Ürdün'ü Bahreyn Çalıştayına Katılmaya Zorlayan Faktörler

LEYS El-CUNEYDİ - Ürdün'ün, Bahreyn'in başkenti Manama'da 25-26 Haziran'da düzenlenecek "Refah için Barış" başlıklı ekonomi çalıştayına katılacağı kesinleşmiş gibi gözüküyor.

ABD Başkanı Donald Trump'ın Kıdemli Danışmanı ve Asistanı, "Yüzyılın Anlaşması" planının babası Jared Kushner, Ürdün, Mısır ve Fas'ın çalıştaya katılacağını açıklarken, söz konusu ülkelerden konuyla ilgili henüz bir açıklama gelmedi. Ancak Ürdün'ün Filistin davasıyla sıkı ilişkisi, onun çalıştaya katılımını kesinleştiriyor gibi görünüyor.

Pazartesi günü siyasetçiler, eski bakan ve gazetecilerle bir araya gelen Ürdün Kralı 2. Abdullah, Filistin meselesiyle ilgili neler konuşulduğunu öğrenmek için ülkesinin Bahreyn'de düzenlenmesi planlanan ekonomi çalıştayına katılması gerektiğini söylemişti.

ABD'nin İsrail-Filistin meselesinin çözümü konusunda hazırladığı "Yüzyılın Anlaşması" planı kapsamında ilk etkinlik olduğu ifade edilen çalıştaya, Filistin yönetimi katılmayacağını açıklarken, konferansa davet edilmesi beklenen ülkelere boykot çağrısı yapmıştı.

Filistin yönetiminin bu çağrısına rağmen Birleşik Arap Emirlikleri (BAE), Suudi Arabistan ve Katar'ın Manama'daki çalıştaya katılacağı duyurulmuştu.

Çalıştay, ABD'nin İsrail-Filistin meselesinin çözümü konusunda ne zaman açıklanacağı netlik kazanmayan "Yüzyılın Anlaşması" planının ekonomik yönüne odaklanacak.

Filistin yönetimi ve Filistinli gruplar, Filistin devletini kurmak için Sina topraklarının bir bölümünün alınması, Kudüs'ün tamamının İsrail'e bırakılması ve Batı Şeria'daki yasa dışı Yahudi yerleşim birimlerinin büyük bölümünün varlığını sürdürmesi gibi Filistinlilerin aleyhine maddeler içerdiği belirtilen "Yüzyılın Anlaşması" araçlarından biri olduğu gerekçesiyle Manama'daki çalıştayı boykot etme konusunda hemfikir.

- Ekonomik fırsatlar

Uluslararası ilişkiler uzmanı Amir es-Sebayile, AA muhabirine yaptığı açıklamada, "Ürdün gibi bir ülkenin, genelde bölgeye özelde ise Filistin davasına yönelik plan ve programlarla ilgili tüm ayrıntıları öğrenmek ve doğrudan temas halinde olmak için çalıştaya katılması zorunludur." dedi.

Sebayile, Ürdün'ün çalıştaya katılmasının ülkenin çıkarlarıyla çelişen görüşleri benimsemesi anlamına gelmeyeceğini, tam aksine bunun Ürdün'e kendi görüşlerini ortaya koyma ve gelişmeleri kendi çıkarlarına kanalize etme fırsatı vereceğini savundu.

Uluslararası ilişkiler uzmanı Sebayile, "Çalıştay, tamamen ekonomiktir ve Ürdün'ün kazanımlarını muhafaza etmekle beraber gelecek fırsatları kendi ekonomisini geliştirmede kullanması için bir fırsattır." diye konuştu.

- Konfederasyonun reddedilmesi

Yermuk Üniversitesi Siyasi Bilimler Bölüm Başkanı Vasfi eş-Şera da Ürdün'ün, bölgedeki itidalli siyasi tutumuna istinaden çalıştaya katılımının zorunlu olduğunu ifade etti.

Filistin yönetiminin onayı olmadıkça, Ürdün'ün ortaya atılan hiç bir öneriyi kabul etmeyeceğini aktaran Şera, ancak muhtemelen söz konusu anlaşmanın kabul edilmesi için Filistin-İsrail-ABD arasında gizli görüşmelerin yürütüldüğünü savundu.

- Uluslararası sorumluluklar

Ürdün Üniversitesi'nde Siyaset Bilimi Profesörü Bedr el-Madi de Ürdün'ün tek başına veya Filistin tarafıyla birlikte karşı duramayacağını söyledi.

Madi, "Ürdün'ün çalıştaya katılmama hakkı yok. Ürdün'ün, Filistin davasına ve barışın sponsoru ABD'ye karşı uluslararası sorumlulukları var. Ürdün'ün çalıştayda bulunması, kendisini ve Filistin tarafını etkileyecek önerileri değiştirecektir." diye konuştu

Siyaset Bilimi Profesörü Madi, Ürdün'ün çalıştaya katılımının zorunlu hale geldiğini belirtti.

- Ürdün'ün sabit kuralları

Ürdün Meclisi'nde Dış İlişkiler Komisyonu Başkanı Nidal et-Taani de ekonomik çözümlerin bir fayda sağlamayacağını ve kendilerini ilgilendiren şeyin Filistin davası olduğunu dile getirdi.

Ürdün'ün tutumunun, gerek Bahreyn çalıştayı gerekse başka çalıştay konusunda Filistin'in tutumuyla uyumlu olduğunu aktaran Taani, herhangi bir çalıştaya katılsalar bile ülkenin Filistin davasına yönelik sabit kurallarına bağlı kalacaklarını söyledi.