Uçak nereden havalandı?

Rusya'da bugün vizyona giren ve 1990'lı yıllarda Rus uçak mürrettabatının Afganistan'daki 378 günlük esaretini anlatan Kandahar filmi ile ilgili Türkiye tartışması başladı.


Rus sinema yorumcuları, filmde gösterildiği gibi olaylı uçağın Türkiye'den kalkmadığını, uçağın Arnavutluk'tan havalandığını eleştirisi getirildi.

Kandahar filminde 1995 yılında bir Rus uçağının Afganistan yönetimine askeri malzeme taşıdığı sırada Taliban tarafından Kandahar'a kaçırılması olayı işleniyor. Film gerçek olaylara göre çekilmiş. Fakat filmde gerçeklerle ilgili bazı tartışmalı noktalar var. Örneğin Rus sinema yorumcuları olaylı uçakta yedi kişilik mürretabatının olduğunu belirtiyor. Oysa filmde beş kişi yer alıyor. Rusya'da gazetecilik yapan Afganistan eski Başbakanı Muhammed Yusuf'un torunu Darya Mitina, Rus uçağının Türkiye'den kalktığının filmde işlenmesini anlayamadığını söyledi.

Filmle ilgili resmi Rossiyskaya Gazeta ve Kommersant gazetesinde de uçağın Türkiye'den değil Arnavutluk'tan havalandığı kaydedildi. Rossiya televizyonu, "Filmde uçak İstanbul'dan kalktı diye verilmiş. Oysa Arnavutluk'tan havalandı". eleştirisi yer aldı.

GERÇEKTE NASIL OLDU

3 Ağustos 1995 yılında İl-76 tipli ve Rus Aerostan şirketine ait kargo uçağı, Afganistan yönetimine Birlemiş Milletler (BM) insani yardımları çerçevesinde askeri malzemelerle Arnavutluk'tan kalkar. Daha sonra Afganistan'ın Taliban savaş uçaklarının havadaki "baskısıyla" Kandahar kentine zorunlu iniş yapar. Rus pilotlar 378 gün Taliban'ın esiri olur. Rusya'nın uluslararası alanda tüm girişimlere ve ABD'nin arabuluculuk çabalarına rağmen Taliban'la anlaşamaz. 16 Ağustos 1996'da Rus pilotlar teknik denetim bahanesiyle uçakla birlikte Kandahar'dan kaçmayı başarır.

Gösterdikleri kahramanlıklardan dolayı dönemin Rusya Devlet Başkanı Boris Yeltsin, 22 Ağustos 1996 yılında mürettebatı ödüllendirir. Kommersant uçağın kaçırılmasıyla ilgili çok soru işaretinin bulunduğunu, hatta bazı Afgan yetkililerinin para karşılığında Rus istihbaratıyla işbirliği yaptığını da iddia ediyor. Kommersant, "Rus uçağını altı kişi koruyordu, ama uçağın kaçırıldığı gün nedense üç Afgan vardı. Taliban'ın oradaki tek savaş uçağının pilotu da esrarengiz şekilde ortadan kaybolmuştu." dedi.