Türkiye’nin erken seçim tarihleri

Türkiye çok partili seçim hayatına geçtiği günden bugüne kadar birçok kez erken seçime gitti. Son olarak MHP Lideri Bahçeli'nin erken seçim çağrısı Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından olumlu karşılandı ve Türkiye bir kez daha 24 Haziran'da erken seçim için sandık başına gidecek.

Türkiye'de çok partili döneme geçtiği 1957'den bugüne kadar yedi kez erken seçime gidildi.

1957'DEKİ ERKEN SEÇİMDE DP'NİN OYU YÜZ 10 DÜŞTÜ

Adnan Menderes liderliğindeki Demokrat Parti'nin isteğiyle seçimler bir yıl öne, 27 Ekim 1957'ye alındı. Birçok yerde oyların tekrar sayılmasının ardından DP'nin oy oranının 1954 seçimlerine göre göre oy oranı yüzde 10 düşmüştü.

Sandalye sayısı: 610

DP: 424 sandalye, %47,9 (1954 – 503 sandalye, % 57,61)

CHP: 178 sandalye, %41,1 (1954 – 31 sandalye, % 35,36)

CMP: 4 sandalye, %7,1 (1954 – 5 sandalye, % 4,85)

HP: 4 sandalye, %3,8 (Yeni)

1987'DE ÖZAL REFERANDUMDA HAYIR ÇIKINCA SEÇİM KARARI ALDI

7 Eylül 1987'de siyasi yasakların kalkmasıyla ilgili referandumda ‘Evet' Turgut Özal erken seçim kararı aldı. 29 Kasım 1987'de erken seçime gidildi. Turgut Özal'ın Anavatan Partisi 1983 seçimlerine yüzde 8,83 oranında oy kaybetse de, değiştirilen seçim sistemiyle milletvekili sayısını 81 sandalye daha artırdı.

Sandalye sayısı: 450

ANAP: 292 sandalye, %36,3 (1983 – 211 sandalye, % 45,14)

SHP: 99 sandalye, %24,8 (Yeni)

DYP: 59 sandalye, %19,1 (Yeni)

DSP: 0 sandalye, %8,5 (Yeni)

1991'DEKİ ERKEN SEÇİM ANAP'I İKTİDARDAN ETTİ

15 Haziran 1991'de yapılan Anap genel kongresinde genel başkanlığa Mesut Yılmaz seçildi. Yeni ANAP yönetimi 1992 Kasım'ında yapılacak olan genel seçimleri daha erken bir tarihte yapılması kararı aldı. 20 Ekim 1991'de yapılan seçimde ANAP iktidardan düştü, Süleyman Demirel'in DYP'si birinci parti olarak çıktı. Seçim sonrası DYP ile Erdal İnönü'nün lideri olduğu SHP koalisyon kurdu.

Sandalye sayısı: 450

DYP: 178 sandalye, %27,03 (1987 – 59 sandalye, %19,10)

ANAP: 115 sandalye, %24,01 (1987 – 292 sandalye, %36,31)

SHP: 88 sandalye, %20,75 (1987- 99 sandalye, %24,74)

RP: 62 sandalye, %16,87 (1987 – 0 sandalye, %7,20)

DSP: 7 sandalye, %10,74 (1987 – 0 sandalye, %8,5)

1995'DE DOĞRU YOL PARTİSİ YÜZDE 7,3 OY KAYBETTİ

8. Cumhurbaşkanı Turgut Özal'ın 17 Nisan 1993'te vefat etmesinin ardından Süleyman Demirel cumhurbaşkanlığına seçilince Tansu Çiller DYP Genel Başkanı seçildi. Tansu Çiller başbakanlığında 5 Ekim 1995'te kurulan DYP azınlık hükümeti 15 Ekim'de TBMM'de yapılan oylamada güvenoyu alamadı. Başarısız güven oylamasının ardından, 16 Ekim'de bir araya gelen Çiller ve Baykal erken seçime gidilmesi koşuluyla DYP-CHP hükümetinin kurulması konusunda anlaşmaya vardı.

27 Ekim 1995'te, TBMM Genel Kurulu'nda, milletvekili erken genel seçiminin 24 Aralık'ta yapılmasına ilişkin önerge kabul edildi. 24 Aralık 1995'te sandığa gidildi. Bir önceki seçimde birinci parti olan DYP, yüzde 7,3'lük bir oy kaybı yaşadı

RP: 158 sandalye, %21,4 (1991 – 62 sandalye, %16,87)

DYP: 135 sandalye, %19,7 (1991 – 178 sandalye, %27,03)

ANAP: 132 sandalye, %19,2 (1991 – 115 sandalye, %24,01)

DSP: 76 sandalye, %14,6 (1991, 7 sandalye, %10,74)

CHP: 49 sandalye, %10,7 (Katılmadı)

1999 ÖCALAN'IN YAKALANMASI DSP'NİN OYLARINI ARTIRTI

1995 seçimlerinin ardından 1996'da kurulan DYP – ANAP koalisyonu için TBMM'de yapılan güven oylamasını RP Anayasa Mahkemesi'ne götürdü. Anayasa Mahkemesi'nin güven oylamasını iptal etmesi üzerine, birinci parti olan RP, DYP ile koalisyona gitti. RP Genel Başkanı Necmettin Erbakan'ın 28 Şubat sürecinde 18 Haziran'da istifa etmesinden bir gün sonra Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel, hükümet kurma görevini o sırada arkasında TBMM çoğunluğu olan DYP lideri Tansu Çiller'e değil, ANAP Genel Başkanı Mesut Yılmaz'a verdi.

18 Nisan'da yapılan seçimde DSP ve MHP'nin oylarında patlamaya yol açarken, 1995 seçiminde yüzde 21,4 ile birinci parti olan Refah Partisi'nin devamı niteliğindeki Fazilet Partisi yüzde 15,4 oy aldı.

Sandalye sayısı: 550

DSP: 136 sandalye, %22,2 (1995 – 76 sandalye, %14,6)

MHP: 129 sandalye, %18 (1995 – 0 sandalye, %8,18)

FP: 111 sandalye, %15,4 ( 1995 – RP – 158 sandalye, %21,4)

ANAP: 86 sandalye, %13,2 (1995 – 132 sandalye, %19,12)

DYP: 85 sandalye, %12 (1995 – 135 sandalye, %19,7)

2002'DE DSP YÜZDE 1,22'DE KALDI AK PARTİ TEK BAŞINA İKTİDAR OLDU

Terör Örgütü Lideri Öcalan'ın yakalanmasının ardından sandıktan birinci parti olarak çıkan DSP, ANAP ve MHP'yle koalisyon kurdu. 3 yıl görevde kalan bu hükümetin iktidarında Türkiye'de büyük Marmara depremi, ekonomik kriz, anayasa kitapçığı fırlatma krizi ve Ecevit'in sağlık sorunları yaşaması gibi birçok gelişme yaşandı.

16 Temmuz 2002'de koalisyon hükümetini oluşturan üç partinin genel başkanları arasında yapılan zirve toplantısında 3 Kasım'da erken seçim yapılması kararı alındı.

1999'da yapılan seçimde %22,2 ile birinci parti olan DSP, 57. hükümet döneminde yaşanan gelişmelerin sonucunda 3 Kasım 2002'deki seçimlerde adeta eridi. DSP yüzde 1,22'de kalırken, Tayyip Erdoğan liderliğindeki AK Parti tek başına iktidar oldu.

Sandalye sayısı: 550

AK PARTİ: 363 sandalye, %34,28 (Yeni parti)

CHP: 178 sandalye, %19,39 (1999 - 0 sandalye, %8,70)

DSP: 0 sandalye, %1,22 (1999 – 136 sandalye, %22,2)

MHP: 0 sandalye, % 8,36 (1999 - 129 sandalye, %18)

2007'DE AK PARTİ OYLARINI ARTIRARK YİNE BİRİNCİ PARTİ OLDU

Görev süresi dolan Türkiye'nin 10. Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer'in yerine 11. cumhurbaşkanının seçilememesi üzerine Anayasa'nın 101. maddesi gereğince seçimlerin 22 Temmuz 2007 günü yapılması karara bağlandı. Eski seçimlerde olduğu gibi Milletvekili Seçimi Kanunu'nun 33. maddesi gereğince %10 baraj uygulandı. 22 Temmuz seçimlerine 14 siyasi parti ve 699 bağımsız aday katıldı. AK Parti oylarını artırarak birinci parti oldu.

Sandalye sayısı: 550

AK PARTİ: 341 sandalye, %46,58 (2002 - 363 sandalye, %34,28)

CHP: 112 sandalye, %20,88 (2002 - 178 sandalye, %19,39)

MHP: 71 sandalye, %14,27 (2002 - 0 sandalye, % 8,36)

AK PARTİ 2015 SEÇİMLERİNE YENİDEN TEK BAŞINA İKTİDAR OLDU

7 Haziran seçiminde, 2002'den bu yana ilk defa bir parti tek başına iktidar olamadı. AK Parti Genel Başkanı ve Başbakan Davutoğlu, koalisyon için CHP, MHP ve HDP liderleriyle görüşme yaptı. Son olarak, 13 Ağustos'ta AK Parti-CHP arasındaki koalisyon görüşmelerinin bir sonuca ulaşmadığının duyurulmasıyla, Başbakan Davutoğlu erken seçimi tek ihtimal olarak nitelendirdi.

Cumhurbaşkanının, anayasanın 116. maddesi uyarınca, yeni seçilen TBMM'de Başkanlık Divanı seçiminden sonra 45 gün içinde Bakanlar Kurulu'nun kurulamaması halinde seçimleri yenileme kararı alma hakkı uyarınca Cumhurbaşkanı Erdoğan, 24 Ağustos 2015'te bu süre dolduğunda seçim kararı almayı planladığını açıkladı. 24 Ağustos 2015'te anayasa gereği, TBMM Başkanı İsmet Yılmaz'ı kabul etti ve seçimin yenilenmesi kararını aldı. Karar aynı gün Resmi Gazete'nin mükerrer sayısında yayınlandı. YSK seçim tarihini 1 Kasım 2015 olarak açıkladı.

Türkiye 1 Kasım 2015 seçimine Ahmet Davutoğlu başbakanlığındaki, seçim hükümetiyle girdi. 7 Haziran'da yüzde 40,87 ile 258 sandalyede kalan AK Parti oy oranını yüzde 49,50'ye çıkararak yeniden tek başına iktidar oldu.

CHP oy oranını yüzde 0,37 artırarak yüzde 25,32'yle iki sandalye daha kazanırken, MHP ve HDP oy kaybetti. 7 Haziran'da yüzde 16,29 ile TBMM'ye 80 vekil sokan MHP'nin oy oranı %11,90'da kalınca sandalye sayısı yarı yarıya düştü. 7 Haziran'da yüzde 13,12 ile 80 sandalye kazanan HDP, yüzde 10,76 oranında oy aldı ve 59 milletvekilinde kaldı.

Sandalye sayısı: 550

AK PARTİ: 317 sandalye, %49,50 (7 Haziran 2015 – 258 sandalye, %40,87)

CHP: 134 sandalye, %25,32 (7 Haziran 2015 – 132 sandalye, %24,95)

MHP: 40 sandalye, %11,90 (7 Haziran 2015 – 80 sandalye, %16,29)

HDP: 59 sandalye, %10,76 (7 Haziran 2015 – 80 sandalye, %13,12)