Uluslararası Af Örgütü Açıklaması İran'daki Protestolarda Gözaltına Alınanlar İnsan Hakları İhlallerine Uğradı

Uluslararası Af Örgütü, Kasım 2019'da benzin zammı sonrasında İran genelinde patlak veren protestolar sırasında gözaltına alınan kişilerin ağır insan hakları ihlallerine maruz bırakıldığını açıkladı.

Uluslararası Af Örgütü'nün raporunda, geçen yılki protestolara katıldıkları gerekçesiyle keyfi gözaltı, işkence ve çeşitli insan hakları ihlallerine maruz kaldığı iddia edilen kişiler ve yakınlarından elde edilen bilgiler, video görüntüleri ve mahkeme belgelerinin incelenmesi sonucunda ülkede ağır insan hakları ihlallerinin tespit edildiği ifade edildi.

Polis, istihbarat ve güvenlik yetkilileri ve cezaevi görevlilerinin, gözaltına alınan kişilere, gözaltı sırasında ve sonrasında kötü muamele uyguladığı ve bazı kişilerin de gözaltı sonrasında kaybolduğu iddia edilen raporda, yargı yetkililerinin de hak ihlallerine karşı tarafsız soruşturma yürütmediği öne sürüldü.

Raporda, "Uluslararası Af Örgütü, BM İnsan Hakları Konseyi üyesi ülkelere ve BM İnsan Hakları Yüksek Komiserliği’ne, hesap verebilirliği ve hak ihlallerinin tekrar edilmemesini sağlamak için BM destekli soruşturma da dahil olmak üzere İran’daki ağır insan hakları ihlallerine ilişkin sistematik cezasızlığı ele alma çağrısında bulunuyor." denildi.

Uluslararası Af Örgütü Orta Doğu ve Kuzey Afrika Bölgesel Direktör Yardımcısı Diana Eltahawy konuya ilişkin yaptığı açıklamada, “İranlı savcılar, gözaltında tutulan kişilere yönelik zorla kaybetme, işkence ve diğer türde kötü muamele iddialarını ve işlenen diğer suçları soruşturmak yerine, yalnızca ifade özgürlüğü, örgütlenme ve barışçıl toplanma haklarını kullanan yüzlerce kişiye ulusal güvenlikle ilgili suçlamalar yönelterek planlı baskılarda suç ortağı oldu." ifadelerini kullandı.

Eltahawy, yargıçların ise "işkence altında alınan itiraflara" dayanarak mahkumiyet kararları çıkardığını iddia etti.

ABD yaptırımlarının da etkisiyle ekonomik açıdan zor günler geçiren İran'da, Kasım 2019'da Yargı Erki Başkanı, Meclis Başkanı ve Cumhurbaşkanından oluşan Ekonomi Koordinasyon Yüksek Konseyinin kararıyla benzin fiyatına yüzde 200 zam yapılmasının ardından ülkede protestolar düzenlenmişti.

İran'ın birçok kentinde yaklaşık bir hafta süren gösterilerde kamu binaları, bankalar, benzin istasyonları tahrip edilmiş, marketler yağmalanmıştı.

Tahran yönetimi, eylemcileri "dış güçlerin desteklediği bozguncular" olarak tanımlamış ve göstericilere sert müdahale edilmişti.

Uluslararası Af Örgütü, gösteriler sırasında en az 304 kişinin öldüğünü duyurmuştu. Hayatını kaybedenlerin sayısına ilişkin ilk resmi açıklamayı 7 ay sonra yapan İranlı yetkililer, 6'sı güvenlik görevlisi olmak üzere 230 kişinin öldüğünü açıklamıştı.