyduğunu, kule tarafından duyulması durumunda zaten müdahale edilebileceğini de söyledi. Bilgin, vatandaşlara da çağrıda bulunarak, ‘‘Vatandaşlarımız hiç korkmasın, kesinlikle paniğe kapılacak bir durum söz konusu değil, pilot ile kontrolör arasında tek yönlü değil, çift yönlü bir iletişim var. Manevralar da bunun onaylanması sonucu yapılıyor" şeklinde konuştu.

Konuyla ilgili olarak bir açıklama da Hava Trafik Kontrolörü ve Smart Sorumlusu Ergün Şapçı tarafından yapıldı. Hava trafik kontrolörlerinin kullandığı uçuş frekans sistemlerinin 14 Nisan 2008 tarihinde yenilendiğini belirten Şapçı, ‘‘Son model sistemleri kullanıyoruz. Yaklaşık 3 yıldır bu sistem kullanılıyor. Bir yıl içinde de bir üst sisteme geçeceğiz. Projenin adı SMART. Şu andaki sistemimizde güvenlik ağlarımız var. Uçakların çarpışma riskine girmesi durumunda minimum 80 saniye içinde haber verecek

sistem bunlardan biri. Ayrıca uçaklarda çarpışmayı engelleyici sistemler var. Smart projesi kapsamında ise güvenlikte bir üst seviyeye geçeceğiz. Uçakların yakınlaşması durumunda 20 dakika önce ikaz veriyor, ayrıca yer yakınlık ikazı olacak. Uçaklarda bu var. Aynı sistem kontrolörlerde de olacak. Dikey ve yatay yaklaşma ikaz sistemleri de var. Dolayısıyla hava trafik kontrolörünün gözünden bir olayın kaçma olasılığı neredeyse sıfır. Korsanların uçakları yönlendirmesi mümkün değil, teşebbüsten ileri gitmez"

açıklamasında bulundu.