Terörle mücadelede 'ödüllü' yöntem

Terörle mücadele yeni yöntemlere yönelen hükümet İçişleri Bakanlığı aracılıyla önemli bir adım atmaya hazınlanıyor. Özellikle PKK’nın son dönemde kent merkezlerindeki bombalı saldırılarını ve Doğu, Güneydoğu’da kırsalda baskın türü eylemlerini artırması üzerine ilave önlemler alınmasını kararlaştıran bakanlık, yeni bir yasal çalışma başlattı.

Özel yönetmelik
Özellikle ABD’de başarıyla uygulanan “suçluyu yakalatana ya da kimliğini bildirene para ödülü” verilmesi uygulamasının Türkiye’de hayata geçirilmesi için özel yönetmelik taslağı hazırlandı.
Bunun için, 1991’de yürürlüğü giren 3713 sayılı Terörle Mücadele Yasası’nı değiştiren 29 Haziran 2006’da TBMM’de kabul edilen 5532 sayılı yasanın 19. maddedeki hüküm işleme konulacak.

İlk kez uygulanacak
2006’da kabul edilmesine rağmen henüz uygulanmayan bu hükme göre; işlenişine katılmamak şartıyla Terörle Mücadele Yasası kapsamına giren suç faillerinin yakalanabilmesine yardımcı olanlara ya da yerlerini, kimliklerini bildirenlere “para ödülü” verilecek. Yasanın Resmi Gazete’de yayınlarak yürürlüğe girmesine karşın söz konusu maddenin henüz uygulanmamasından doğan sıkıntının aşılması için hazırlanan yönetmelik taslağı görüş için birimlere gönderildi.
İçişleri Bakanlığı’nca hazırlanan yönetmeliğin uygulamaya girmesiyle birlikte, hangi şartlarda kimlere, nasıl para ödülü verileceği kesinlik kazanacak. Yeni yönetmelik çalışmalarına, son olarak Ankara’nın Kumrular Caddesi’nde yaşanan bombalı araç eylemini gerçekleştiren zanlının kimliğinin tüm çalışmalara rağmen henüz belirlenememesi ve başta Güneydoğu’da olmak üzere sivil halka yönelik saldırı eylemlerinde bulunanların belirlenememesinin etkili olduğu belirtildi.

Tasarı kayboldu, yenilendi
Bu arada, söz konusu yönetmelik çalışmalarında ilginç bir durum yaşandı. İçişleri Bakanlığı’nda yapılan değerlendirmelerde, halen yürürlüğe girmeyen yönetmelikle bağlantılı yasa hükmünün uygulanması konusunda görüş birliğine varılırken, yasanın çıktığı 2006’da aynı amaçla hazırlanan yönetmelik taslağının kaybolduğu ortaya çıktı. Yönetmelik taslağını hazırlayan Emniyet Genel Müdürlüğü’nün aynı dönemde taslağı inceleme ve yayınlama işlemleri için İçişleri Bakanlığı’na göndermesine rağmen, taslak ilgili birimin kayıtlarında bulunamadı. Bunun üzerine, Emniyet Genel Müdürlüğü taslağı yeniden hazırlayarak kısa süre önce görüş için ilgili birimlere gönderdi. Birimlerden gelecek görüşler sonrasında netleştirilecek yönetmelik, Maliye ve İçişleri bakanlıkları bürokratlarının son şeklini vermesinin ardından Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe konulacak.

Adalet için ödül

ABD’de, terör eylemeleri düzenleyen ya da planladığından şüphelenilen kişilerin yakalanmasını sağlayacak bilgi veren herhangi bir ülke vatandaşı olan kimselere para ödülü veriliyor. ‘Adalet İçin Ödül’ adlı program 1984 yılında Dışişleri Bakanlığı‘nın Diplomatik Güvenlik Bürosu’nun başlattığı girişim sonucu çıkarılan ‘Uluslararası Terörizm İle Savaşma Yasası’ kapsamında başlatıldı. Bu programa göre, Dışişleri Bakanı, ABD kara sınırları içinde vatandaşlara ya da mülke zarar veren ya da vermeyi planlayan bir kişiye, bu kişinin bulunduğu yere ya da finans kaynağına yönelik herhangi bir bilgiye ulaşmayı sağlayacak bireylere ödül verilmesini yetkilendirebiliyor. Terör eylemi sadece ABD’nin içinden gelecekse ve herhangi bir dış tehdit yoksa konuyu FBI’ın (Federal Soruşturma Bürosu) sorumluluğunda oluyor. Ancak her iki durumda da ödül hükümet tarafından yani Hazine’den ödeniyor.
Para ödülü genellikle 1 milyon dolar ila 25 milyon dolar arasında değişiyor. Dışişleri Bakanı ya da FBI’ın şefinin özel yetkilendirmesi ile 25 milyon dolar’ın üzerine de çıkabiliyor. ABD hükümeti bugüne kadar 60 kişiye toplamda 100 milyon dolar ödül verdi. ABD’nin bugüne kadar verdiği en büyük ödül Saddam Hüseyin’in oğulları Uday ve Kusay’ın yerini bildiren kişiye ödenen 30 milyon dolar oldu.