Türkiye'nin Ilk Tescilli Kenevirinde Hasat

2021 yilinda OMÜ’nün girisimleriyle gelistirilen “narli" ve "vezir”, Türkiye’nin ilk tescilli endüstriyel kenevir tohumu oldu. Karadeniz Tarimsal Arastirma Enstitüsü Müdürlügü Deneme Istasyonu’nda 11 dönüme ekilen ’narli’nin hasadi gerçeklesti. Milli kenevirler gidadan, tekstile kadar birçok alanda kullaniliyor. Boylari 4 buçuk metreye kadar ulasan kenevirlerin hasadinda ise makine kullanildi. Deneme istasyonunda yapilan hasat senligi ilk olarak kürsü konusmalari ile basladi.

Hasat etkinliginde ilk olarak konusan Karadeniz Tarimsal Arastirma Enstitüsü Müdürü Dr. Kibar Ak, "Kenevir çok eskiden kadim ve önemli bir bitkidir. Son yillarda Cumhurbaskanimizin talimatlari ve gündeme getirilmesiyle Türkiye’de ön plana çikan bir ürünümüzdür. Biz de üniversite ile birlikte is birligiyle çalismalarimizi yaparak 2 tane ürünümüz bu sene tescil edilmis durumda. Bu daha baslangiçtir. Bunun hasadindan farkli amaçlara yönelik islaha yönelik çesit gelistirilmeleri devam edecektir" dedi.



"2020’de 2 bin 644 dekar olan kenevir ekimi 2021’de 250 dekara düstü”

Samsun genelinde kenevirle ilgili bilgi veren Il Tarim ve Orman Müdürü Ibrahim Saglam, "2019 yili içerisinde 466 dekar bir kenevir ekimi olmustu. 2020 yili içerisinde 2 bin 644 dekar bir kenevir ekimi gerçeklesti. 2021’de ise bu rakam 250 dekara düstü. Sebebi ise kenevir diger tarim ürünleri gibi bunu burada satamazsak baska bir pazarda satariz diye bir sartimiz yok. Kenevirin artirilabilmesi için kesinlikle sanayi ile entegrasyon ve sözlesmeli üretim modeli olursa bunun artirabilecegidir. 2020 yilinda 53 üreticimizde üretimi arttirdigimizda pazarlama ile ilgili ciddi bir sikinti yasadik. Kenevirle ilgili tohumda yogun bir sekilde bizlerden talep var. Tohumu ile ilgili gerekse ürünü ile ilgili bizler de talepte bulunuyorlar" diye konustu.



"Mutlaka pazara göre ayarlanmasi lazim"

Kenevirin pazarlanmasina dikkat çeken Ondokuz Mayis Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dekani Dr. Muharrem Özcan, "Burada önemli olan konu biz üretmek ve pazarlamayi bir arada götürmüyoruz. Bu da sorunlar olusturuyor. Kenevir gibi ürünlerde kenevir statüsünü dikkate alarak mutlaka pazara göre ayarlanmasi lazim. Özellikle sanayi entegre olan ürünlerde sanayisi ile birlikte gelismesi lazim. Aksi halde kontrolsüz üretim sikinti olarak karsimiza çikacaktir. Bu ürünün sektörüyle geliserek devreye girmesiyle kenevirin ekonomik deger olarak istedigi noktaya ulasabilmesi mümkün olabilecektir" seklinde konustu.



"2 tane daha kenevir çesidi tescil asamasinda"

Akabinde kürsüye gelen OMÜ Rektörü Prof. Dr. Yavuz Ünal, "Türk toplumu tarim toplumudur. Bizim genimizde gerçekten tarim vardir. Kenevirde mirasimizin bir parçasidir. Bütün ihtiyaçlarimiz artik plastik üzerinden karsilaniyor. Dogal olan seyler daha pahali ve daha disarida kaldi. Cumhurbaskanimiz tarafindan Samsun ‘kenevirin üssü’ olarak ilan edildi. 2 enstitü tür islahi çalismasina basladi.

Dolayisiyla bir hava olustu. Bu hava ister istemez üretim sahasini birden yayginlasmasina neden oldu. Çünkü pay edecegi düsünüldü. Vatandas için bunun önemli olacagi bir kazanca dönüstürülmesidir. Bunun ne kadar para ettigi önemlidir. Hanesine ne kadar para girecegi bu son derece dogal bir seydir. Ancak kazanma ile alakali bir talihsizlik yasandi. Islah yapildi, ekimi yapildi ancak sektör olarak bir pazari olusturulamadi. En azindan magduriyetler yasanmamasi açisindan son noktanin tamamlanmasi gerekiyordu. Burada o tikanikligin giderilmesi noktasinda üniversiteye ciddi bir misyon düsüyor. Kenevirin ’etinden, sütünden’ tamamini kullandigimiz zaman bir endüstriyel ürüne dönüsüyor. Ne tohumu ne lifi tek basina bir kazanç elde etmiyor. Bunun kazançli bir ürüne dönüsebilmesi açisindan mutlakla endüstriyel bir ürüne dönüstürülmesi ve pazarinin olusturulmasi gerekiyor. Bu noktada üniversite olarak ciddi girisimlerimiz oldu. Tekstil alaninda bazi denemelerimiz, özel sektörden bazi firmalarla is birligimiz oldu. Bütün unsurlariyla eger kullanima açilmazsa, kullanima bir sekilde sunulmazsa kenevirin çok kazançli bir ürün olarak piyasa çikmayacaginin farkindayiz. Ekosistem açisinda bakildiginda aslinda kenevir vazgeçilemeyecek bir üründür. Kaybolmak üzere olan unutulmak üzere olan bir degeri tekrar gün yüzüne çikardik. 2 tane suan tescil edildi. 2 tanesi de tescil asamasindadir" ifadelerini kullandi.

"Sanayi anlaminda kenevirin kiymetini ve katma degerini artirici çalismalara ihtiyacimiz var"

Kenevirin tescil asamasinda ve ekimin önemli bir rol üstlenen OMÜ Kenevir Arastirmalari Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Selim Aytaç ise sunlari söyledi: "2 tescilli kenevirini Türk tarimina kazandirmis olduk. Tabii, kenevir insanlik tarihi kadar eski bir bitkidir. 5 bin yildan beri insanlik bu bitkiyi kullanmaktadir. Ülkemizde de çok eski bir geçmisi var. Yasi 50’nin üstünde olan herkes keneviri bilir ama genç nesil keneviri bilmiyor ve kenevirden insanlarimizi uzaklastirmisiz. Son günlerde bunu tekrar gündeme getirerek kenevirle ilgili algiyi yikmak ve zarar yönünde degil fayda yönünde olmasi ile ilgili çalismalarimiz var. Su anda gördügünün narli çesidini tohumluk için yapiyoruz ama tohumu aldiktan sonra geriye kalan saplarini birçok alanda AR-GE çalismalarina aktaracagiz. Ahsap levha yapiminda, degisik sekilde kullaniminda AR-GE çalismalari yapacagiz. Liflerini tekstil sanayisine aktaracagiz. Ülkemiz nihayet 2 çesidine kavusmus oldu. Su anda mevcut çesitlerimizi sanayi anlaminda hangi AR-GE çalismalarini tekrar gündeme tasiyip çalismalari baslatmis olduk. Üretim yenilik arayan özel sektörle ilgili çalismalarimiz var. Daha yasanabilir dünya için alet ekipmanlarimizi dogaya uygun veya saygili bir sistem içinde yapmamiz lazim. Petrol türü plastiklerin belki de sonu gelmek üzere yasaklanmak üzere. Biz petrolün yerine geçebilecek olan kenevir gibi ürünlerimizin AR-GE çalismalarinin artirilarak üretime geçilmesi ve bununla ilgili pazardan payimizi almamiz lazim. Ülke olarak buna hazirlikli olmamiz lazim. Sanayi anlaminda kenevirin kiymetini ve katma degerini artirici çalismalara ihtiyacimiz var."

Konusmalarin ardindan kenevirlerin hasadi makine kullanilarak gerçeklesti.