Sagliga Evet Dernegi Baskani Prof. Dr. Elif Dagli, Türkiye’de tütün ve tütün ürünlerinin kullanim oranlarinin geçmisten günümüze artis gösterdigini ve buna bagli olarak da akciger kanserinde dogru orantida bir artis oldugunu belirterek, “Tütün kullanimi en önemli önlenebilir ölüm nedenidir. Dünyada hala her yil sekiz milyon kisi tütün ürünlerini kullandiklari için yasamlarini kaybetmektedirler. Tütün tüketimini azaltmak için en etkili yöntemin tütün vergileri ve fiyatlarini önemli ölçüde artirmak oldugu Dünya Saglik Örgütünün Tütün Kontrolü Çerçeve Sözlesmesinin 6. maddesinde bildirilen bir hükümdür. Dünyada 1,3 milyar kisi tütün ürünleri kullanmaktadir, küresel nüfusun yüzde 22,3 ‘ü eriskin erkeklerin yüzde 36,7’si tütün kullanmaktadir. Bununla birlikte tütün üreticilerinin elde ettigi kazanç 2021’de 849,9 milyar dolar, 2022’de 867,6 milyar dolardir, bu kazancin 2030’a gelindiginde ise 1049,9 milyar dolara ulasacagi tahmin edilmektedir. Tütün saticinin önerdigi gibi kullanildiginda müsterisinin yarisini öldüren ve hala yasal satilan tek üründür. 20. yy’da 100 milyon kisiyi öldürmüstür, 21.yy’da 1 milyar kisiyi öldürecegi tahmin edilmektedir. Tütün her yil 1,2 milyonu pasif etkilenimden olmak üzere 8 milyon kisinin ölümüne yol açmaktadir” dedi.
Dagli, gençleri hedef alan, yasaga ragmen internette satilan elektronik sigaralarin ve diger yeni ürünlerin tehlikesine de dikkat çekerek, "Bu tür ürünlerin reklam yasagi influencer’larla deliniyor. Ülkemizdeki nargile tütünlerinin yalnizca yüzde 1’i denetleniyor. Halk sagligi için önlem alinmali. Ülkemizde mentolün tütün ürünlerine katilmasi tüketimi azaltmak, sagligi korumak üzere bir tütün kontrol yöntemi olarak yasaklanmistir. Mentol gençlerin ve kirilgan gruplarin tütün bagimliliginin sürdürülebilmesi için tütün endüstrisi tarafindan kritik kabul edilmektedir. Mentol toplari, seffaf tüplere yerlestirilmis minik renkli boncuklar gibi görülmektedir. Internet üzerinden mentol topu pazarlayan 37 firma saptanmistir. Elektronik sigaralar aksi ispat edilene kadar tehlikeli kabul edilmesi gerekir. Tatlandiricilar ve aromalari ile çocuklar için cazip hale getirilmistir. E-sivi aromalari yasaklanmalidir. Çocuklar kimyasallarin akut ve kronik etkilerinden korunmalidir” dedi.
Ekonomist Prof. Dr. Hursit Günes ise tütün ürünlerinin fiyatlarinin yüksek oldugu ülkelerde, kullanimin da ayni oranda düstügünün gözlemlendigini aktardi.
Sagliga Evet Dernegi Yönetim Kurulu Üyesi Tanzer Gezer de halk sagligi için tütün endüstrisine yatirim tesviki uygulamasinin kaldirilmasi gerektigini belirterek, tüm tütün ürünlerinin sigara ile ayni düzeyde vergilendirilmesini önererek, sunlari söyledi:
“Tütün üreticileri baska üretimlere tesvik edilmelidir. Tütün vergilendirmesi periyodik olarak ve enflasyondan az olmayacak sekilde uygulanmali, endüstri lehine esnetilmemelidir. Tütün ürünleri enflasyon sepetinden çikartilmalidir” dedi.
Tütün Ürünleri, Her Yil 8 Milyon Kisinin Ölümüne Yol Açiyor
Dünyada 1,3 milyar kisinin kullandigi tütün ürünlerinden 20. yüzyilda 100 milyon kisi hayatini kaybetti. Tütün ürünleri, her yil 1,2 milyonu pasif etkilenmeden olmak üzere 8 milyon kisinin ölümüne yol açmaktadir.
