'Türkiye'nin Kolezyumu'nda Seçkinlere Özel 1800 Yillik Localar Bulundu

EFSUN ERBALABAN YILMAZ - Bergama Antik Kenti'ndeki 1800 yillik amfi tiyatroda, gladyatör ya da vahsi hayvan dövüsleri gibi gösterileri izleyen seçkinler için isme tahsisli özel localar bulundu.

Italya'nin baskenti Roma'nin simgesi tarihi yapi Kolezyum'un benzeri olarak arkeoloji dünyasinin dikkatini çeken Bergama Amfi Tiyatrosu'ndaki arastirma çalismalari 2018'den bu yana sürüyor.

Kültür ve Turizm Bakanligi izniyle Alman Arkeoloji Enstitüsü ve Berlin Teknik Üniversitesi Mimarlik Enstitüsü Tarihi Yapi Arastirmaciligi ve Anit Koruma Ana Bilim Dali tarafindan yürütülen "TransPergMikro" projesi kapsaminda gerçeklestirilen çalismalarda, tarihe isik tutan yeni buluntular elde edildi.

Milattan sonra 2. yüzyilda gladyatör ve vahsi hayvan dövüslerine ev sahipligi yapan, Bergamali ilk Hiristiyanlarin idamina sahne olan, deniz savaslarinin canlandirildigi amfi tiyatrodaki son buluntular, bugünkü localari hatirlatan isme tahsis edilmis oturma alanlari oldu.

Seçkinlerin isimlerinin kazindigi tastan koltuklarin, satin alindigi veya dönemsel kullanim için kiralandigi tahmin ediliyor.

- Latince isimler Yunan harfleriyle yazilmis

Alman Arkeoloji Enstitüsü Müdürü Prof. Felix Pirson, AA muhabirine, Roma Dönemi'nde insa edilmis amfi tiyatronun çok büyük bir arenaya sahip oldugunu söyledi.

Bergama'daki amfi tiyatronun rekabet halinde oldugu Efes ve Smyrna kentlerinden bir adim öne geçmek için yapildigini söyleyen Pirson, su bilgileri verdi:

"Burada Kolezyum'un bir benzerini yapmak istediler ve buraya halkin her kesimi geldi. Toplum içinde farkliliklar da vardi. Çok zengin, çok önemli ailelerin özel bölümleri olurdu. Bu bölümleri, koltuklari isimleriyle buluyorlardi. Dikkatimizi çeken bir baska konu da Latince isimlerinin Yunan harfleriyle yazilmasi oldu. Italya'dan gelen bazi kisilerin Bergama Amfi Tiyatrosu'nda özel bir yeri oldugunu düsünüyoruz."

Pirson, arkeolojik kaziyla ulasilan oturma bloklarinin Bergama Müzesi'nde sergilenecegi bilgisini verdi.

Kazi çalismalarinda 2021 sezonunu sonlandirmaya hazirlandiklarini ifade eden Pirson, buluntulari çikarip müzeye teslim ettikten sonra alani kapatacaklarini belirtti.

Pirson, çalismalarin ardindan amfi tiyatrodaki buluntulara iliskin yeni bir yayin yapacaklarini, üniversite ve bilim insanlarinin yeni bilgilerle çalismalarini sürdüreceklerini kaydetti.

- En az 25 bin kisi kapasiteli oldugu tahmin ediliyor

Berlin Teknik Üniversitesinden Arkeolog ve Tarihi Yapi Arastirmacisi Ihsan Yeneroglu ise "cavea" olarak adlandirdiklari oturma bölümlerinde su ana kadar 5 loca tespit ettiklerini ifade etti.

Yamaçlarda yaptiklari sondaj çalismalari sirasinda üstünde yazilar olan oturma bloklarinin özel kisiler için tahsis edildigini aktaran Yeneroglu, "Bugün loca dedigimiz alanlar belirli süre için rezerve ediliyor ve isimleri tasin üstüne kaziniyordu." dedi.

Yeneroglu, amfi tiyatronun kullanim amacini ise söyle özetledi:

"Amfi tiyatro, Roma Dönemi'nde ortaya çikmis ve bu alan gladyatör dövüsleri için insa edilmis. Ayrica hayvan dövüslerinin de yapildigini düsünüyoruz. Bazi hayvanlarla gladyatörlerin de dövüstürüldügü biliniyor. Bazi durumlarda suçlular da hayvanlarin önüne atilir idam edilirdi. Öte yandan burada 'naumachia' adi verilen deniz savaslarinin canlandirildigini düsünüyoruz. 'Cavea'nin tam olusumunu henüz net olarak belirleyemesek de en az 25 bin kapasiteli oldugunu söyleyebiliriz, bu sayi 50 bine de çikabilir."