Türkiye'de "su Ürünleri Gen Bankası ve Biyoteknoloji Merkezi" Kurulacak

Su Ürünleri Merkez Araştırma Enstitüsü Müdürü Doç. Dr. İlhan Aydın, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanı Mehdi Eker'in, hafta sonu Trabzon'da düzenlenen 2013-2014 balık av sezonu açılış törenindeki konuşması sırasında, Su Ürünleri Merkez Araştırma Enstitüsü bünyesinde Türkiye'de ilk kez Su Ürünleri Gen Bankası ve Biyoteknoloji Merkezi kurma çalışmaları yürütüldüğü bilgisini kamuoyuyla paylaştığını anımsattı.

Su Ürünleri Merkez Araştırma Enstitüsü'nün, ülkenin su ürünlerindeki genel sorunları ve ileri Ar-Ge merkezleriyle ilgili çalışmalar yaptığını belirten Aydın, "Çalışmalardan biri de Su Ürünleri Gen Bankası ve Biyoteknoloji Merkezi kurulmasıyla ilgili. 4 bin 500 metrekare kapalı alana sahip üç kattan oluşacak merkez, yaklaşık 5 milyon liraya mal olacak. Proje, bakanlığımızın uygun görmesinin ardından Kalkınma Bakanlığı'na sunuldu ve bugünlerde değerlendirmesi yapılacak" dedi.

Aydın, Kalkınma Bakanlığı'nın projeyi onaylamasının ardından, 2014 yılında inşaata başlanmasının ve 2015'te de fiziki mekan elde edilmesinin planlandığını ifade ederek, "Merkezin içinde birçok bölüm olacak. Bir kısmı gen bankası, bir kısmı da biyoteknoloji merkezi. Her biri kendi bölümleri içinde kısımlara ayrılacak. Otolit, DNA, sperm ve doku bankası gibi farklı birimler olacak. Merkez, balık hastalıkları ve moleküler genetik laboratuvarını da barındıracak" diye konuştu.

Su Ürünleri Gen Bankası ve Biyoteknoloji Merkezi için gerekli teknik altyapının, Su Ürünleri Merkez Araştırma Enstitüsü bünyesinde hizmet veren laboratuvarlarda mevcut olduğuna dikkati çeken Aydın, bu nedenle önceliklerinin fiziki mekan elde edilmesi olduğunu vurguladı.

-"Merkez sadece Türkiye'de değil, bölge ülkeleri arasında da ilk olacak"

Aydın, projenin onaylanması durumunda, Su Ürünleri Gen Bankası ve Biyoteknoloji Merkezinin Türkiye'deki ilk merkez olacağını dile getirerek, sözlerini şöyle sürdürdü:

"Su Ürünleri Gen Bankası ve Biyoteknoloji Merkezi, bakanlığımızın çeşitli illerde kurduğu ileri Ar-Ge merkezlerinden biri olacak. Merkez, Ankara'daki Tohum Gen Bankası, Konya'daki Kuraklık Test Merkezi ve Erzurum'daki Soğuk Test Merkezi gibi ileri Ar-Ge merkezleri arasında yer alacak. Merkezin gen bankası kısmındaki bölümlerde, doğadaki değişimleri geriye dönük anlayabilmek için çalışmalar yürütülecek. DNA ve doku arşivlemesi gibi çalışmalar yapılacak. Biyoteknoloji bölümünde, sperm bankası kısmı olacak. Bu kısımda, üreticilerin genetik olarak hızlı büyüyen ya da iyileştirilmiş örneklere ihtiyaç olduğunda kullanacakları malzemeler muhafaza edilecek. Balığın karakutusu olan otolitle ilgili de bölüm oluşturulacak. Balığın kafatasının arkasından elde edilen kalsiyum karbonat taşı olan otolit, balığın karakutusudur. Otolitin arşivlenmesiyle, balığın doğada yaşadıklarıyla ilgili bilgi edinilebilecek ve bu gelecek nesillere aktarılacak. Merkezin böyle bir etkisi olacak."

Merkezin sadece Türkiye'de değil, bölge ülkeleri arasında da ilk olacağını anlatan Aydın, "Merkezin Trabzon'da kurulacak olmasının ayrı bir önemi var. Trabzon, balıkçılığın merkezi ve bu anlamda birçok aktivite var. Merkezin, Trabzon'u marka şehir yapma çalışmalarına da büyük katkısı olacağına inanıyorum. Sadece merkezi yapmak yetmez, iyi donatmak ve iyi bir ekip de oluşturmak gerekiyor. Merkezde ilk etapta 9'u doktoralı olmak üzere 15 uzman Ar-Ge ekibi görev alacak" ifadelerini kullandı.

-Türkiye'nin en kapsamlı "balık müzesi" oluşturulacak

İlhan Aydın, merkezin bina projesini hazırlarken temasının olmasına özen gösterdiklerini, bu anlamda yapının üstten bakıldığında iki kalkan balığının birbirini takip şeklini yansıttığını belirterek, bunun sebebinin de enstitünün güçlenmesinde JICA ortaklığında kalkan balığıyla ilgili yürütülen çalışmaların ciddi katkısı bulunması olduğunu aktardı.

Su Ürünleri Gen Bankası ve Biyoteknoloji Merkezinde Türkiye'nin en kapsamlı balık müzesini de oluşturmayı planladıklarına dikkati çeken Aydın, "Balık müzesinde bin 500 metrekare canlı muhafaza alanı ve 600 metrekare de kurutulmuş örneklerin bulunacağı alan oluşturulacak. Kurulacak müze, çeşitli bilimsel çalışmalara da altyapı oluşturacaktır" dedi.

Aydın, balık müzesinin, Trabzon'un turizm potansiyelini artırma açısından da önemli olduğunu ifade ederek, "Yerli ve yabancı turistler burayı ziyaret ederek, kırlangıç ve mersin balığı gibi normalde görme şansları olmayan canlı muhafaza edilen türdeki balıkları görebilecekler. Geniş alanda deniz canlılarıyla ilgili bilgi birikimlerini ve kültürlerini artırabilecekler" diye konuştu.