Trafik Kuralı İhlali Psikolojik Vaka

Medstar Antalya Hastanesi’nden Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Doç.Dr. Duru Gündoğar, trafik kazalarının yüzde 94’ünün insan faktöründen kaynaklandığını, bunun büyük bölümünün trafik kuralı ihlalinden kaynaklanıyor olabileceğini söyledi.

İNSANLAR ÜÇ TEMEL ALANDA SABIRSIZ

Trafikte herkesin çok farklı psikolojiye büründüğüne dikkat çeken Doç.Dr.Duru Gündoğar, şöyle konuştu: “İnsanlar üç temel alanda çok sabırsız aceleci ve öfkeli oluyor. Bunlardan biri sağlık alanında. Çünkü oraya gelen herkes hastadır. Diğeri tatildir. Tatile gelen herkes çok güzel vakit geçirmek ister, beklemek istemez. Bir de trafikte beklemek istemiyor insanlar.”

KURALI İHLAL ETMEK KURAL GİBİ ALGILANMAYA BAŞLIYOR

Trafikte beklemek istenmemesinin nedenini, “Biz genellikle kendini düşünen, sabırsız, benmerkezci, kendi kişilik sınırlarımızı aşmaya meyilli davranan insanlar olduk son zamanlarda” şeklinde açıklayan Doç.Dr.Gündoğar, olayı trafik psikoloji’ olarak yorumladı. Gündoğar, konuşmasında, ”Özel muamele bekliyoruz trafik kurallarını ihlal etmekte. Mesela kırmızı ışıkta geçmek yasaktır ama ‘ben geçerim acelem var’ diye düşünüyor kişi. Etrafındakiler de geçmeye başlayınca, kuralı ihlal etmek kural gibi algılanmaya başlıyor” dedi.

BİR TÜR ÖFKE İFADESİ

Sürücü davranışlarında ‘trafik psikoloji’ şeklinde bir bilim alanı olduğunu hatırlatan Doç.Dr.Gündoğar, sözlerini şöyle sürdürdü: ”Önemli çalışmalar yapılıyor. İç ve dış denetimden söz ediliyor. İç denetim kişinin bireysel, otokontrolü. Dış denetim ise cezalar. Cezalar bir yere kadar etkili olabiliyor. Çünkü trafik polisi her zaman her yerde olamaz. Onlar ellerinden geleni yapmaya çalışıyor. Ama sürekli ceza kesilemez. İç denetim trafik polisinin olmadığı yerde bizim kurala uyma isteğimizi belirliyor. İç denetimde kişilik özellikleri ve bizim kurallara uymakla ne kazandığımız ne kaybettiğimiz önemli hale geliyor. Kişilik özelliklerinde özellikle öfkeli, sabırsız, benmerkezci, aceleci, duygularını yoğun biçimde dışa vuran kişiler, sürücü davranışında çok daha saldırgan, öfke dışa vurumunda kontrolsüz kişiler haline geliyor. Yani trafikte kuralların ihlali bir tür öfke ifadesi olabiliyor.”

ÖFKE İFADELERİNİN ÇEŞİTLERİ

Öfke ifadelerini sürücülerin birbirine sataşma gibi sözel öfke ifadesi, bedensel öfke ve trafik kurallarının ihlali olarak açıklayan Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Doç.Dr.Duru Gündoğar, sözlerine şöyle devam etti: “Trafik kurallarının ihlali genel olarak araçla öfke ifadesi olarak ifade ediliyor. Öndeki arabayı sıkıştırma, yapmaması gereken biçimde sollama, aslında bir anlamda diğer sürücüleri taciz etme davranışı olarak ele alınabilir. Halbuki öfke ifadesinin uyuma yönelik olgun biçimde yapılması, trafikte kuralların uyulması ile sonuçlanıyor.”

DEPRESYONDA OLAN KİŞİ DALGIN OLABİLİR

Ehliyet aldıktan sonra düzenli sağlık kontrolleri yapılması gerektiğini anlatanDoç.Dr.Gündoğar, şunları söyledi: "Psikiyatrik açıdan ele alırsak, kişinin depresyonda olması, herhangi bir psikotik rahatsızlığı geçiriyor olması, gerçeği değerlendirmenin bozuk olması, dışarıdan yapılan davranışlarla ilgili alınganlık, sürücü davranışlarını etkiliyor. Depresyonda olan kişi, öndeki aracı fark etmeyebilir, dalgın olabilir, ışıkları fark etmeyebilir. Ama buradan depresyonda araç kullanılmaz sonucu çıkarılmasın fakat değerlendirilmesi gerekir. Özellikle gerçeği değerlendirmenin bozuk olduğu ruh sağlığı hastalıkları, mesela şizofreni, demans, organik beyin sendromları, ehliyeti men etmeyi gerektirir.” Bir sağlık kuruluşuna başvuran kişinin bu tür bir hastalık içinde olup olmadığının sorulmadığını kaydeden Doç.Dr.Gündoğar, “Oysa 5 yılda bir bu kontrolün, göz ve kulak kontrolleri yapılması lazım. Biz trafikteki sürücülerin biz ne durumda olduğunu bilmiyoruz” diye konuştu.

YAŞLILARIN ARAÇ KULLANMASI

Doç.Dr.Gündoğar, araç kullanımı için yaşın önemli olduğunu ancak 70 yaşında olup araba kullanacak durumda olanlar bulunduğu gibi olmayanların da bulunduğunu söyledi.

Doç.Dr.Gündoğar, burada periyodik sağlık kontrollerinin öneminin gündeme geldiğini belirterek "Bu da kişiye özgü. Bunaması olan bir kişi 60 yaşında bunaması başlamışsa, araba kullanamaz”

TRAFİKTE EN ÇOK KADINLAR MAĞDUR

Doç.Dr.Gündoğar, trafikte en çok kadınların mağdur olduğunu anlatarak sözlerini şöyle sürdürdü: “Ben böyle düşünüyorum. Trafikte özellikle son günlerde çok çekinir oldum. Sarı ışıkta beklemek gerekir ama arkadaki sürücüler sizin beklemenize izin vermiyor. Ben de korkumdan beklemek istiyorum ama arkadaki sürücüler beklemek istemeyince ne yapacağımı şaşırıyorum. Benim bir kadın olarak yaşadığım sıkıntının bütün kadınlar tarafından da yaşandığını düşünüyorum”

TAKSİCİLER DERTLİ

Taksi sürücüsü Ramazan Uslu, trafikte aceleci davranan sürücülerden yakındı. Saygı gösterilmediğini, herkesin acele ettiğini söyleyen Uslu, kuralların bu nedenle ihlal edildiğini belirtti.

30 yıllık taksi sürücüsü Ragip Alkan da, günümüzde sürücülerin birbirine saygısının kalmadığını, aceleci davrandığını söyledi.

Alkan, trafikte en büyük sorunlardan birinin de cep telefonu ile konuşmak olduğunu belirtti.