Uzmanindan Ebeveynlere Yari Yil Tatili Öncesinde 'Dijital Diyet' Uyarisi

Türkiye’de yaklasik 19 milyon ögrenci, 21 Ocak Cumartesi günü itibariyle yari yil tatiline baslayacak. Yari yil tatilinde çocuklarin vakitlerini verimli bir sekilde geçirmesi için ailelere uyarilarda bulunan Kastamonu Üniversitesi Egitim Fakültesi Egitim Programlari ve Ögretim Ana Bilim Dali Baskani Doç. Dr. Selman Tunay Kamer, çocuklarin ve velilerin bu süreçte bilgisayar, cep telefonu ve sosyal medyada çok fazla vakit geçirmemesi gerektigini söyledi.

Yari yil tatilinin farkli aktivitelerle geçirilmesinin çocuklarin gelisimi için daha faydali olacagina dikkat çeken Kamer, dijital içeriklerin çocugun duygusal, bilissel gelisimleri ciddi ölçüde etkiledigini kaydetti.



"6 ila 15 yas arasindaki çocuklarin yüzde 90’inin ekran sürelerinin giderek artiyor"

Çocuklarin yari yil tatilinde ekran basinda daha fazla vakit geçirmeye yöneldigini ifade eden Kamer, “Ebeveynler çocuklarina nasil davranacaklari noktasinda tam olarak bilgi sahibi degiller. Özellikle ögretmenlerin ev ödevleri vermeleri noktasinda ara tatillerde birazcik daha geri plana itilmesiyle çocugun dinlenmesinin çok çok önemli oldugu dikkat çeken unsur. Diger açidan ele alindiginda ödev ya da diger sorumluluk gerçeklesmediginde çocuklarin dijital bir çagda yasamalarinin gereklilikleri olarak oyunlara daha fazla yöneldiklerini ya da ekran sürelerinin daha da arttirdiklarini gözlemliyoruz veya sosyal medyada zaman geçirdiklerini görebiliyoruz. Bunlari zaten istatistikler ortaya koyuyor. TÜIK’in yapmis oldugu arastirmalarda 6 ila 15 yas arasindaki çocuklarin yüzde 90’inin ekran sürelerinin giderek arttigi noktasinda ciddi veriler var. Bunlar dikkate alindiginda çocuklarin ekran süresinin kisitlanmasi noktasinda ebeveynlere ciddi sorumluluklar düsüyor. Bu konuda ebeveynler çocuklarla birlikte ortak kararlar alarak dijital cihazlarin kullanimi noktasinda belirleyici bir takim kurallara uyarak bu ara tatili daha verimli geçirebilirler. Bu konuda dijital denge kavrami çok önemli, dijital iyilik hali dedigimiz kavram çok çok önemli. Dijital iyilik hali, dijital cihazlardan uzak durmayla daha da yükseliyor. Bu konuda ortak kurallar belirlenerek ebeveynlerin ve çocuklarin ortak kurallara uyarak dijital dengeyi saglamalari çok çok önemli” dedi.



“Çocuklara ödül ya da ceza olarak oyun oynatilmasi ya da oyun oynama sürelerinin arttirilmasi uygun degil”

Dijital oyunlarda bir takim tehlikelerin de oldugunu belirten Doç. Dr. Kamer, “Özellikle içerikleri noktasinda islamafobi unsurlar, saldirgan unsurlar, cinsellik unsurlar veyahut terör propagandasi yapan içerikler oldugu gözlemleniyor. Dolayisiyla sunlarin yapilmasi en büyük yanlis uygulamalardan bir tanesi. Çocuklara ödül ya da ceza olarak oyun oynatilmasi ya da oyun oynama sürelerinin arttirilmasi veya azaltilmasi uygun degil. Çünkü belki de oyun dijital çagin bir gerekliligi, artik güvenlik anlaminda veya sosyallesme anlaminda disari çikmadan oyunlara daha fazla yöneldiklerini biliyoruz. Ama bu demek degil ki tüm oyunlarin dijital ortamda oynanmasi, içerik kontrolünün mutlaka yapilmasi gerekiyor. Genel olarak ebeveynler süreye takiliyor. Çocugum 1 saat ya da 1,5 saat oynuyor. Daha fazla oynamiyor. Elbette bu da önemli bagimlilik açisindan bakildiginda ama esas unsur içerik. Çünkü içerik çocugun duygusal, bilissel ya da diger anlamdaki gelismelerini ciddi anlamda etkiliyor. Örnek verecek olursak kürek ile adam dövme oyunu var. Bu oyun degerlendirildiginde çocuga hiç bir pedagojik, zihinsel ya da duygusal gelisim açisindan yarar saglamadigi bir oyun olarak gözlemliyoruz. Bu tür içeriklerin ebeveynler tarafindan kontrol edilmesi çok çok önemli. Belki de ebeveynler çocuklariyla birlikte kendisi de oynayabilir vakit geçirmeleri açisindan. Fakat suna izin verilmemesi gerekiyor. Dijital oyunlarla daha fazla zaman geçirilmemesi noktasinda ciddi önlemler alinmasi gerekiyor. Yemek ve uyku rutinlerinin bozulmamasi çok çok önemli. Özellikle odasina dijital cihazlarla birlikte gitmesi ya da uyku saatlerinde geldigi taktirde dijital cihazlarla yatagina girmesi konusunda ciddi önlemlerin alinmasi gerekiyor. Bir diger açidan bakildiginda oyunlarda özellikle çevrimdisi oyunlarda dijital sohbetlere çok çok dikkat edilmesi gerekiyor. Çünkü tanimadigi kisilerle yazistiginda dijital tehditle ilgili ya da siber tehditle ilgili veyahut dijital güvenlikle ilgili ciddi problemler karsi karsiya kalabiliyorlar. Ebeveynlerin kendi baslarina çözebilecekleri bir takim sorunlarla çocuk yastaki kisiler maalesef bu sorunlarin üstesinden gelemedikleri için istenmeyen birçok psikolojik problemler ortaya çikabiliyor. Bu konuda da özellikle mesajlasma uygulamalari ya da çevrimiçi uygulamalardaki yazismalarin ebeveynler tarafindan kontrol edilmesi, çocuklariyla bir arkadas gibi sohbet ederek hangi oyunlari ya da kimlerle yazistiklari ya da görüstükleri konusunda konusmalari ya da fikirlesmeleri, hangi adimlari atmasi gerektikleri veya dijital oyunlarda sifrelemeyle ilgili bazi bilgilerin verilmesi ebeveynler tarafindan çok çok önemli” diye konustu.



“Çocuklar, yariyil tatilinde dijital cihazlardan uzak farkli aktivitelere yönelsin”

Çocuklarin yariyil tatilinde dijital cihazlardan uzak durarak farkli aktivitelere yönlendirilebilecegini kaydeden Doç. Dr. Kamer, “Dijital cihazlardan uzak durmayla ilgili çocuklarimizi farkli aktivitelere de yönlendirebiliriz. Bu konuda kitap okuma veya disarida zaman geçirme sürelerinin daha da arttirilmasi, farkli ev içi etkinliklerinin yapilmasi, ortak sorumluluk, ev içerisindeki bir takim etkinliklerin paylasilmasi, birlikte sofra kurma ya da sofrayi toplama, ortak yemek yapma gibi hareketler ya da aile oyunlari, aile ziyaretleri daha çok önem verilmesi gereken unsurlardan bir tanesi. Çünkü çocuklarin sosyallesmesi de gerekli unsurlar. Dolayisiyla dijital cihazlar yerine bu tür diger disari da yapilabilecek etkinlikleri fazlasiyla tavsiye ediyoruz” seklinde konustu.