Tektek Dağları Milli Parkı'nın Bitkileri Araştırıldı

Şanlıurfa'daki Tektek Dağları Milli Parkı'nda bulunan bitkilerin, bölge insanı tarafından hangi amaçla kullanıldıkları akademik çalışmayla tespit edildi.

Harran Üniversitesi (HRÜ) Fen Edebiyat Fakültesi Biyoloji Bölümü Botanik Ana Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Hasan Akan ve yüksek lisans öğrencisi Esra Şahin Fidan'ın yaptığı "Tek Tek Dağları Milli Parkı (Şanlıurfa) Eteklerindeki Bazı Köylerde Etnobotanik Bir Çalışma" ile Milli Park'taki bitkilerin, bölge insanının kullanım amaçları belirlendi.

Bölgedeki 16 köyde 53 kaynakla görüşülerek hazırlanan akademik çalışma, "Bağ Bahçe Bilimi" isimli akademik bir dergide de yayınlandı.

Prof. Dr. Hasan Akan, insanlık tarihinden bu yana bitki ve insan arasındaki ilişkinin güncelliğini koruduğunu belirterek, çalışmayla dağ köylerindeki Anadolu bitki bilgeliğini ortaya koymaya çalıştıklarını söyledi.

Geçmişten bu yana insanların bitkileri çeşitli hastalıkların çözümü ve ihtiyaçlarını karşılamak için kullandığını aktaran Akan, şöyle devam etti:

"Biz de Şanlıurfa'daki bu milli parkımızın etrafındaki dağ köylerinde Anadolu bitki bilgeliğini ortaya koymaya çalıştık. Bu araştırmamızda 120 farklı bitki türlerinin halk geleneğindeki kullanımlarını tespit ettik. Araştırma alanından tespit edilen bitkilerin 52'si gıda, 51'i tıbbi, 19'u süs bitkisi, 17'si yakacak, 6'sı süpürge yapımında, 15'i yem, 2'si oyuncak, 2'si nazar, 2'si boyar madde, 2'si yapı malzemesi için kullanılmaktadır. Bitkilerden 4'ü zehirli bitki olarak tespit edilmiş ve yöre halkının bunlara dikkati çekilmiştir. Tespit edilen bitkilerin Türkçe ve yöresel isimleriyle kullanım amaçlarına yer verilmiştir. Elde edilen bilgilerin kuşaktan kuşağa aktarılması önem arz etmektedir. Biz bu etnobotanik bilgileri teknolojik gelişmelerin de katkısıyla düzenli bir şekilde arşivlenmeye çalıştık. İleride amaçlarımızdan biri de etnobotanik alanıyla ilgili enstitüler, müzeler ve laboratuvarlar kurmaktır. Özellikle bitkilerin alternatif tıp alanında değerlendirilmesi ayrı bir önem kazanmıştır. Araştırmamızın amaçlarından birisi de halkın fitoterapi alanına ilgisini ve bu alandaki bilgi birikimini belirlemekti."

Prof. Dr. Akan, yaklaşık iki yıl süren çalışma kapsamında bahar dönemlerinde arazide bitki araştırması yaptıklarını, yağışlı dönemlerde ise kaynaklarla görüştüklerini belirterek, bu görüşmeler sırasında kaynakların kullandıkları bitkileri fotoğrafladıklarını ifade etti.

Bölgedeki kültürel mirasa sahip çıkılması gerektiğini bildiren Akan, "Şanlıurfa kırsal kesim nüfusunun fazla olması sebebiyle etnobotanik açıdan araştırılması gereken zengin bir bölgedir. Valilik ve Belediye başkanlarımızın bu kültürel mirasa sahip çıkmaları ve Şanlıurfa'da tematik bir 'Etnobotanik müzesi' kurmaları gerektiği kanaatindeyim." diye konuştu.