'Türkiye, Zorunlu Arabuluculukta İtalya'yı Geçebilir'

GÜLSEM ADAM/OKTAY ÖZDEN - Adalet Bakanlığı Hukuk İşleri Genel Müdürlüğü Arabuluculuk Daire Başkanı Hakan Öztatar, zorunlu arabuluculuk ile ilgili kanun taslağının yasalaşması halinde 400 bine yakın bireysel iş uyuşmazlığı ve işe iade davasının önce arabulucuya geleceğini belirterek, 'İtalya'da her iki dosyadan biri zorunlu arabuluculukta çözülüyor. En azından İtalya'dan çok daha iyi başarı elde edeceğimizi düşünüyoruz.' dedi.

Öztatar, AA muhabirine yaptığı açıklamada, arabuluculuk sürecinin her geçen gün yargı sistemi içerisinde daha fazla önem kazandığını söyledi.

Söz konusu süreci yaklaşık 2 yıldır yürüttüklerini anlatan Öztatar, 'Ama son 6-7 aydır daha da önem kazandı. Başbakanımızın açıkladığı eylem planı çerçevesindeki zorunlu arabuluculuk düzenlemesi de arabulucunun ivme kazanmasına sebebiyet verdi. İnşallah bu hazırlamış olduğumuz kanun taslağı Meclisimiz tarafından uygun görülür ve yasalaşırsa, 400 bine yakın bireysel iş uyuşmazlıkları, işe iade davaları önce arabulucuya sonra dava yoluna gidecek.' diye konuştu.

Öztatar, şu anda diğer uyuşmazlıkların (ticari, tüketici uyuşmazlıkları, alacak, tazminat davaları) arabulucuya gitmesine engel olmadığını hatta devam eden davalarda da önce arabulucuya gidilebileceğini vurguladı.

- Her 100 davadan 87'si bir günde çözüldü

Arabuluculuğu, 'adalete hızlı erişimin adı' diye nitelendiren Öztatar, şunları kaydetti: 'Şu anda çözdüğümüz 2 bin 500'ün üzerindeki davanın yüzde 87'si bir günde bitmiş. Yani insanlarımız mutlaka bu süreci bir denemeliler. Bir gün, yargılama süreciyle karşılaştırdığımızda hiçbir şekilde çok uzun süre değildir. Bu süre içerisinde bir gün, sorunların barışçıl, 'Kazan kazan' prensibi gereğince iki tarafın da kazandığı bir şekilde çözümlenmesi çok önemli.'

Öztatar, vatandaşlardan arabuluculuk bürolarına başvurmalarını istedi.

Arabuluculuğun çok hızlı ve ekonomik olduğuna dikkati çeken Öztatar, şöyle devam etti:

'Bu sistem içerisinde harçlar, tanık, keşif, bilirkişi ücreti yok. Gizli bir süreç. Gizliliği ihlali etmenin 6 ay hapis cezası var. Aile mahremiyeti, ticari sırlar anlamında gizli kalınması istenen bir şey varsa, bu süreç onları korumaktadır. Sorunun uzlaşı içerisinde çözümlenmesi, her iki taraf için de husumetleri bitirme ve toplumsal, ticari, işçi işveren, mahalle ve komşu arasındaki barışa katkı sağlamaktadır. Dava, en son çaredir. Önce gelin arabuluculukta sorunu çözmeye çalışın. Çözemezseniz her zaman dava açma hakkınız saklıdır. Yani arabulucuya başvurmak, dava açma hakkını ellerinden almamaktadır. Bu, çok önemli.'

- Üç ay bekleme süresi

Öztatar, mahkemedeki tarafların 'Biz arabulucuya gidiyoruz' dediğinde hakimin üç ay beklediğini, bu sürede çözüm sağlanamazsa davanın devam ettiğini söyledi.

Arabulucuk sürecinin yaygınlaşmasının, uzlaşı içerisinde sorun çözmenin yanı sıra yargının iş yükünün de azalmasını sağlayacağına işaret eden Öztatar, bu sayede daha az dosyayla ilgilenecek hakimlerin yargılamadaki performansının artacağını bildirdi.

Hakan Öztatar, öncelikle iş davalarında başarılı olmak, daha sonra diğer alanları da zorunlu arabuluculuğa geçirerek, yargıdaki iş yoğunluğunu azaltmayı hedeflediklerini belirtti.

- 'Toplumumuz anlaşmadan o masadan kalkmayacak'

Zorunlu arabuluculukla 400 bine yakın dosyayla ilgileneceklerine değinen Öztatar, şöyle konuştu:

'Şu anda ihtiyari arabuluculuktaki başarı oranımız yüzde 96. Elbette zorunlulukta bu düşecektir ama ne kadar büyük başarı olduğu da ortada. Toplumumuz bence anlaşmadan o masadan kalkmayacaktır. Buna inanıyoruz. Bunun örneği, İtalya'da yüzde 50 başarı. Yani her iki dosyadan biri İtalya'da zorunlu arabuluculukta çözülüyor. En azından İtalya'dan çok daha iyi başarı elde edeceğimizi düşünüyoruz. Hem işveren hem işçi tarafından. Neden işçi arabulucuya gidiyor? Çünkü dava sürecinde iki ya da üç yılda alacağına kavuşurken, burada bir, iki günde davayı uyuşmazlık çözüyor.

Bakın, son örnek, çok ilginç bir örnek. İstanbul'da, 4 yıldır devam eden bir iş davası var. Geçen hafta işçi, işveren arabulucuya gidiyor, üç saatte çözüyorlar, bir hafta sonra işçi alacağına kavuşuyor. Arabulucuya gidiyorlar, üç saatte çözüyorlar 4 yıllık davayı. İşçi niçin arabulucuya gitmesin? İşveren 4 yıl o davayla uğraşacaktı. Gizlilik oluşturacaktı, ticari sırlar ortaya çıkacaktı, ekonomik olarak bir sürü kayba uğrayacaktı, ayrıca emsal oluşturacaktı. Böyle bir süreci istemez mi işveren? İki taraf da çok rahatlıkla… Bugün işçi, işveren dosyalarındaki başarı oranımız, yüzde 99. 2 bine yakın işçi, 2 bine yakın işveren gitti ve yüzde 99 başarıyla çözdük.'

Öztatar, arabulucu olmak için hukukçu olmak, 5 yıllık kıdem, arabuluculuk eğitimi almak, yazılı sınav ve mülakata girmek gerektiğini bildirdi.

Ülkede şu anda 6 bine yakın kişinin arabuluculuk eğitimi aldığını kaydeden Öztatar, 5 bine yakın kişinin 5 Haziran'da sınava gireceğini, yıl sonunda sistem içerisinde 10 bine yakın arabulucunun olacağını sözlerine ekledi.