Niğde'nin Çiftlik ilçesi Devlet Hastanesinde sağlık memuru olarak görev yapan Tok, AA muhabirine yaptığı açıklamada, 10 yaşında bağlama ile tanıştığını, 25 yıldır müzik ile iç içe olduğunu aynı zamanda Belediye Türk Halk Müziği Korosu'nda görev aldığını söyledi.
Bağlama ailesinin tamamını, keman, yaylı tambur, gitar, ud, org, kanun ve bendir gibi müzik aletlerini çaldığını belirten Tok, yıllar geçtikçe yeni ses arayışına girdiğini ve bu konuda bazı çalışmalar yaptığını ifade etti.
-Yaybüşün 6 ince teli var
20. yüzyılın başlarında Zeynel Abidin Cümbüş tarafından geliştirilen cümbüşte önemli değişiklikler yaparak, yepyeni bir enstrüman ve ses elde ettiğini anlatan Tok, "yaybüş" adını verdiği enstrümanla ilgili şu bilgileri verdi:
"Cümbüş 12 adet kalın, yaybüş ise 6 adet ince telden oluşuyor. Cümbüşün sap kısmında bulunan perde aralığı 10 santimetre, yaybüşün perde aralığı 5 santimetredir. Yaybüş, çelik telli yaylı bir enstrüman. Gövdesi 32 santimetre çapında, 15 santimetre derinliğinde, sap uzunluğu burgu bölümü dahil 80 santimetreyi buluyor. Gövdesi cümbüşten daha büyük. 24 perdeli ve bağlama sapını andırıyor. İcra ederken 0,25 milimetre kalınlığında iki tel üst üste konularak icra ediliyor. Ses aksamındaki akustik kontrolün yapılması ve diğer seslerin bertaraf edilmesi için gövde üzerine kadife bir kılıf geçirdim. Yaybüşü yayla icra etmek istememin sebebi sesinin daha akustik ve güçlü olmasını sağlamaktı. Enstrümanımız yayla çalındığı, gövdesi de cümbüş olduğu için 'yaybüş' ismini verdim."
-"Amacım var olan düzeni bozmak değil, müzik dünyasına katkıda bulunmak"
Yaybüşü yaklaşık 1 yıldır kullandığını kaydeden Tok, "Bütün yöre türkülerine uyum sağlayabilen çok farklı bir ses. Gayet tatlı sesi olan bir müzik aleti. Halk müziği icra ediyorum. İç Anadolu ağırlıkta olmak üzere, her yöreden çalıyorum. Amacım var olan düzeni bozmak değil, müzik dünyasına katkıda bulunmak, semada yeni bir ses üretmek" ifadelerini kullandı.
Tok, yaybüşün Niğde Üniversitesi Müzik Bölümünde ses ölçümü ve araştırmasının yapılacağını, uygun görülmesi halinde patent için başvuruda bulunacağını söyledi.
Tok, kabak kemaneye bağlama sapı monte ederek, 'bağmane' adını verdiği yeni bir müzik aleti daha yaptığını, müzikte yeni ses arayışına devam edeceğini sözlerine ekledi.
Türk Müziğine Yeni Bir Enstrüman Katılıyor
NİĞDE - BETÜL ABBAK - Niğde'de küçük yaşlardan bu yana müzikle ilgilenen Adem Tok , Zeynel Abidin Cümbüş tarafından 20. yüzyıl başlarında geliştirilen cümbüşten bazı değişiklikler yaparak "yaybüş" adını verdiği yeni bir enstrüman üretti.
