Türkiye’de radyo astronomi çalışmaları başladı

Daha önce Genelkurmay Başkanlığının Nato Karargahında radar sistemi olarak kullanılan ve Kalkınma Bakanlığının projesi ile yapısı değiştirilmeden Erciyes Üniversitesi kampüs alanı içerisine taşınan UZAYBİMER’de, 13 metre çapındaki teleskopla, Türkiye’de ilk kez radyo dalga boyundaki ışınlar ve bunların astronomik kaynakları gözlemlenecek.

Buranın, Türkiye’nin ilk radyo teleskopu olduğunu belirten Astronomi ve Uzay Bilimleri Bölüm Başkanı Prof. Dr. İbrahim Küçük, “Aslında bu, büyük bir projenin küçük bir parçası. Aslında bir Ulusal Radyo Gözlemevi Kurulum Çalışması var. Bununla ilgili olarak TÜBİTAK Ulusal Gözlemevi tarafından bir Kalkınma Bakanlığı çalışması yürütülüyor. Ama devam ettirilmedi. Biz onu, adım adım kendi adımıza devam ettirmeye çalışıyoruz” dedi.

“Havacılıkla anılan Kayseri’mizin, astronomi çalışmalarında da yer bulmasını istiyoruz”

UZAYBİMER’de, 13 metre çapındaki teleskopun dışında, binanın dışarısında yer alan bir domsuz (kubbesiz) radyo teleskopu ve yeni yapılan iki optik gözlemevi ile bilimsel projeler ürettiklerini dile getiren Prof. Dr. Küçük, “Yıllardır havacılıkla anılan Kayserimizin aynı zamanda da uzay bilimleriyle de anılması için elimizden geleni yapıyoruz. Bu kapsamda Havacılık ve uzay Bilimleri Fakülte’mizle de ortak çalışmalarımız var. Aynı zamanda halk gözlemleri ve ilk-orta düzeydeki öğrencilerimizle de gökyüzü gözlemi yapmak için İl Milli Eğitim Müdürlüğü ve belediyelerle yaptığımız protokoller var. Dolayısıyla hem üniversitemizi tanıtmak hem merkezimizi tanıtmak; hem araştırma hem eğitim anlamında ülkemize faydalı olmak için elimizden geleni yapmaya çalışıyoruz” diye konuştu.

Merkez, kendi yazılımlarını dahi kendisi üretiyor

UZAYBİMER Müdür Yardımcısı Yrd. Doç. Dr. Nurten Filiz Ak ise, radyo teleskopu kumanda eden yazılımın dahi merkezdeki araştırmacılar tarafından üretildiğini belirtti. Türkiye’de ilk olan radyo astronomi çalışmaları ile öğrenciler ve araştırmacılar için yeni alanlar açmayı hedeflediklerini dile getiren Yrd. Doç. Dr. Nurten Filiz Ak, “Teleskopla yaptığımız gözlemler, gözümüzle gördüğümüz ışığı değil, radyo dalga boylarındaki ışığı algılayabilecek şekilde yapıldı. Evrenin tamamındaki radyo dalga boyundaki ışınların ve ışınları yayan astronomik kaynakların haritalandırması ve bunun dışında örneğin pulsarlar gibi çok özel cisimleri gözlemek istiyoruz” ifadelerini kullandı.

ERÜ Fen Fakültesine bağlı Astronomi ve Uzay Bilimleri Bölümünde 75 lisans, 35 yüksek lisans, 5 doktora öğrencisi bulunuyor. Astronomi ve Uzay Bilimleri Bölümünün araştırma merkezi konumundaki UZAYBİMER ise Türkiye’de ilk radyo astronomi çalışmalarının yapılacağı 13 metre çapındaki teleskopa sahip. UZAYBİMER de, bu teleskop dışında, bir domsuz (kubbesiz) radyo teleskop ve yeni yapılan iki gözlemevi yer alıyor. UZAYBİMER, zaman zaman yaptığı halk gözlemleri ve üniversite düzeyi öncesindeki eğitim kurumları için düzenlediği gözlemevi gezileri ile kentte astronomi bilimine olan ilgiyi artırmayı hedefliyor.

Radyo Astoronomi Nedir?
Radyo Astronomi, gökcisimlerinden gelen ve optik teleskoplar yoluyla algılanması mümkün olmayan ışık dalga boylarının incelendiği, astronominin önemli bir alanıdır.

Önemli bir teknoloji ve bilgi birikimi gerektiren bu alanda çalışmaların yapılabilmesi için, Erciyes Üniversitesi bünyesinde uzun yıllardır araştırma ve geliştirme faaliyetleri sürdürülüyordu. Şu anda kullanıma hazır haldeki 12.8 metre çaplı radyo teleskop ile uzak galaksilerden gelen ışımalar, kuazarlar ve pulsarlar gibi radyo dalga boyunda aktif olan gizemli gökcisimleri gözlemlenip, uluslar arası alanda yapılan gözlem ve araştırmalara ortak olunabilecek.