Türklerin 'Kara Kıtaya' İhracatında Sanayi Ürünleri İlk Sırada

ZEYNEP KAHVECİ - Dünyanın en hızlı büyüyen ekonomileri arasında başı çeken Afrika ülkelerine yatırım hızla artarken, yılın 9 ayında "kara kıtaya" 11,5 milyar dolarlık ihracat gerçekleştiren Türkiye, Afrika'ya en çok sanayi ürünleri sattı.

Birleşmiş Milletler (BM) tarafından 20 Kasım, "Afrika'nın Sanayileşme Günü" olarak kabul ediliyor. "Afrika'nın Sanayileşme Günü" ile Afrika'nın sanayileşmesinde iş birliğini güçlendirmek ve bu bölgenin ekonomik kalkınmasına olan bağlılığı yinelemek için uluslararası bir platform oluşturmak amaçlanıyor.

"Afrika'nın Sanayileşme Günü"nün bu yılki teması, "Afrika sanayisinin Afrika Kıtasal Serbest Ticaret Bölgesi'ne (AfCFTA) arzı" olarak belirlendi.

Gün kapsamında AfCFTA incelenecek, Afrika'daki sanayi ve ticaret şirketleri için fırsatlar ele alınacak. AfCFTA ve kalkınmaya etkileri konusunda uluslararası toplumda farkındalık oluşturmak için politika belirleyicileri, kalkınma ortakları ve özel sektör temsilcileri bir araya gelecek.

AA muhabirinin Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), Uluslararası Para Fonu (IMF) ve Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu (DEİK) verilerinden derlediği bilgilere göre, Türkiye'nin Afrika ile ilişkileri diplomasiden ekonomiye, yatırımdan iş birliğine birçok alanda büyümeye devam ediyor.

Türkiye'nin Afrika ile ilişkileri; 1998'de başlatılan "Afrika'ya Açılım Politikası" çerçevesinde siyaset, ticaret ve yatırım başta olmak üzere birçok alanda ivme kazandı. "Afrika'ya Açılım Politikası", 2010'da Afrika Stratejik Belgesi'nin kabul edilmesinin ardından yerini ilişkilerin her alanda derinleşmeye ve çeşitlenmeye başladığı "Türkiye-Afrika Ortaklığı" dönemine bıraktı.

Türkiye, son 10 yılda Brezilya, Hindistan ve Çin ile Afrika'da en fazla varlık gösteren ilk 4 ülke içerisinde yer aldı.

- Türkiye'den Afrika'ya yatırımlar 46 milyar dolara ulaştı

DEİK Yurt Dışı Yatırım Endeksi 2019'da yer alan bilgilere göre, Türkiye'den Afrika'ya yönelen yabancı yatırımlar, 2016 ve 2017'de yaşanan düşüşten sonra geçen yıl küresel yatırım akışlarındaki gerilemenin aksine yüzde 11'lik artışla 46 milyar dolara ulaştı.

Küresel şirketler, bölgede ham madde yatırımlarını artırırken, Kenya, Fas ve Tunus çektiği yatırımlarla ön plana çıktı. Güney Afrika Cumhuriyeti'ndeki yatırımlar da son yıllardaki düşük performansının ardından geçen yıl artış eğilimi gösterdi.

Sahraaltı Afrika'daki iş ortamı, artan bölgesel hareketlilik, hızlı şehirleşme ve nüfus artışı kıtada üretilen ürün ve hizmetlere talebi artırıyor. AfCTA politikaları ve uygulamalarının yaygınlaşmasıyla kısa vadede özellikle doğal kaynaklar ve enerji alanında sıfırdan yabancı yatırımlarda artış bekleniyor.

- Afrika ile ticaret

TÜİK verilerine göre, Türkiye-Afrika ticaret hacmi, geçen yıl 2017'ye göre yüzde 14,1 artış göstererek 21,5 milyar dolarla rekora imza atmıştı.

Türk şirketleri, yılın 9 ayında Afrika'ya 11,5 milyar dolarlık ihracat yaparak ilk 3 çeyrek itibarıyla bugüne kadar gerçekleştirilen en yüksek dış satıma imza attı. Bu dönemde Afrika'dan 4,3 milyar dolarlık da ithalat yapıldı.

Yılın ilk 3 çeyreğinde Türkiye'nin Afrika'ya en fazla dış satım gerçekleştirdiği sektörler çelik, kimyevi maddeler ve mamulleri, otomotiv endüstrisi, hububat, bakliyat, yağlı tohumlar ve mamulleri, makine ve aksamları oldu.

Bu arada, Türkiye'nin yılın 9 ayında Afrika'ya gerçekleştirdiği 11,5 milyar dolarlık ihracatın yaklaşık 10 milyar dolarını sanayi ürünleri oluşturdu.

- En hızlı büyüyen ekonomiler Afrika'dan

IMF'ye göre, Afrika kıtasının GSYH'sinin artışı geçen yıl yüzde 3,4 olarak gerçekleşirken, bu yıl yüzde 3,2, 2020'de yüzde 3,8 ve 2024'te yüzde 4,2 artması bekleniyor.

Dünyada bu yıl en hızlı büyüyen ekonomiler arasında yüzde 7,9 ile Güney Sudan, yüzde 7,8 ile Ruanda, yüzde 7,5 ile Fildişi Sahili ve Gana, yüzde 7,4 ile Etiyopya gibi Afrika ülkeleri bulunuyor.

- "Sahraaltı Afrika'da yatırım ve dinamizm hızla devam ediyor"

DEİK Türkiye-Afrika İş Konseyleri Koordinatör Başkanı Tamer Taşkın, AA muhabirine yaptığı açıklamada, özellikle Sahraaltı Afrika'da yatırım ve dinamizmin dünyadaki siyasi karışıklıklardan bağımsız olarak hızla devam ettiğini söyledi.

Taşkın, "Dünyada petrol, ham madde, yer altı zenginlikleri ve tarım ürünlerinin fiyatları yükseldiği zaman bunları ihraç eden Afrika'nın zenginliği müthiş bir şekilde artıyor. Bu yüzden 2020'ye girerken potansiyeli en yüksek kıta olarak Afrika'yı görüyoruz." dedi.

AfCFTA ile Afrika kıtasında gümrük birliği kurulmasının Afrika'ya yatırım yapan Türk firmalarını, tüm Afrika'ya hizmet sunmalarını sağlaması açısından mutlu edeceğini ifade eden Taşkın, "Bu, pazarın dinamiğini ve canlılığını gören Türk firmalarının gidip Afrika'nın belli stratejik ülkelerinde yatırım yapmasını destekler. Türkiye'nin ihracatına değil ama Afrika'da yatırım yapan sanayicilerimize büyük gelecek sağlar." diye konuştu.

- "Türkiye'den mezun olan Afrikalı gençlerden faydalanılmalı"

Tamer Taşkın, Türk yatırımcıların Afrika'ya yatırım yaparken nüfusuna, liman ülkesi olmasına önem vermesi gerektiğini vurgulayarak, bu ülkelerin; arkalarında kendilerine kara yolu ile bağlı, denize çıkışı olmayan, ekonomileri bu liman ülkelerine bağlı ülkeler olduğunu ve tüm bu özelliklerin yatırımcılara büyük potansiyel sağladığını kaydetti.

Taşkın, kıtada yatırım yapmayı planlayan Türk sanayicilerine tavsiyelerde bulunurken, "İhracat ekiplerini gözden geçirip kursunlar. Bunları kurarken hitap ettikleri kıtadan Türkiye üniversitelerinde okuyup mezun olan Afrikalı gençlerden faydalansınlar ve Afrika'ya seyahatlerini katlayarak büyütsünler. Devlet, sanayicilerimize seyahat ücretlerini veriyor ve 500 bin dolar yatırım yapana yeşil pasaport imkanı sunuyor." ifadelerini kullandı.

- "Türk sanayicilerin kıta için üretim yapmasını sağlamalıyız"

Türkiye-Afrika İş Konseyleri Koordinatör Başkanı Taşkın, Afrika'da demir çelik, beyaz eşya gibi dev fabrika kuran Türk yatırımcıların yanı sıra orta boy işletme kuran yüzlerce iş adamının bulunduğunu belirterek, "Türk sanayicilerimizin Afrika'da bir ülke için değil, doğru seçilmiş bir ülkede kıta için üretim yapmalarını sağlamamız lazım." dedi.

Türk müteahhitlik firmalarının Afrika'da altyapıdan limana, kara yolundan baraja, stadyumdan hastaneye birçok alanda faaliyet gösterdiğini anlatan Taşkın, şunları kaydetti:

"Kıtada müteahhitlik hizmetlerinin artması; bu sektörde kullanılan çimento, cam, inşaat demiri, seramik gibi yüzlerce ürünün kıtaya ihracatını da geliştiriyor. Müteahhitlik şirketlerinin Afrika'da iş yapabilmelerinin arkasındaki tek sorun finansman. Afrika'da elde edilen başarıda büyükelçiliklerin ve ulaşımımızı sağlayan Türk Hava Yolları'nın büyük etkisi var. Şu anda Afrika'ya gitmesi gereken Türkiye'nin bankacılık sektörüdür. Orada bankamızın olmaması bizi oradaki yabancı ülke bankalarına götürüyor. Komisyonlar, önümüzde büyük bir engel."

- "Afrika'da hangi sektör yatırım yapsa başarıya gider"

Tamer Taşkın, Afrika'yla 2020 yılı için dış ticarette 50 milyar dolarlık bir hedef konulduğunu aktararak, "Gelecek sene inşallah bu hedefe katlayarak varabiliriz. Afrika'da hangi sektör yatırım yapsa başarıya gider. Kıtanın temposuna girmemiz lazım. Afrika pazarı; Avrupa pazarının yerine değil, yeni bir pazardır. Afrika'ya çok mesai harcamamız lazım." şeklinde konuştu.

Bu hedefin gerçekleştirilmesinde önemli bir platform olacak Türkiye-Afrika Ekonomi ve İş Forumu'nun 3'üncüsünü, DEİK ve Türkiye-Afrika İş Konseyleri olarak 2020 yılında İstanbul'da düzenleyeceklerini aktaran Taşkın, kıta ile ikili ekonomik ilişkilerin daha da geliştirilmesinin hedeflendiği forumda, Afrika ülkelerinden gelen iş çevrelerinin Türk meslektaşlarıyla bir araya geleceğini bildirdi.