Trablus'ta Nüfuz Mücadelesi Ve 'Meşruiyet Devşirme' Çabaları

MUSTAFA DALA - Libya'nın başkenti Trablus'ta 10 gün süren şiddetli çatışmaların baş aktörü Terhune Yedinci Tugayı, her ne kadar "başkenti milislerden temizlemeye çalıştığını" ileri sürse de çatışmaların arkasında "nüfuz ve para mücadelesi" ile Ulusal Mutabakat Hükümeti adı altında "meşruiyet devşirme" çabalarının yer aldığı belirtiliyor.

Trablus'ta UMH'ye bağlı tugaylar arasında 26 Ağustos'ta başlayan şiddetli çatışmaların ardından salı günü Birleşmiş Milletler (BM) gözetiminde ateşkes sağlandı.

Yüksek enflasyon, bankalarda likitide yetersizliği ve yüksek suç oranları sebebiyle ekonomik ve toplumsal sorunların baş gösterdiği ülkede, başkenti yeniden savaş alanına çeviren çatışmaların baş aktörü Trablus'un yaklaşık 90 kilometre güneydoğusunda konuşlu bulunan Yedinci Tugay oldu.

Terhune Yedinci Tugayı, "başkenti milislerden temizlemeye çalıştığını" öne sürerek ilerlese de tugayın saldırısının ana nedenleri arasında, "nüfuz ve para mücadelesi, UMH adı altında yeni bir meşruiyet devşirme çabası ve Trablus'taki diğer tugaylarla eski hesapların görülmek istenmesi" gösteriliyor.

- Terhune Yedinci Tugayı nedir?

Terhune Yedinci Tugayı, UMH'ye bağlı olduğunu iddia ediyor. UMH ise Yedinci Tugayı geçen nisan ayında feshettiğini ve kendisine bağlı bir grup olmadığını belirtiyor.

Tugayın lideri Muhammed el-Kani. Bu nedenle kendilerini "El-Kaniyat" olarak isimlendiren Terhune Yedinci Tugayı, 17 Şubat 2011 devriminin ardından Terhune Askeri Konseyi Başkanı olan ve daha sonra milletvekili seçilen Abdulalim es-Saidi tarafından kuruldu.

Salah Badi'nin liderliğini yaptığı Libya Şafağı (Fecr-i Libya) Kuvvetleri'nin çatısı altında bir dönem General Halife Hafter'e karşı savaşan Terhune Yedinci Tugayı, Mart 2016'da UMH güçleri Trablus'a girdiğinde Savunma Bakanı Mehdi el-Bergusi tarafından "Yedinci Tugay" olarak isimlendirildi.

Terhune Yedinci Tugayı, eski rejime bağlı 32. Tugay ve Muhammed Taburu'ndan askerlerin katılmasının ardından gücünü artırması nedeniyle geçen nisan ayında UHM tarafından feshedildi.

Feshedildikten yaklaşık 3 ay sonra başkent Trablus'un doğu kapısı sayılan Karaboli kentine yürüyen tugay, burayı ele geçirdikten sonra başkentin güney banliyölerine doğru ilerleyerek, Yermük kampı ve Mayıs 2017'de Trablus Devrimcileri Tugayı'nın baskısıyla çıktığı eski havaalanında kontrolü sağladı.

Terhune ve Karaboli'de katliamlar ve tasfiyeler yaptığı iddia edilen Yedinci Tugay'ın, feshedildikten sonra askeri mühimmatlarını nasıl temin ettiği ve finansmanını nasıl sağladığına ilişkin net bir bilgi bulunmuyor.

- Trablus'taki çatışmalar

Başkentte ağır silahların kullanıldığı çatışmalar, Terhune Yedinci Tugayı'nın ifadesiyle "Trablus'taki idari sınırları içinde yer alan bölgelere Trablus Devrimcileri Tugayı'nın ilerleyişinin ardından" 26 Ağustos'ta patlak verdi.

"En-Nevasi", "Ebu Salim Merkez Güvenlik" ve "301. Tugaylar", çatışmaların diğer tarafı "Trablus Devrimcileri Tugayı'na destek verirken, Terhune Yedinci Tugayı'na Hafter güçlerine bağlı "22. Tugay" dışında destek gelmedi.

"UMH Başkanlık Konseyi'nin, milislerin kontrolü altında kaldığını" iddia eden Yedinci Tugay, çatışmalar alevlendikten sonra Trablus'a düzenlediği saldırılara bu iddiasını gerekçe göstererek, "ülkeyi silahlı çetelerden temizlemeyi" hedeflediğini beyan ediyor. Tugaya bağlı güçler, başkenti gasp, bozgunculuk ve her türlü kirli işe bulaşan gruplardan temizlemek için mücadele ettiğini savunuyor.

Mevcut durumda Terhune'den Trablus'un merkezine kadar ilerleyen Yedinci Tugay, eski mevzisine geri gönderilemedi. Bu nedenle gelinen aşamada Terhune Yedinci Tugayı'nın durumuyla ilgili bir belirsizlik hâkim.

- "Yedinci Tugay kime bağlı?" tartışmaları

Yaşanan tüm bu gelişmelerin ardından hâlihazırda Terhune Yedinci Tugayı'nın bağlı bulunduğu merci ve ittifakları tartışma konusu hâline geldi.

Bir kısım çevreler, tugayın kurucusu Abdulalim es-Saidi'nin Afganistan'da savaştığını ve mevcut lideri Kani'nin de selefi akıma mensup olduğunu gerekçe göstererek tugayın selefi cihad düşüncesi taşıyan silahlı bir gruba bağlı olduğunu öne sürüyor.

Bazı çevrelerse Libya Şafağı Kuvvetleri çatısı altında Hafter'in müttefiki Zentan kuvvetlerine karşı savaştığı için Terhune Yedinci Tugayı'nın eski Ulusal Kurtuluş Hükümeti'ni desteklediğini iddia ediyor.

Devrik lider Muammer Kaddafi'nin amcasının oğlu Ahmed Kazafiddem'in Terhune Yedinci Tugayı'nın Trablus'taki operasyonlarını desteklemesini, tugayın içinde eski rejim birliklerinden askerlerin bulunmasını ve Terhune'nin devrim sırasında Kaddafi rejimine en çok destek veren yerlerden biri olmasını gerekçe gösteren bir başka kesim ise Yedinci Tugay'ın eski Kaddafi rejimi destekçilerinden olduğunu savunuyor.

Konuyla ilgili ortaya atılan dördüncü iddia da Yedinci Tugay'ın, Hafter güçlerinin "öncü kuvveti" olduğu yönünde. Bu görüşü savunanlar tugayın başkentin kontrolünü ele geçirmesi durumunda Hafter güçlerine tüm ülkenin kontrolünü alma yolunu kolaylaştıracağını ileri sürüyor.

Kaddafi'yi 2011'de deviren gruplar arasında da yer alan Terhune Yedinci Tugayı ise ne Hafter güçlerine ne eski Kaddafi rejimine ne de Libya Şafağı Kuvvetleri'ne bağlı olduğunu kabul ediyor.

Tugay, kendisini fesheden UMH'ye tabi olduğunu öne sürerek, "Libya Siyasi Anlaşmasına" tam bağlılığını dile getiriyor. Ancak milislerin sürekli saf değiştirdiği ülkede tugayın, Trablus'ta yaşanan gelişmelere göre herhangi bir tarafla da ittifak kurması uzak bir ihtimal değil.

- "Hafter'e bağlı 22. Tugay'ın bir parçası"

Bu çerçevede Tobruk merkezli Temsilciler Meclisi eski milletvekillerinden Terhuneli Muhammed el-Abani de 5 bin unsuru barındıran Yedinci Tugay'ın, Hafter güçlerine bağlı "22. Tugay'ın bir parçası" olduğunu iddia etti.

Başkentin güney sınırında Hafter güçlerinin eylemlerinin, "başkenti silahlı çete ve milislerden temizleme görevini yerine getirme" amacı taşıdığını ifade eden Abani, bu güçlerin Trablus'a girişinin "kaçınılmaz" olduğunu kaydetti.

Hafter güçleri ise bu iddialara ilişkin şu ana kadar herhangi bir açıklama yapmadı.