YAMINE SALIMI - Tunus Cumhurbaskani Kays Said ile Meclis Baskani Rasid el-Gannusi'nin 24 Haziran Persembe günü gerçeklestirdigi ve olumlu olarak nitelenen görüsmenin ardindan devletin temel organlari arasindaki iletisimin yeniden tesis edilip edilemeyecegi konusu hala belirsizligini koruyor.
Nahda Hareketi'nin eski yöneticilerinden Lütfi Zeytun'un Said ve Gannusi arasinda ara buluculuk yapabilecegi yönündeki teklifinden kisa bir süre sonra yaklasik alti aydir bir araya gelmeyen iki lider, baskentteki Kartaca Sarayi'nda uzun süren bir görüsme gerçeklestirdi.
Cumhurbaskanligindan görüsmeye iliskin yapilan açiklamada, iki liderin Tunus ordusunun kurulusunun 65. yili münasebetiyle bir araya geldigi, siyasi, toplumsal ve kanuni meseleleri ele aldigi belirtilirken, Nahda Hareketi'nin Basin Sözcüsü Halil el-Berumi, Said ve Gannusi görüsmesinin "olumlu bir havada" geçtigini belirtti.
Said ile Gannusi, son olarak ocak ayinda bir araya gelmisti.
Uzmanlar, Zeytun'un ara buluculuk teklifinin ardindan gerçeklesen Said ve Gannusi görüsmesinin henüz somut sonuçlar getirmedigini ve basarili olma sansinin ise taraflarin verebilecegi tavizler çerçevesinde ele alinmasi gerektigi degerlendirmesinde bulundu.
- Ara buluculugun basarili olmasi Said'in taviz vermesine bagli
Tunuslu arastirmaci ve akademisyen Sami Berahim AA muhabirine yaptigi degerlendirmede, ara buluculuk teklifinin Zeytun'un arzusuyla mi yoksa Said'in talebiyle mi yapildigi konusunun halen belirsizligini korudugunu ancak ortada durumun iyilestirilmesine yönelik bir arzunun da söz konusu oldugunu söyledi.
Ara buluculuk girisiminin basarili olma sansina iliskin ise Berahim sunlari kaydetti:
"Ara buluculugun basari sansi, siyasi farkindaliktan yoksun, ülkenin sartlarindan, Anayasasi'ndan ve yasalarindan habersiz oldugunu düsündügüm Cumhurbaskani'nin verebilecegi tavizlere bagli."
Berahim, "Said, Anayasa'nin kendisini siyasi sistemde etkin kilmayacagini düsünüyor. Yani daha genis yetkiler istiyor ancak buna Anayasa'nin izin vermedigi düsüncesinde." dedi.
Cumhurbaskani Said'in mevcut kusatilmis durumuna su ana kadar yürüttügü icraatlarinin sebep oldugunu savunan Berahim, "Said, kendi kendini köseye sikistirdi ve kendini izole edilmis bir duruma getirdi. Kelepçelenmis durumda ancak yürütme otoritesinin tüm yetkilerine sahip olmak için hükümeti kelepçelemeye çalisiyor." görüsünü dile getirdi.
- "Said'in diyalogdan istedigi sey yönetim sisteminin tümüyle dönüstürülmesi"
Berahim, Said'in tüm müttefiklerini ve ortaklarini kaybettigini söyleyerek, "Genel Isçi Sendikasi 2013'te öncülük ettigi diyalogla ülkeyi iç savasa yol açabilecek siyasi bir çatismadan çikardi. Ancak Said, diyalogun lokomotifi olabilecek Isçi Sendikasinin 2013'te yürüttügü girisimi hakir gösterdi ve 'ulusal degildi' seklinde niteleyerek Sendika ile bir mücadeleye girdi." degerlendirmesinde bulundu.
Akademisyen Berahim, Said'in diyalog ile istedigi seyin yönetim sisteminin tümüyle dönüstürülmesi oldugunu ancak diyalogun ülkedeki ekonomik krizin çözülmesi için yapilmasi gerektigini vurguladi.
Said'in yeni bir siyasi sistem kurmak, hükümet sistemini ve Anayasa'yi degistirmek için bir diyalog çagrisi yaparak "diyalogu" hedeflerinden saptirdigini söyleyen Berahim, "Bu mümkün degil ve bir tür siyasi delilik, bunun hukuki, siyasi ve ahlaki hiçbir açiklamasi yok." ifadelerini kullandi.
- Cumhurbaskani Said, ulusal diyalog girisimine sart kosmustu
Tunus Genel Isçi Sendikasi (UGTT) Aralik 2020'de "ulusal diyalog" girisimi baslattigini duyurmus, Said, 15 Haziran'da söz konusu girisime öncülük etmeyi kabul ettigini açiklayarak, aylardir devam eden sessizligini bozmus ancak diyalogla ilgili bazi sartlar öne sürmüstü.
Cumhurbaskani, eski basbakanlarla gerçeklestirdigi görüsmede, "diyalogun, hain ve hirsizlara sahte bir mesruiyet kazandirma girisimi olmamasi bilakis yeni bir siyasi rejim ve gerçek bir Anayasa olusturmaya dönük olmasi gerektigini" söylemisti.
Said'in siyasi sistemin degismesi sartiyla 'ulusal diyaloga' öncülük yapma önerisiyle ilgili Nahda Hareketi'nin görüsünü ise Nahda Hareketi Sözcüsü Fethi el-Ayadi, 18 Haziran'da açiklamisti.
Ayadi, "Diyaloga girmek isteyen ön sart kosmamali, sartli diyalog olamaz. Siyasi sistemin degismesi Anayasa'nin degismesiyle ilgilidir ki su an diyalogun konusu bu degildir." demisti.
- Taraflar taviz vermeye hazir degil
Arap Magrib Stratejik Arastirmalar Merkezi Baskani Adnan Mansur da Zeytun'un ara buluculugunun olumlu bir adim oldugunu, cumhurbaskanligi ve parlamentonun Anayasa'ya göre görevlerini yerine getirmekle yükümlü yürütme ve yasamayi temsil eden kurumlar oldugunu ve ara buluculuga ihtiyaç duymamalari gerektigini savundu.
Söz konusu ara buluculuk hakkinda duydugu endiseyi de dile getiren Mansur, söyle devam etti:
"Hatti zatinda tüm ara buluculuklar iyidir. Ancak bu ara buluculugun daha dogmadan ölmesinden korkuyorum. Çünkü henüz somut bir sonuç görmedik."
Mansur, Cumhurbaskani Said'in böyle bir girisime hevesli olmadigi görüsünü paylasarak, Said'in ara buluculugu kabul ettigi yönünde herhangi bir açiklama yapmadigini hatirlatti.
Ara buluculugun basarili olacagini düsünmedigini kaydeden Mansur, "Zeytun'un iyi niyetine ragmen ara buluculugunun sonuç verecegini zannetmiyorum, çünkü iki taraf da taviz vermeye hazir degil." diye konustu.
Tunus'ta yeni tip koronavirüs (Kovid-19) nedeniyle her gün onlarca can kaybinin yasandigi bir saglik krizinin gölgesinde taviz vermeyip, feragat etmemenin "yanlis" olacagini belirten Mansur, bu durumun devlet yetkililerine bir sorumluluk getirdigini ifade etti.
Mansur sözlerini söyle sürdürdü:
"Kimse siyasi krizin çözümü için bir ufuk bekleyemez, çünkü yönetimdeki tüm taraflar görüslerine bagli kalir ve taviz vermez. Su anda söz konusu taraflari diyalog için bir araya getirecek bir girisim de yok."
Su anda krizin yakin zamanda hafifleyecegine dair bir isaret olmadigini söyleyen Mansur, aksine krizin daha da karmasik hale geldigi görüsünü paylasti.
- Tunus'ta siyasi istikrarsizlik
Tunus’ta 6 Ekim 2019'da gerçeklestirilen cumhurbaskanligi ve parlamento seçimlerinin ardindan siyasette uzun süredir istikrar saglanamadi.
Son seçimlerden bu yana üçüncü hükümetin Basbakani Hisam el-Mesisi ve Cumhurbaskani Kays Said arasinda devam eden siyasi kriz ülke gündemini mesgul ediyor.
Cumhurbaskani Said, Basbakan Mesisi'nin Meclisten güvenoyu alan kabine revizyonunun anayasal olmadigini savunuyor ve yeni bakanlara Anayasa yemini etmeleri için davette bulunmayi reddediyor.
Tunus'ta 6 Ekim 2019'da yapilan son seçimlerde, Nahda Partisi 217 sandalyeden 52'sini kazanarak birinci olmus, Tunus’un Kalbi Partisi ise 38 sandalye ile ikinci olmustu.
Tunus yasalarina göre, bir sonraki yasama ve cumhurbaskanligi seçimleri, önceki seçimlerden 5 yil sonra, yani Ekim 2024'te yapilacak.
Tunus'ta Cumhurbaskani Said Ve Meclis Baskani Gannusi Arasindaki Buzlar Eriyecek Mi?
Tunus Cumhurbaskani ile Meclis Baskani, Nahda Hareketi'nin eski yöneticilerinden Lütfi Zeytun'un ara buluculuk teklifinin ardindan yaklasik alti ay sonra 24 Haziran Persembe günü bir araya geldi Tunuslu arastirmaci ve akademisyen Sami Berahim: 'Ara buluculugun basari sansi, siyasi farkindaliktan yoksun, ülkenin sartlarindan, Anayasasi'ndan ve yasalarindan habersiz oldugunu düsündügüm Cumhurbaskani'nin verebilecegi tavizlere bagli' Arap Magrib Stratejik Arastirmalar Merkezi Baskani Adnan Mansur: 'Zeytun'un iyi niyetine ragmen, arabuluculugunun sonuç verecegini zannetmiyorum, çünkü iki taraf da taviz vermeye hazir degil'.
