Urartu'nun 2 Bin 700 Yillik Duvar Resimleri Arkeoloji Dünyasini Heyecanlandirdi

Urartu medeniyetinin en görkemli yapilarindan biri olan Ayanis Kalesi’ne 3 kilometre ve kent merkezine 25 kilometre uzaklikta bulunan Garibin Tepe’de definecilerin kaçak kazi yaptigi ihbari üzerine bölgede koruma çalismalari baslatildi. Koruma altina alinan bölgede yapilan incelemelerde, kazilan 16 metre uzunlugundaki tünelde ise Urartularin daha önce benzerine rastlanilmadigi 2 bin 700 yillik mavi ve bordo renklerdeki freskler dikkat çekti. Kültür ve Turizm Bakanligi adina Garibin Tepe’deki Urartu yapilarin ortaya çikarilmasi için Erzurum Atatürk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölümü Ögretim Üyesi Prof. Dr. Mehmet Isikli danismanliginda kurtarma kazilari baslatildi. Yaklasik 2 buçuk ay süren kurtarma kazilari bu yil tamamlanirken, koruma önlemleri çerçevesinde resimlerin zarar görmemesi için de tünelin havayla temasi kesildi.

“Dünya üzerinde bir benzeri olmayan duvar resimleriyle karsilasiyoruz”

IHA muhabirine konusan Prof. Dr. Mehmet Isikli, Van’a 25 kilometre uzaklikta olan ve ‘Garibin Tepe’ olarak isimlendirilen alanin kaçak kazilarla gündeme geldigini belirtti.

Arkeolojik ve kültür degeri olarak uzun süre önce alanin farkina vardiklarini ifade eden Prof. Dr. Isikli, “Göl kiyisinda muhtesem bir Urartu yerlesimi olan Ayanis Kalesi’nde yaklasik 35 yildir kazi çalismasi yürütüyoruz. Bu kazi çalismalarinda muhtesem bir Urartu kenti ortaya çikarildi. Dini yapilari, tapinaklari, saray ve buluntulariyla Ayanis Kalesi, Urartu’nun anahtar yerlesimlerinden bir tanesidir. Ne yazik ki kaçak kazicilar durmuyor. Bu dünyanin her tarafindan büyük bir sorundur. Geçtigimiz yil bütün bir kis boyunca çalistiklarini tahmin ediyoruz. Kuzey tepede 16 metre uzunlugunda bir tünel kazarak kaçak kazi girisiminde bulunmuslar. Sonrasinda buradan bir ihbar müzemize geliyor. Müze müdürlügümüz ve yetkili uzmanlar hemen gelip kontrol ediyorlar. Daha sonra birlikte inceledik. Olay Kültür ve Turizm Bakanligi’na da yansiyor. 16 metrelik kaçak kazi tünelinin girisinde duvarlarda çok iyi sekilde korunmus, dünya üzerinde bir benzeri olmayan duvar resimleriyle karsilasiyoruz. Bu bizi çok heyecanlandirdi. Ardindan bakanlik devreye girdi ve yasal prosedürü olusturdu. Burada temmuz ayi içerisinde hemen kazilara basladik. Yaklasik 2 buçuk aydir arazideyiz. Eylül ayi itibariyle bölgede çalisma kosullari ne yazik ki mümkün degil. Koruma önlemlerini alarak ve bu alani kapatarak kazi çalismamizi tamamliyoruz” dedi.



“Koruyabilmek için olagan üstü çaba sarf ettik”

Duvar resimlerinin arkeolojide çok heyecan olusturan bir buluntu grubu oldugunu dile getiren Isikli, “Ayni zamanda da bu çok zor bir buluntu grubudur. Çünkü korunmasi olagan üstü zorluk içeriyor. Kerpiç ayni zamanda korunmasi çok zor olan bir yapi grubudur. Ne yazik ki böyle olunca da biz burayi koruyabilmek için olagan üstü çaba sarf ettik. Çalismalarimiz sirasinda uzmanlardan da gerekli görüsleri aldik. O alanda kesinlikle kaziya baslamadik. Duvar resimleri hala kazinmayi bekliyor. Biz alani koruma altina aldik. Belirli süreçlerde orada bakim ve ilaçlama yapiyoruz. Çünkü havayla temas ettigi için mikrobiyolojik ortam olusturuyor ve bozulma süreci basliyor. Bu yüzden belirli dönemlerde orayi ilaçliyoruz. Tünelin önünde de geçici bir baraka insa ettik ve havayla temasini kestik” diye konustu.



“Örnekleri dünya üzerinde olan Pompeii ve ya Efes yamaç evlerinde”

Önümüzdeki yillarda gelistirecekleri projeyle tünel alaninin üzerini kapatarak titiz bir kazi çalismasi yürüteceklerini ifade eden Isikli, “Örnekleri dünya üzerinde olan Pompeii ve ya Efes yamaç evlerinde olan muhtesem duvar resimlerinin izlenebilecegi bir mekan elde edecegiz” seklinde konustu.



“Kaldigimiz yerden devam edecegiz”

Bu alanin daha önce tescillendigini ifade eden Van Müze Müdürü Fatih Arap ise mekanin önemini daha sonra çikan bulgularla ögrendiklerini belirterek, “Kaçak kazilarla ortaya çikan verilerin sonucuna göre alanin önemini tespit ettik. Müze Müdürlügümüzün baskanliginda ve Prof. Dr. Mehmet Isikli’nin danismanliginda kaziya basladik. Tüm müze uzmanlarin gözetiminde kurtarma kazilarimizi tamamladik. Bu yil itibariyle alanin üzerini kapatacagiz. Önümüzdeki yil ise kaldigimiz yerden devam edecegiz” diye konustu.