Türkiye, İsrail'le gemileri yakıyor

Türkiye, İsrail'in en geç 10 gün içinde özür dilemesini, uluslararası tahkikat komisyonunun kurulmasını, tazminat ödemesini ve yardım taşıyan gemileri iade etmesini istiyor. Aksi halde ilk adım olarak ikili ilişkiler maslahatgüzarlık seviyesine indirilecek.

Gazze'ye yardım konvoyuna saldırarak 9 vatandaşımızı katleden İsrail'e karşı bir dizi yaptırım kararı alan Ankara yol haritasını belirledi. İsrail'in beklentilere en geç 10 gün içerisinde karşılık vermemesi durumunda yaptırımlar devreye sokulacak. Başbakan Erdoğan'ın başkanlığında önceki gün yapılan Bakanlar Kurulu'nda İsrail'le yapılan anlaşmalar masaya yatırıldı.

59 ANLAŞMAMIZ VAR

43'ü ticari olmak üzere iki ülke arasında 59 anlaşma olduğu belirlendi. İki ülke arasında 16 askeri anlaşma bulunuyor. Bunların bir kısmı askeri eğitim anlaşmaları her 5 yılda bir yenileniyor.

UZUN SÜRE BEKLEMEYİZ

Diplomatik kaynaklar Türkiye'nin yaptırımların karşılanması konusunda uzun süre beklemeyeceğini, 1 hafta 10 gün içerisinde bir adım atılmadığı taktirde, yol haritasına uygun olarak yaptırımları uygulamaya koyacağı bilgisini verdiler. Diplomatik yaptırımların başında bu ülke ile ilişkilerimizin, 'büyükelçi' seviyesinden, 'maslahatgüzar' düzeyine indirilmesi yer alıyor.

ADLİ TIP'LA DAVA AÇILABİLİR

Bunun dışında gemilerde hayatını kaybedenlere ilişkin Adli Tıp raporları doğrultusunda İsrail'e insanlığa karşı işlenen suçlar çerçevesinde dava açılacak. 10 günlük sürenin gemilerimizin Türkiye'ye iade edilmemesi durumunda kararın öne çekilebileceği öğrenildi. Kaynaklar 1980 yılında İsrail'le ilişkilerin maslahatgüzar seviyesine çekildiğini belirterek, bu durumun 10-15 yıl sürebileceğine işaret ettiler.

İSRAİL'DEN 4 TALEP

Türkiye'nin İsrail'e uygulanacak olan yaptırımlar konusunda hazırladığı, yol haritasının 4 maddelik bölümü belli oldu. Yaptırımların seviyesi, zamanı ve şeklinin taleplerimize İsrail'in vereceği cevaba bağlı olduğu belirtiliyor. Türkiye'nin İsrail'den beklentileri ise şu şekilde:

- Vatandaşlarımıza yapılan saldırı nedeniyle İsrail'in özür dilemesi.

- Uluslararası tahkikat komisyonunun kurulması.

- Tazminat ödenmesi.

- Ve insani yardım taşıyan gemilerin iade edilmesi.

Türkiye'nin taleplerinin karşılanması durumuna göre yaptırımların seviyesinin belirleneceğini ifade eden diplomatik kaynaklar şunları belirttiler: "Beklentilerimizin yerine getirilmesi gerekiyor. Onu bekliyoruz. Ancak bu çok uzun süre olmayacaktır. Çok uzun süre beklemeyeceğiz."

İLİŞKİLER BU SEVİYEDE KALIR

Dışişleri maslahatgüzarlık seviyesinin kısa süreli olmayacağının altını çiziyorlar. 1980'de ilişkilerimizi maslahatgüzar seviyesine çekmiştik. 10-15 yıl sürmüştü" dediler. 1980 yılında İsrail'in Mescid-i Aksa'ya saldırısı üzerine Büyükelçimiz Ankara'ya çağrılırken, ilişkilerimizin seviyesi de maslahatgüzar seviyesine indirilmişti. İsrail'in Ankara Büyükelçisi Gaby Levy'nin istenmeyen adam ilan edilmesinin düşünülmediğini belirten diplomatik kaynaklar, "Biz ilişkilerimizi maslahatgüzar seviyesine indirirsek, İsrail de o seviyeye indirebilir" dediler.

GEMİLER İŞİN PÜF NOKTASI

Yetkililer Gazze'ye insani yardım taşıyan gemilerin iadesi konusunun yaptırımlar konusunda ilk sırada geldiğine dikkat çekerek, "Gemilerin iadesi öncelikli konu" diyor. Gemilerin iade edilebilmesi için öncelikle içindeki yükün boşaltılması gerekiyor.

Bu konuda şimdiye kadar harekete geçmeyen İsrail'in dün BM ile anlaşmaya vardığı kaydedildi. Mavi Marmara Gemisi'nin Komor Adaları'na kayıtlı olduğu şeklindeki bilgiler ise bir anlam ifade etmiyor. Ankara gemileri Türk gemileri olarak görüyor.

İLİŞKİLER DEVAM EDİYOR

Diplomatik kaynaklar gemilerin 1 hafta 10 gün içerisinde iadesinin beklendiğini belirterek, "Gemilerin iadesi konusunda şu anda bir sıkıntı gözükmüyor.

Büyükelçimizi Ankara'ya çektik ama İsrail'le diplomatik ilişkilerimiz sürüyor ve bize gemileri vermeyeceğiz diye bir şey iletilmedi" denildi.

F-16 'POD'LARI İPTAL

İsrail'le gerilen ilişkiler nedeniyle bu ülkeyle savunma sanayi alanında yapılan anlaşmalar gözden geçiriliyor. 2 yıl önce yapılan anlaşma gereği F-4 savaş uçaklarına takılan 'Pod'ların F-16 savaş uçaklarına takılması için yürütülen görüşmeler kesildi.

* F-4 savaş uçaklarına takılan 'Hedefleme ve Seyrüsefer' Pod'larıyla ilgili anlaşmada 115 milyon dolarlık ve ücretin yüzde 40'ı avans olarak İsrail'e ödendi. Projenin tamamlanmasının ardından F-16 savaş uçakları için yeni bir anlaşma yapılması planlanıyordu ancak İsrail'le girilen süreç nedeniyle bu rafa kaldırıldı.

* İsrail'den 181 milyon dolara aldığımız 10 adet insansız hava aracı Heron'ların 6'sı Türkiye'ye getirildi. Testlerde beklenen verimi göstermeyen 4 adet Heron ise halen İsrail'de. Heronlarla ilgili ödeme yapıldı. Bu nedenle anlaşmanın iptali bir anlam taşımıyor.

* 31 Mayıs'taki saldırıdan 1 ay önce İsrail'den 1 adet insansız hava aracı kiralandı. Taktik Heron tipindeki kiralık araç karşılığında İsrail'e 4 milyon dolar ödendi.

* Adet Awacs uçağına takılmak üzere bu ülkeden 4 milyon dolar karşılığında sistem temini yoluna gidildi.

* Başbakan Erdoğan'ın büyük tepki gösterdiği Gazze'ye saldırıdan 1 gün önce bu ülkeyle askeri istihbarat amaçlı 165 milyon dolarlık bir anlaşma yapıldığı da ortaya çıktı. 25 Aralık 2008 tarihinde bu ülkeyle Hava Kuvvetleri'ne ait savaş uçaklarına takılmak üzere görüntü aktaran istihbarat sistemleri anlaşması imzalandı. Anlaşma gereğince İsrail'in IMI-Elbit Firmasına 141 milyon dolar, Aselsan'a ise 24 milyon dolar ödenmesi kararlaştırıldı.

Kaynak: Yenişafak