'Türk Diasporasının İslam Algısı Ve Kimlik İnşası' Projesi

Delaware Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Bölümü öncülüğünde, Türklerin ülkede yoğun olarak yaşadığı Maryland, Delaware, Pensylvenia, New Jersey ve New York merkezlerinde gerçekleştirilen çalışmalarla ABD'de yaşayan Türklerin İslam algısını, İslami kimliklerini açıklama biçimlerini ortaya koymayı hedefliyor.

TÜBİTAK desteğiyle projeyi yürüten SAÜ Fen Edebiyat Fakültesi Sosyoloji Bölümü öğretim üyesi Prof. Dr. Hacı Musa Taşdelen, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Delaware Üniversitesi'nden Prof. Dr. Muqtedar Khan'ın daveti üzerine ABD'ye geldiğini ve 1 Eylül 2016 tarihinde başlayan projenin saha çalışmalarının tamamlandığını, 30'un üzerinde diaspora mensubuyla derinlemesine mülakat gerçekleştirildiğini, mülakatlarda belirtilen görüşlerin toplumsal destek tabanını belirlemek üzere de 300'ün üzerinde anket yapıldığını aktardı.

Taşdelen, araştırmanın ana hedef kitlesini Türk diasporasının ana kuruluşlarına bağlı sivil kuruluşlar açan Türkiye dışı Karaçay Türkleri, Ahıska Türkleri, Kıbrıs Türkleri, Kırım Türkleri ve Özbek kökenli Türklerin oluşturduğu Türkistanlılar Derneği mensupları gibi Türk topluluklarıyla son 25-30 yıllık dönemde göç yoluyla nüfusları artan Anadolu şehirlerinden gelen Türkiye kökenlilerin meydana getirdiğini dile getirdi.

Kayıt dışı göçmenlerin varlığı nedeniyle Amerika'daki Türk göçmen nüfusunun kesin rakamının belirlenemediğine değinen Taşdelen, şunları kaydetti:

'ABD’deki varlıkları yüz binlerle ifade edilen Türklerin yoğun olarak yerleştiği bölgeler olması nedeniyle araştırma evreni belirlenirken bu toplulukların nüfus oranlarının yüksek olmasına ya da örgütlenme merkezlerinin bulunmasına dikkat edilerek Maryland'da Lanham, Delaware'de Newark ve New Castle, Pensylvenia'da Levittown ve Philedelphia, New Jersey'de Burlington, Monroeville, Freehold, Paterson ve New York şehrinde Brooklyn bölgesi araştırma evreninin alanı olarak belirlendi. Araştırma evreni olarak seçilen bölgede 30 binle 50 bin arası bir Türk nüfusun yaşadığı tahmin edilmektedir.'

Taşdelen, araştırma projesinin saha araştırması kısmının tamamlandığını belirterek, artık salt beyin göçü değil aynı zamanda bir emek göçü özelliği taşıyan ve emek göçü boyutu öne çıkan ABD'ye Türk göçünde kökeni Anadolu şehirlerine dayananların oranının artması nedeniyle göçmen Türk nüfusunun bileşiminin de bu anlamda kısmen değişime uğradığını bildirdi.

- 'Camilerde örgütlenme söz konusu'

Taşdelen, önceleri büyük oranda Türk-Amerikan dernekleri etrafında örgütlenen Türk diasporasında son 10 yılda, özellikle Anadolu kökenli göçmen Türklerin öncülüğünde camiler ve cami dernekleri etrafında daha yoğun bir şekilde örgütlenmenin söz konusu olduğunu kaydetti.

Taşdelen, şunları söyledi:

'Diyanet Center of America'nın cami ve külliyesi, 2016 yılında hizmete açılmış ve olumlu bir model olarak diğer Müslüman topluluklar tarafından çok büyük ilgi görmekte, ziyaretçi akınına uğramaktadır.

Ayrıca, Amerikan doğumlu ikinci ve üçüncü kuşak Türklerin birbirine paralel ve iç içe yaşadıkları sosyalleşme örüntüleri de bir problem alanı olarak ortaya çıkmaktadır. Bir taraftan aile ve Türklerden oluşan yakın toplumsal çevrede gerçekleşen sosyalleşmeyle okul ve iş yeri gibi toplumsal mekanlarda gerçekleşen sosyalleşme süreçlerinde kendini gösteren farklılık ve problemlerle ilgili saptamalar da ilgi çekici olacaktır.

Bu araştırmayla sosyalleşmeye dayalı farklılık ve problemlerin yeni kuşakların kimlik oluşumlarındaki rolü ve belirleyiciliği ortaya konulmaya çalışılacaktır. Amerikan toplumu ile de etkileşim halinde olan Türk diasporasında kuşaklar arasındaki farklılıklar, ana eğilim ve beklentiler üzerine İslam algısı ve kimlik inşası çerçevesinde tespit ve çözümlemeler yapılacaktır.'

Araştırmanın amacının Türk diasporasının İslam algısını, İslami kimliklerini açıklama biçimlerini, Türk diaspora kimliğinin baskın boyutunu ve İslam algısının kimlik inşasındaki rolünü ortaya koymak olduğunu vurgulayan Prof. Dr. Taşdelen, şöyle devam etti:

'Özellikle göçmen Türkler tarafından ahlak ve ibadetin algılanma biçimi, kimliğe aidiyetteki öncelikleri, Türk diasporasının dini ve etnik açıdan öteki algısı, diğer Müslüman topluluklara yaklaşımı, mezhep algıları ve buna atfettikleri önem derecesi, kültürlerarası evliliğe bakışları, Türkçe'yi kullanma dereceleri ve bunun kuşaklar boyu yansıması, gündelik yaşantıda iki dilliliğin durumu, Türk kimliğine atfedilen önem ve tanımlama biçimleri, İslam ve Türklük arasında ilişkiye yaklaşım biçimleri, dini bilgi ve değerlerin yeni kuşaklara aktarılma durumu ve bununla ilgili değerlendirmeler, yakınlık ve uzaklık duydukları gayrimüslim topluluklar, Amerikan yaşama tarzı karşısındaki tutumları, içinde yaşadıkları toplumda kendileriyle ilgili ayrımcılık ve önyargı algısı, komşuluk ve yakın çevre ilişkilerinde öncelikli tercihleri, sivil toplum açısından örgütlenme düzeyleri, Amerikan toplumuyla ilişkilerde içe kapanma ya da daha açık olma eğilimi, İslamofobi, terör ve şiddet karşısındaki tutumları, cihat, sufizm, kader, iman, günah, Kur'an ve sünnet ilişkisi, devlet ve din arasındaki ilişki gibi konu ve kavramları algılama biçimlerini de ayrıca sayabiliriz.'