Uykusuz Kalmak Virüslerle Mücadele Eden 'Doğal Katil Hücreler'in Sayısını Azaltıyor

CİHAN DEMİRCİ - Trakya Üniversitesi (TÜ) Tıp Fakültesi Fizyoloji Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Levent Öztürk, uykusuz kalmanın, özellikle virüslerle mücadelede önemli olan "doğal katil hücreler''in sayısını ve aktivitesini azalttığını bildrirdi.

Prof. Dr. Öztürk, AA muhabirine yaptığı açıklamada, son derece bulaşıcı olan yeni tip koronavirüsü (Kovid-19) kontrol altına almanın önemli adımlarından birinin "az kişi ile temas" olduğunu ifade etti.

Bunu sağlamanın en basit yolunun "evde kalmak" ve işleri evden yürütmek olduğunu belirten Öztürk, "Bu noktada birçoğumuz için alışık olduğumuz ev algısı değişmek durumunda. Evde geçirdiğimiz sürenin bir çeşit 'tatil' ya da 'boş zaman' olarak algılanması, uyku düzeninin değişmesine yol açabilir." dedi.

Öztürk, "Nasıl olsa sabah erken kalkıp işe gitmek zorunda değilim." diye düşünen bireylerin gece geç vakitlere kadar televizyon ya da bilgisayar ekranı başında uykularından çalmaya başlayabileceklerini dile getirdi.

Tüm bunların gece uykusunun kalitesini bozma, etkinliğini ve verimliliğini azaltma riski taşıdığını anlatan Öztürk, şöyle devam etti:

"Bağışıklık sisteminin düzgün çalışmasının yolu, sağlıklı uykudan geçer. Kısa veya uzun süreli uykusuzluk durumunda bağışıklık sistemi birçok yönden etkilenir. Sadece bir gece uykusuz kalmak bile özellikle virüslerle mücadelede önemli olan 'doğal katil hücrelerin' (natural killer lymphocytes) sayısını ve aktivitesini azaltır. Doğal katil hücreler bir çeşit akyuvardır. Bu hücreler vücuda giren virüslere karşı savaşır. Vücuda giren ne tür virüs olursa olsun, düşman ayırt etmeden mücadele eder. Genel bağışıklığımız için önemli hücrelerdir. Uykusuz kalmak bu hücrelerin sayısını hem de aktivitesini azaltır."

- Uykunun aşı üzerindeki etkisi

Prof. Dr. Öztürk, uyku ve bağışıklık arasındaki ilişkiyi araştıran çalışmaların bir bölümünün aşılamayla ilgili olduğunu vurgulayarak, şu değerlendirmelerde bulundu:

"Bu çalışmalardan birinde 4 gün süreyle gecede sadece 4 saat uyku uyumasına izin verilen sağlıklı bireylere grip aşısı yapılmış ve grip virüsüne karşı antikor üretiminin 7,5-8 saat uyuyanlara kıyasla yarı yarıya düştüğü görülmüştür. Yani, yetersiz uyku uyuma durumunda aşı olduğumuz zaman o aşının sağlayacağı koruyuculuk da önemli oranda azalmaktadır. Bu çalışmayı takip eden çalışmalarda aynı durumun hepatit A, hepatit B ve H1N1 (domuz gribi) için de geçerli olduğu gösterilmiştir. Bu aşılar Th1-bağımlı IgG1 ve IgG3 yanıtları ile ilişkilidir ve bu yanıtlar gece uykusunun yeterli süre ve kalitede alınmasıyla artmaktadır."

- "Gündüz saatlerinde uyumayalım"

Kovid-19 salgını ile mücadelede, bağışıklık sisteminin güçlü tutulması gerektiği uyarısında bulunan Prof. D. Levent Öztürk, "Bağışıklık sorunu yaşamamak için evde kaldığımız sürede düzenli uyku, uyanıklık saatlerini koruyalım. Gündüz saatlerinde uyumayalım. Gece alışık olduğumuz saatlerin ötesinde uyanık kalarak düzenimizi bozmak ve gündüz uykuları ile uykuyu parçalara ayırmak bağışıklık sistemimizi olumsuz yönde etkileyebilir ve virüsle mücadelemizi bozabilir. Unutmayalım, uyku süresinden feragat etmek veya kendi isteğimizle az uyumaya alışmak mümkün değildir. Uykunun pazarlığı olmaz." ifadelerini kullandı.