TBMM Genel Kurulu

TBMM Genel Kurulunda, 2019-2023 dönemini kapsayan 11. Kalkınma Planı'nın görüşmelerine başlandı.

TBMM Başkanvekili Levent Gök, TBMM İçtüzüğü'ne göre, Mecliste cumhurbaşkanı yardımcılarının ve bakanların gündem dışı söz taleplerinin karşılanabileceğini, bütçe sunuş konuşması yapmalarının mümkün olduğunu belirtti.

Cumhurbaşkanı yardımcılarının ve bakanların, Anayasa'ya göre ise olağanüstü hal ilanına ilişkin bir konu görüşüldüğünde, Meclis Başkanlığının daveti üzerine Genel Kurula gelerek sunuş yapmalarının mümkün olduğuna işaret eden Gök, şöyle devam etti:

"İçtüzüğümüz tahdidi şekilde saydığı maddelerin dışında yürütmenin temsiline başka kanunlarda cevaz vermemiştir. Dolayısıyla yapılan Anayasa değişikliklerinden sonra yürütmenin kimi zamanlarda temsilinin gerektiği hallerde gerek kanunlarda gerekse İçtüzüğümüzde boşluk bulunmaktadır. Bu da bunlardan biridir. Görüşmelerine başlayacağımız kalkınma planıyla ilgili İçtüzüğümüzde cumhurbaşkanı yardımcıları ya da bakanların sunuş konuşması yapmasına dair bir hüküm mevcut değildir."

Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay'ın, 11. Kalkınma Planı'nın Genel Kuruldaki görüşmelerinde sunuş konuşması yapmak için talepte bulunduğunu söyleyen Gök, "Taleple ilgili İçtüzüğün, Meclis Başkanvekili olarak şahsımın Sayın Cumhurbaşkanı Yardımcısı'nı Genel Kurula davet etme yetkisi bulunmadığından, yürütmenin temsilinin mümkün olmadığını ve sunuş konuşması yapma talebinin karşılanamayacağını ifade ediyorum." dedi.

Bunun üzerine söz alan AK Parti İstanbul Milletvekili Mehmet Doğan Kubat, Levent Gök'ün tutumunun aleyhinde usul tartışması açılmasını talep etti.

Açılan usul tartışmasında konuşan İYİ Parti Grup Başkanvekili Lütfü Türkkan, "Türkiye birden bire raftan inen bir dosyayla öncelikle AK Parti'nin teklifiyle, daha sonra MHP'nin sonraki önerisiyle Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi diye bir sistemin içine girdi. Yapılan referandum sonucunda da milletimiz bu sistemin Türkiye'de uygulanması konusunda irade beyan etti. Yalnız, öyle bir paldır küldür girdik ki buna, Meclis İçtüzüğü ne yaparsanız yapın bu sisteme uymuyor." diye konuştu.

Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi ile TBMM İçtüzüğünün çeliştiğini savunan Türkkan, şunları söyledi:

"Aslında sistemle Türk milleti çelişiyor, tüzük de değil. Sistem, Türk milletine uygun değil. Çünkü dünyada bildiğimiz başkanlık sistemi değil bu, yarı başkanlık sistemi de değil, parlamenter sistem hiç değil, kendimize özgü bir sistem. O yüzden de özel bir isim taktık, Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi. İzah etmekte zorlandığımız bir sistemin ismini de koyduk ama gördüğümüz şu: Danışma Kurulu kararı hiçbir zaman tüzüğün aleyhinde olmaz, olmaması gerekiyor. O yüzden Sayın Başkanın tavrını doğru buluyorum."

MHP Grup Başkanvekili Erkan Akçay, "Öncelikle Anayasa değişikliği, Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi öyle raftan falan inmedi. Bu, Türkiye'nin en az 200 yıllık bir yönetim, tecrübe ve birikiminin, yaşadığı pek çok tarihi ve siyasi hadiselerin sonucunda ileri ve daha demokratik bir merhalesidir." dedi.

TBMM Başkanvekili Gök'ün kanaatine katılmadığını söyleyen Akçay, "Bu hususta herhangi bir çelişki yok, yalnızca boşluk var. Ayrıca sorun yok, bir mesele var, hatta bir özdeyiş de vardır 'Meseleleri sorun yapmayalım' diye. Şimdi Mecliste de meseleyi sorun yapmadan çözüp bir usul ihdas etme yoluna gideceğiz." ifadesini kullandı.

CHP İstanbul Milletvekili Akif Hamzaçebi de Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi'nin zaman zaman uygulamada birtakım sakıncalar ve sorunlar yarattığını öne sürdü.

Hamzaçebi, "Olaya salt içtüzük diye bakarsak bu değerlendirme eksik kalır. İçtüzük ana kuralımızdır ama hepsinin üzerinde 'parlamento hukuku' dediğimiz bir kavram vardır. Anayasa, kanunlar, içtüzük, Başkanlık Divanı kararları, teamüller, grup başkanvekilleri arasında varılan mutabakatlar, Meclis başkanvekillerinin imzaladığı mutabakat metinleri, bunların hepsi parlamento hukukunu oluşturur." değerlendirmesinde bulundu.

TBMM Başkanvekili Levent Gök'ün, konuyu Genel Kurulun takdirine sunma ihtiyacı duyduğunu dile getiren Hamzaçebi, şunları kaydetti:

"Nasıl bütçe yasası Anayasa uyarınca Meclise geliyor ve Cumhurbaşkanı Yardımcısı bunu sunuyor ise yürütme organından gelen bir başka teklif olan kalkınma planı teklifinin de önerisinin de burada Cumhurbaşkanı Yardımcısı tarafından savunulması, anlatılması gerekir. Kalkınma planlarının görüşülmesi daima özel bir yasayla düzenlenmiştir. O yasalar uyarınca da bugün şimdi yürürlükte olan Kalkınma Planlarının Yürürlüğe Konulması ve Bütünlüğünün Korunması Hakkında Kanun uyarınca da Cumhurbaşkanı Yardımcısı'nın Genel Kurula gelmesinde şahsen bir sakınca görmüyorum. Aksi takdirde planı Plan ve Bütçe Komisyonunun savunması gibi garip durum ortaya çıkacaktır. Bu, doğru değil ama sistemin her geçen gün bir sorun yaratacağını bilelim. Bunları Meclisin sürekli olarak teamüllerle aşma şansı yoktur."

AK Parti İstanbul Milletvekili Doğan Kubat ise yürütme organının kalkınma planlarının görüşmelerinde söz hakkı olup olmayacağına ilişkin mevzuatın yeterince açık olmamasından kaynaklanan yorum farklılığını saygıyla karşıladıklarını dile getirdi.

"Kalkınma planlarının hazırlanmasında asli role sahip yürütme organını temsilen cumhurbaşkanının, yardımcısının veya yetki vereceği bir bakanın Genel Kurula bilgi vermesi, bölümler üzerinde konuşması ve savunmasının, işin doğası gereği uygun olacağı" görüşüne katıldıklarını vurgulayan Kubat, bu kapsamda Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay'ın hem sunuş konuşması hem de bölümler üzerinde konuşma yapmasında bir sakınca olmadığını belirtti.

Daha sonra TBMM Başkanvekili Gök, Genel Kurulda "TBMM İçtüzüğü hükümlerine göre kalkınma planının görüşmelerinde yürütmenin temsili mümkün değildir ve sunuş konuşması yapma talebi karşılanamaz" tutumunu oylamaya sundu.

Oylamada, Levent Gök'ün tutumu kabul edilmedi. Gök daha sonra birleşime ara verdi.

Aranın ardından 2019-2023 dönemini kapsayan 11. Kalkınma Planı'nın Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına Sunulduğuna Dair Cumhurbaşkanlığı Tezkeresi'nin görüşmelerine geçildi.