Türkiye Ekonomisi, 2021 Yilinda Yüzde 11,4 Oraninda Büyüyerek Son 50 Yilin En Yüksek Büyüme Performansini Gösterdi

AK Parti Bingöl Milletvekili Cevdet Yilmaz baskanliginda toplanan Plan ve Bütçe Komisyonunda konusan Bakan Mus, kis aylarina yaklasilan bir dönemde küresel çapta gaz tedarikinde ciddi sorunlar yasandigini belirterek, bu durumdan en fazla etkilenen bölgenin, en büyük ihracat pazari olan Avrupa Birligi oldugunu söyledi.



Enerji krizinin tüm dünya ekonomileri üzerinde olumsuz etki olusturdugunu belirten Mus, “OECD, enerji krizinin ileri boyutlara ulasmasinin, 2023 yilinda Avrupa’nin büyüme oranini 1,25 puan, küresel büyüme oranini ise 0,5 puan kadar azaltabilecegini belirtmistir. Öte yandan, Rusya ve Ukrayna tahil ürünleri, yagli tohumlar ve gübrelerde temel tedarikçiler oldugu için, gida fiyatlari yilin ilk yarisinda keskin bir sekilde yükselmis; bu durum özellikle az gelismis ülkeler basta olmak üzere birçok ülkede gida güvenligi endiselerini artirmistir. Küresel ölçekteki tüm bu olumsuz gelismelere ragmen Türkiye ekonomisi üretmeye, istihdam saglamaya ve Türk mallarini dünyanin dört bir yanina ihraç etmeye devam etmistir. Nitekim, ekonomimiz 2021 yilinda yüzde 11,4 oraninda büyüyerek son 50 yilin en yüksek büyüme performansini göstermistir. Bu büyümeye mal ve hizmet ihracatinin katkisi 5,3 puan gibi yüksek bir seviyede gerçeklesmistir” dedi.

“Alternatif tedarikçi arama egilimleri Türkiye’nin ihracati için firsat olusturuyor”

Türkiye’nin serbest piyasa kurallarina bagli ve dünya ekonomisine tam entegre oldugunu söyleyen Mus, Türkiye’nin bu durumdan etkilendigini söyledi.

Bakan Mus, salgin ve savas nedeniyle gözlemlenen alternatif tedarikçi arama ve bölgesellesme egilimlerinin, Türkiye’nin küresel tedarik zincirlerindeki konumu ve ihracati için yeni firsatlar olusturdugunu dile getirdi.

“AB ile ticaret fazlamiz 9,7 milyar dolara ulasmistir”

Karsilasilan olumsuzluklara ragmen Türkiye’nin ihracatina devam ettigini ifade eden Bakan Mus, “Ihracatimiz 2022 yili Ocak-Ekim döneminde, geçtigimiz yila göre yüzde 15,4 oraninda artarak 209,5 milyar dolar olmustur. Bu rakamlarla, ihracatta hem ilk 10 ay bazinda, hem de aylik bazda en yüksek seviyelere ulasilmistir. 2022 yilinin ilk 10 ayinda dünyanin farkli cografyalarina yaptigimiz ihracat güçlü bir sekilde artmaya devam etmistir. Oransal olarak en fazla ihracat artisi Amerika kitasina gerçeklesirken, en önemli ticari partnerimiz olan Avrupa Birligi’ne ihracatimiz yüzde 13,5 oraninda artmis; AB ile ticaret fazlamiz 9,7 milyar dolara ulasmistir. Birlesik Krallik’la ticaretimizde ise 6 milyar dolar dis ticaret fazlasi verilmistir. Bu basarili performans, küresel ölçekteki olumsuz faktörlerin yani sira paritedeki düsüsün de dis ticaretimiz üzerindeki ciddi negatif etkilerine ragmen saglanmistir” diye konustu.

“Ithalatta izlenen artisin yüzde 63’ü enerji ve altin kaynakli gerçeklesmistir”

Bu yilin ilk 10 ayinda geçen yilin ayni dönemine göre; ithalat oraninin 39,5 oraninda artarak 300 milyar 553 milyon dolar seviyesinde gerçeklestigini belirten Bakan Mus, “Simdi sizlerle ithalatta yasanan bu artisin sebeplerini paylasmak isterim. Öncelikle, basta enerji olmak üzere emtia fiyatlarindaki artislar, emtia ithalatçisi konumunda olan ülkemiz ithalati üzerinde dogrudan ve keskin bir artis yaratmistir. Enerji ithalatimiz ilk 10 ayda geçen yila göre yüzde 118,4, yani 43,7 milyar dolar artmistir. Bu artista fiyatlarin etkili oldugunu görmekteyiz; nitekim 2022 Ocak-Agustos döneminde enerji ithalat miktar endeksi yüzde 10,2 düsüs gösterirken enerji ithalat birim deger endeksi yüzde 166,4 artmistir. Öte yandan, son dönemde altin ithalatinda yasanan yükselis de ithalat faturamizi önemli ölçüde arttirmaktadir. Toplam altin ithalati geçtigimiz yilin ilk 10 ayina göre yüzde 198,4, yani 10,1 milyar dolar artmistir. Dolayisiyla ithalatta izlenen artisin yüzde 63’ü enerji ve altin kaynakli gerçeklesmistir” ifadelerini kullandi.

“Türk Eximbank, 2022 yilinin ilk 10 ayi itibariyla ihracatçilarimiz için 37,3 milyar dolar finansman destegi saglamistir”

Bakan Mus, Türk Eximbank’in Türkiye’nin tek resmi ihracat destek kurulusu oldugunu dile getirerek, “Türk Eximbank, 2022 yilinin ilk 10 ayi itibariyla ihracatçilarimiz için 37,3 milyar dolar finansman destegi saglamistir. Bankanin toplam müsteri sayisi, 2022 yilinda da artmaya devam etmis olup bu firmalarin yüzde 80,7’si KOBI’dir. Ayrica Banka, Uluslararasi ve Bölgesel Bankacilik ve Finans Kuruluslari ile imzaladigi anlasmalarla ilave finansman imkanlari sunmaya devam etmis ve yilbasindan itibaren 1,5 milyar dolari asan miktarda kaynak saglamistir” dedi.

“Hizmet sektörlerindeki dis ticaret fazlasi yüzde 103 artisla 39,3 milyar dolara yükselmistir”

Hizmet ihracatinin son 20 yilda 4 kattan fazla arttiginin altini çizen Mus, “Pandeminin etkilerini geride birakarak 2021 yilinda bir önceki yila göre yüzde 74,3 oraninda artarak 61,3 milyar dolar seviyesine ulasmis, ayni dönem hizmetler dengesi ise 31,7 milyar dolar olmustur. 2022 Agustos yilliklandirilmis veriye baktigimizda ise hizmet ihracatimiz bir önceki yilin ayni dönemine göre yüzde 65 oraninda artis kaydederek 76,4 milyar dolara ulasmistir. Ayni dönemde, hizmet sektörlerindeki dis ticaret fazlasi yüzde 103 artisla 39,3 milyar dolara yükselmistir” ifadelerine yer verdi.

“2021 yilinin ilk 6 ayinda yaklasik 161 milyar lira olan e-ticaret hacmi 2022 yilinin ayni döneminde 348 milyar liraya yükselmistir”

Bakan Mus, bakanlik olarak iç ticaretteki temel hedeflerinin seffaf, adil ve güvenilir ticaret ortami olusturarak tacirleri, esnafi ve tüketicileri korumak oldugunu belirterek, “Pandemi kosullariyla birlikte e-ticaret tüm dünyada oldugu gibi ülkemizde de büyük bir ivme kazanmistir. 2021 yilinin ilk 6 ayinda yaklasik 161 milyar lira olan e-ticaret hacmi 2022 yilinin ayni döneminde 348 milyar liraya yükselmistir” dedi.

Bakan Mus, e-ticaret sektöründe rekabeti bozucu veya sinirlayici faaliyetlerin engellenmesi, çok oyunculu yapinin tesis edilmesi ve sektörün saglikli sekilde büyümesi amaciyla Elektronik Ticaretin Düzenlenmesi Hakkinda Kanunda degisiklikler yapildigini hatirlatarak, “Bu düzenlemelerin etkin sekilde uygulanmasiyla adil ve seffaf bir piyasa tesis edilecek, e-ticaret pazar yerlerindeki mikro, küçük ve orta büyüklükteki isletmeler ile esnafin haklari korunacaktir. Isletmelerimizin ticaret sicili islemlerinin elektronik ortamda yürütüldügü Merkezi Sicil Kayit Sistemi MERSIS’te kullanici sayisi 2 milyona, veri paylasimi yapilan kurum sayisi ise 48’e ulasmistir” diye konustu.

“Tarim ürünlerinde lisansli depolama kapasitesini 8,7 milyon tona yükselttik”

Lisansli depoculuk sistemi ile tarim ürünlerini saglikli ve modern kosullarda muhafaza altina aldiklarina dikkati çeken Mus, “Tarim ürünleri ticaretini elektronik ortama tasidik. Bugüne kadar 166 lisansli depo isletmesine faaliyet izni verdik. Böylelikle ülkemizin tarim ürünlerinde lisansli depolama kapasitesini 8,7 milyon tona yükselttik. Geçtigimiz yilin Ekim ayinda yayimlanan yeni Kooperatifler Kanununa istinaden, bu yil 5 yeni yönetmelik hazirlanarak yürürlüge girmistir” diye konustu.

“Yaklasik 900 milyon lira tutarinda uyusmazlik karara baglanmistir”

Son düzenlemelerle il ve ilçe tüketici hakem heyetleri parasal siniri 15 bin 430 liradan 30 bin liraya çikartildigini belirten Bakan Mus, “Eylül sonu itibariyle tüketici hakem heyetlerine 453 bini askin basvuru yapilmis olup, yapilan basvurularin yüzde 61’i e-devlet üzerinden gerçeklestirilmistir. Ayni dönemde 441 bini askin basvuru sonuçlandirilmis ve yaklasik 900 milyon lira tutarinda uyusmazlik karara baglanmistir” dedi.

Gümrükteki yenilikler ve kaçakçilikla mücadele faaliyetleri

Gümrüklerde kullanilan teknolojinin çagi yakalamak için sürekli yenilendigini ifade eden Bakan Mus su ifadelere yer verdi:

“2022 yilinin ilk 9 ayinda ülkemizin vergi gelirlerinin yüzde 30’unun tahsil edildigi gümrüklerimizde, mümkün olan en ileri seviyede hizmet sunabilmek için önemli teknolojik yatirimlar yapiyor; dijitallesme ile gümrük islemlerini basitlestirip bürokrasi ve kirtasiyeciligi azaltiyoruz. 2022 yilinin ilk 10 aylik sürecinde, gümrük idarelerimizde islem gören ihracat beyannamesi sayisi bir önceki yilin ayni dönemine kiyasla yüzde 5,6 artarak 4 milyonu asmistir.”

“Dis satis yöntemiyle gerçeklestirilen suiistimallerin engellenmesine yönelik çalismalar yürüterek 30 milyar liradan fazla kamu zararinin önüne geçtik”

Gümrüklerde meydana gelen olasi kaçakçiliklar ile mücadele hakkinda bilgilendirmelerde bulunan Bakan Mus, “Gümrük Muhafaza Ekiplerimizce yürütülen kaçakçilikla mücadele faaliyetleri neticesinde toplam 10 Milyar lira degerinde kaçak esya ele geçirilmistir. Akaryakit, tütün mamulleri ve alkollü içki kaçakçiligi ile mücadelede idari ve teknik kapasitemizi artirdik. Akaryakit kaçakçiligi ile mücadelede etkinligin artirilmasi, ilgili kurumlarin kapasitesinin ve kurumlar arasindaki is birliginin gelistirilmesi amaciyla geçtigimiz yilsonunda yürürlüge konulan Akaryakit Kaçakçiligi ile Mücadeleye Yönelik Tedbirler Genelgesi ile Eylem Plani kapsaminda yürütülen çalismalar Bakanligimiz koordinesinde devam ediyor. Bakanligimiz bünyesinde görev yapan Akaryakit Özel Ekibince bu yil içerisinde yürütülen çalismalarda 4 milyar lira degerinde vergi zayi ile 10 Milyar lira degerinde sahte fatura tespit ettik ve bin 262 ton kaçak akaryakit ele geçirdik. Ayni zamanda, 7318 sayili Kanun sonrasi dis satis yöntemiyle gerçeklestirilen suiistimallerin engellenmesine yönelik çalismalar yürüterek 30 milyar liradan fazla kamu zararinin önüne geçtik” ifadelerini kullandi.

Bakan Mus, Ticaret Bakanliginin amaç ve faaliyetleri dogrultusunda kullanilmak üzere, 2023 yili bütçesinin toplam 17 milyar 124 milyon 310 bin lira oldugunu belirtti.