'Uluslararası Osmanlı Coğrafyası Arşiv Kongresi'

Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürü Prof. Dr. Uğur Ünal, Osmanlı arşivlerinin tasnif çalışmalarının sürdüğünü belirterek, "Arşivlerin tasnifi konusunda şu anda ciddi bir şekilde hızlanmış durumdayız. Belge durumunu göz önüne aldığımızda yüzde 90'lık bir kısmını tamamladık, diyebilirim. Ama sayısal anlamda yüzde 50 civarına gelmiş durumdayız. Osmanlı arşivini 10 ile 15 yıl içinde tamamlamayı planlıyoruz. Bu sürenin kısaltılması için neler yapılması gerekiyorsa onun için de çalışmalarda bulunuyoruz." dedi.

Cumhurbaşkanlığı himayelerinde, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı'nın ev sahipliğinde, Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü ile Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü'nün ortaklığıyla Haliç Kongre Merkezi'nde düzenlenen, "2. Uluslararası Osmanlı Coğrafyası Arşiv Kongresi", çeşitli başlıklarda düzenlenen oturumlarla devam ediyor.

- "Yüzde 90'lık bir kısmını tamamladık"

Kongre kapsamında bugün düzenlenen, ''Geleceğin Arşivcileri ve Hayalimdeki Arşiv'' başlıklı oturumunda konuşan Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürü Prof. Dr. Ünal, Osmanlı arşivlerinde tasnif çalışmalarının en kısa zamanda tamamlanacağını söyledi.

Osmanlı arşivlerinin tasnif edilmesi konusunda büyük bir çaba içinde olduklarını ifade eden Ünal, şöyle konuştu:

''Arşivlerin tasnifi konusunda şu anda ciddi bir şekilde hızlanmış durumdayız. 300'den fazla tecrübeli uzmanımız bu iş için çalışıyor. Belge durumunu göz önüne aldığımızda yüzde 90'lik bir kısmını tamamladık, diyebilirim. Ama sayısal anlamda yüzde 50 civarına gelmiş durumdayız. Aynı durum cumhuriyet arşivi için de geçerlidir. Cumhuriyet arşivimizde herkesin malumu olduğu gibi cari bir arşiv olduğundan dolayı bu tarz çalışmalar hep var olacaktır. Osmanlı arşivini 10 ile 15 yıl içinde tamamlamayı planlıyoruz. Bu sürenin kısaltılması için neler yapılması gerekiyorsa onun için de çalışmalarda bulunuyoruz. Bir yandan kendi mevcut evraklarımız üzerinden çalışmalar yaparken, diğer yandan gerek yurt içinde gerek yurt dışında bulunan tarihi hafızamızı da tek bir merkezde toplama faaliyetinde bulunuyoruz.''

Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü için 2013 yılının arşivleme açısından bir dönüm noktası olduğunu vurgulayan Ünal, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından Kağıthane'de hizmete açılan arşiv külliyesinin kendileri için büyük bir adım olduğunu aktardı.

Kağıthane Arşiv Külliyesi'nin açılışının, arşivleme çalışmalarını ciddi bir şekilde hızlandırdığını kaydeden Ünal, sözlerini şöyle sürdürdü:

''Kamuoyunda özellikle ilk zamanlarda bir takım eleştirilerle karşılaştık ama bu eleştirilere baktığımız zaman hamdolsun bugün evraklarla ilgili en ufak sıkıntımız yok. Depolarımız nem alma sistemleri açısından üst standartlarda ve evraklarımız korunur durumda. Dolayısıyla 2013 yılında sadece evrakların korunması alanlarında değil, diğer alanlarda da ciddi bir ilerleme kaydettik.''

- ''Türkiye, 22 milyon kilometrekarelik geniş bir coğrafyanın arşivine sahip''

Türk Tarih Kurumu Başkanı Prof. Dr. Refik Turan ise Türkiye'nin her alanda yaşadığı gelişmeyi arşivcilik alanında da yakaladığını dile getirerek, istiklal ve istikbalimizin temel unsurlarından birinin arşivcilik olduğunu söyledi.

''Arşiv olmadan asla, tarih olmadan asla'' diyen Prof. Dr. Turan, şöyle devam etti:

''Arşiv bizim tarih ile ilgili gıda ambarımız, hazinemiz. Tarih ve tarih bilinci tabiri caiz ise bizim yemekhanemiz. Burada sevindirici olan şey, son dönemlerde özellikle 20-25 yıl içerisinde çok önemli gelişmeler oldu. Tabii ki bu gelişmelerin bence en önemlisi arşiv tasnifidir. Milyonlarca arşiv malzememiz var. Dünyada belki de belge konusunda birinciyiz. Çünkü, Osmanlı büyük bir devletti dolayısıyla bu kadar büyük bir arşive sahip olması da normaldir.''

780 bin kilometrekarelik bir ülke olan Türkiye'nin 22 milyon karelik geniş bir coğrafyanın arşivine sahip olduğunu ve bu belgeleri toplamanın zorluğunu vurgullayan Turan, ''Geleceğin arşivini oluştururken dijital sistem gerçekten önemli bir gelişme. Ayrıca bütün belgeleri arşivleyecek dijital simulasyona uygun kitap, bir belge yapılmalı. Ayrıca arşivlerde acilen indeks olayına girilmesi lazım ki bu evrakların çok fazla okuyucuya, araştırmacıya ulaşması demektir.'' görüşünü aktardı.

- "Arşivimizde bulunan belgeler milletlerarası bir öneme de sahiptir"

''Geleceğin Arşivcileri ve Hayalimdeki Arşiv'' başlıklı oturumda konuşan, Tapu ve Kadastro Genel Müdürü Gökhan Kanal da Osmanlı'nın ''hazine'' olarak gördüğü arşivlerin en önemli koruyucularından birinin de Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü olduğunun altını çizdi.

Çok sayıda devlet kayıtlarının şu anda Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü'nde muhafaza edildiğini aktaran Kanal, ''Arşivimizde bulunan belgeler milli olduğu kadar milletlerarası bir öneme ve değere de sahiptir. Arnavutluk'tan Filistin'e, Libya'ya, Bosna Hersek'ten Gürcistan'a, Bulgaristan'dan Irak'a, Kosova'dan Lübnan'a kadar Osmanlı coğrafyasında bulunan ve bugün bağımsız olan ülkeler bile kendi sınırlarının tespiti ve sınır anlaşmazlıklarında bizim arşivlerimize müracaat etmektedirler.'' dedi.

Genel Müdürlük bünyesinde 15'inci ve 19'uncu yüzyıllara ait çok sayıda arşiv belgesi olduğunu aktaran Kanal, bu belgeler arasında tapu senetleri, milli sınır kayıtları, zabit kayıtları, hasılat kayıtları, nüfus kayıtları, vergi kayıtları ve benzeri birçok belgenin mevcut olduğunu ve bu kayıtları dijital ortama aktardıklarını sözlerine ekledi.