Türkiye-Moldova 8. Dönem KEK Toplantı Protokolü İmza Töreni

Türkiye-Moldova 8. Dönem Karma Ekonomik Komisyonu (KEK) protokol imza töreni, Başbakan Yardımcısı Tuğrul Türkeş ile Moldova Başbakan Yardımcısı ve Ekonomi Bakanı Octavian Calmic’in eşbaşkanlıklarında Ankara’da Hilton Otel’de gerçekleşti. Törende bir konuşma yapan Başbakan Yardımcısı Türkeş, Karadeniz havzasının önemli ülkelerinden olan Moldova’yı bağımsızlığını kazanmasından hemen sonra tanıyan ilk ülkelerden birisinin Türkiye olduğunu ve diplomatik ilişkilerin 1992 yılında kurulduğunu hatırlatarak, “Tarihi ve kültürel ilişkilerimizin çok eskiye dayandığı kardeş ülke Moldova ile aramızdaki uçuş menzili, Türkiye’nin doğu ve batısındaki iki şehir arasındaki uçuş kadar kısadır. Buna ilaveten Moldova’daki soydaşlarımız Gökoğuz Türkleri, ülkelerimiz arasında ilişkilerin pekişmesine yardımcı olan bir köprü görevi görmektedir. Bizlere düşen, bu temel üzerine yüksek ve sağlam bir ekonomik ve ticari ilişki inşa etmektir. Nitekim, ortak kültür, tarih ve geçmişimiz de; geleceğe dönük projelere dönüşmedikçe, iş, istihdam, yatırım, refah ve üretim sağlamadıkça sözde kalır. Bu nedenle ülkelerimizi birbirine kenetleyecek işlere imza atmalı ve işbirliğimizi daha da kuvvetlendirmeliyiz. İşte, bugün burada Moldovalı kardeşlerimizle geleceğe yönelik ufkumuzu tekrar şekillendirdik. Biraz sonra değerli mevkidaşım Sayın Calmic ile Türkiye-Moldova Hükümetlerarası Karma Ekonomik Komisyonu 8. Dönem Toplantısı Protokolü’nü birlikte imzalayacağız. Bu vesileyle KEK Protokolü’nün hazırlanmasında emeği geçen Türk ve Moldova heyetlerine de yoğun ve özverili çalışmaları nedeniyle teşekkür ederim” ifadelerini kullandı.

“2016 yılı Ocak-Ekim dönemi ticaret hacmimiz 346 milyon dolar olmuştur”

“Yaklaşık 3 yıl sonra bir araya gelen heyetlerimiz, işbirliğini geliştirebileceğimiz potansiyel arz eden alanları belirledi, sorunlu alanları tespit etti ve yapılabilecekleri masaya yatırdı” diyen Türkeş sözlerini şöyle sürdürdü:

“Moldova ile ticaret hacmimiz 2000’li yılların başında 45 milyon dolar civarında iken, 2015 yılında 9 kattan fazla artarak 419 milyon dolara ulaşmıştır. Ülkelerimiz arasındaki ikili ticaret, geçtiğimiz yıl 419 milyon dolarlık hacme ulaşmıştır. 2016 yılı Ocak-Ekim döneminde ise ticaret hacmimiz 346 milyon dolar olmuştur. Moldova’ya ihracatımızda başlıca ürünler arasında tekstil ürünleri, giyim eşyası, sebze, meyve ve mamulleri ve demir-çelik ürünleri gelmektedir. İthalatımızda ise başlıca ürünler ayçiçeği tohumu, hububat ve mamulleri ile giyim eşyaları gelmektedir. Her ne kadar ticaret hacmimizde son 15 yılda 9 kattan fazla bir artış görsek de bu hacmin potansiyelin çok gerisinde kaldığını da ifade etmek isterim. Biz aynı coğrafya bulunduğumuz ve ortak tarih ve kültüre sahip olduğumuzu her fırsatta dile getiriyorsak, artık milyon dolarlardan değil milyar dolarlardan bahsetmemiz gerekir. Bu noktada, ticaret hacminin artırılmasına dönük ortak çalışmaların yoğunlaştırılması gerektiği aşikardır. Bu çalışmaların önündeki önemli adımlardan bir tanesi de 1 Kasım 2016 tarihinde yürürlüğe giren Serbest Ticaret Anlaşması’dır. Anlaşmanın devreye girmesiyle hedefimiz kısa sürede 1 milyar dolar ticaret hacmine ulaşmaktır.”

“Moldova’da müteahhitlik alanında firmalarımızca şimdiye kadar 288 milyon dolar değerinde proje üstlenilmiştir”

Türk firmalarınca Moldova’da şimdiye kadar yaklaşık 300 milyon dolarlık yatırım yapıldığını bildiren Türkeş, “Firmalarımız halihazırda, Moldova genelinde 5 bin kişiye istihdam sağlamaktadır. Ayrıca, soydaşlarımızın yaşadığı Gökoğuz Yeri’nde faaliyet gösteren firmalarımız da bulunmaktadır. Moldova’da müteahhitlik alanında firmalarımızca şimdiye kadar 288 milyon dolar değerinde proje üstlenilmiş bulunmaktadır. Özellikle, Kişinev Havaalanı modernizasyonu ve Mall-dova Alışveriş Merkezinin inşası üstlenilen belli başlı projeler arasında yer almaktadır. Türkiye Moldova’nın kalkınma sürecine her zaman destek veren ülkelerin başında gelmektedir. Özellikle Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı (TİKA) aracıyla Moldova’da çok sayıda proje gerçekleştirilmiştir. Moldova genelinde başta su temini ve hijyeni olmak üzere sağlık, eğitim, idari ve sivil altyapıların geliştirilmesi ile tarımsal üretim sektörlerinde TİKA’nın destekleri ile bugüne kadar 273 proje hayata geçirilmiştir. Halihazırda, hayata geçirmeyi planladığımız birçok proje de bulunmaktadır. Teknik heyet müzakereleri dün gerçekleştirilen KEK Toplantısında, Moldovalı kardeşlerimiz ile birlikte, ekonomik ve ticari ilişkilerimiz ile alakalı, yatırımlar, bilim ve sanayi, kültür ve turizm, ulaştırma, tarım, sağlık, çalışma ve sosyal güvenlik alanlarına yönelik konuları etraflıca değerlendirdik. Tüm bu alanlardaki önceliklerimiz, izlememiz gereken politikalar ve büyüyen ilişkilerimize paralel olarak karşılaşılabilecek sorunların aşılması için takip edeceğimiz bir yol haritası belirlendi” diye konuştu.

Başbakan Yardımcısı Türkeş, başlıca gündem konularını ise şöyle aktardı:

“Başlıca gündem konularımızı; karşılıklı yatırımların artırılmasına yönelik projeler, iki ülke KOBİ’lerinin desteklenmesi ve işbirliğinin artırılması, serbest Bölgeler arasındaki bilgi ve tecrübe değişiminin artırılması, ulaştırma alanında yolcu ve yük taşımacılığı alanındaki işbirliğinin geliştirilmesi, tarım ürünleri ticaretinin geliştirilmesi, sağlık alanında bir işbirliği eylem planı hazırlanması ve ortak projelerin artırılması, ekonomik ve sosyal işbirliğinin derinleştirilmesini hedefleyen ortak projeler, bilim, sanayi ve teknoloji alanında bilgi ve tecrübe paylaşımı oluşturmuştur.”

Moldova ile olan ilişkilere özel önem atfettiklerini vurgulayan Türkeş, “İlişkilerimiz, özellikle son dönemde, benzeri olmayan bir dinamikle gelişme göstermekte, STA Anlaşmasının yanı sıra diğer alanlarda da imzaladığımız Anlaşmalarla ikili işbirliğimiz her geçen gün daha da perçinlenmektedir. Biraz sonra imzalayacağımız Türkiye-Moldova Karma Ekonomik Komisyon Toplantı Protokolü’nü müteakiben TÜBİTAK Ulusal Metroloji Enstitüsü ile Moldova Ulusal Metroloji Enstitüsü arasında bilimsel ve teknik işbirliğimizin artırılmasını teminen bir mutabakat zaptı da imzalanacaktır. Türkiye-Moldova Karma Ekonomik Komisyon toplantılarına eş başkanlık yapmaktan duyduğum memnuniyeti bir kez daha ifade ediyor, KEK 8. Dönem Toplantısı Protokolü’nün hayırlara vesile olmasını diliyorum” açıklamasında bulundu.

“En önemli faktör, firmalarımız ve iş adamlarımız arasında doğrudan ilişkilerin kurulması için en verimli şartların oluşturulmasıdır”

Moldova Başbakan Yardımcısı ve Ekonomi Bakanı Calmic ise, 10 Aralık’ta İstanbul Beşiktaş’ta meydana gelen terör saldırısına değinerek, “Karma Ekonomik Komisyon Toplantısı her zamanki gibi iki ülke için ve stratejik alanlarımızın belirlenmesi açısından çok önemli bir platform olmaya devam ediyor. Tabii ki ticari işbirliğimizin daha da geliştirilmesi ve pekiştirilmesi için en önemli faktör, bizim firmalarımız arasında ve işadamlarımız arasında doğrudan ilişkilerin kurulması için en verimli şartların oluşturulmasıdır. Bu anlamda yarın İstanbul’da gerçekleştireceğimiz Moldova-Türk İş Forumu’nun çok iyi sonuçlar vereceğini umut ediyorum. Türk sermayesi Moldova’da gittikçe çok daha önemli konuma gelmiş durumda. Bin 237 Türk işletmesi şu anda faaliyet gösteriyor ve bir sonraki yıllarda bu işletme sayısının daha da artacağını ümit ediyorum. Moldova ile Türkiye arasında imzalanmış olan Serbest Ticaret Anlaşması kapsamında kurulmuş ortak komitenin birinci dönem toplantısının dün yapılmış olması da ayrıca iki ülkenin ticari ekonomik işbirliğine ne kadar önem verdiğinin teyidi olmuş ve bu işbirliğimizi geliştirirken özellikle eşitlik ve karşılıklı yarar esaslı işbirliğinin sürdürülmesine verdiğimiz önemi bir kez daha göstermiş olduk” dedi.

Ortak komite çerçevesinde varılmış olan sonuçlardan en önemlisinin ilk iki kararın alınmış olduğunu belirten Calmic, “Birinci karar, söz konusu komitenin çalışma usullerini belirleyen bir karar, ikinci karar da Serbest Ticaret Anlaşması’nın birinci ekinin değiştirilmesi kararı ki birinci ek ürün menşeleriyle ve idari mektuplarla ilgili bir ekti. Özellikle Serbest Ticaret Anlaşması’na dayalı olarak, ticari ve ekonomik işbirliğimizin daha da geliştirilmesi amacıyla Türkiye’de Moldova Cumhuriyeti Büyükelçiliğine bağlı Ticaret Ataşesinin açılmasını çok önemli olacağını düşünüyoruz ki bunlar da iki ülkenin ticari-ekonomik işbirliğimizin koordine edilmesine yardımcı olacaktır. Görüşmeler sırasında özellikle ikili işbirliğimizin daha da geliştirilmesine yönelik mevcut durum ve yeni alanlar belirlenmiş durumda. İşbirliği alanlarımızın ne şekilde gerçekleştireceğimize doğru bir yol haritası belirlenmiştir. Komisyon toplantısı sırasında gündeme gelen tüm konuların ve protokolde yer alan tüm hükümlerin uygulamada gerçekleştirilmesi gerçekten ilişkilerimizin daha da pekiştirilmesine yardımcı olacaktır” ifadesini kullandı.

Protokol ve mutabakat zaptının imzalanmasının ardında karşılıklı hediye takdimi yapıldı.