Uzmanlara Göre Umman'in Yemen Krizini Çözme Çabalarinin Basarisi ABD'nin Destegine Bagli

AZIZ EL-AHMEDI - Umman basta olmak üzere Birlesmis Milletler (BM) ve uluslararasi toplumun Yemen krizini çözmeye yönelik çabalari, bitmeyen çatismalar ve taraflarin siyasi çözüme yönelik tutumlarindan taviz vermemesi nedeniyle büyük zorluklarla karsilasiyor.

Umman, Yemen krizini çözmek ve barisçil bir çözüme ulasmak amaciyla taraflari müzakere masasinda bir araya getirme çabalarini son aylarda yogunlastirdi.

Muskat yönetimi, Yemen dosyasina etkin bir arabulucu olarak girmek için, Suudi Arabistan ve Husiler ile iyi iliskilerinin yani sira dis politikasinda ön plana çikan "tarafsizlik" özelliginden yararlandi.

Suudi Arabistan'in çözüm amaciyla mart ayi sonlarinda siyasi bir girisim baslatmasi da Umman'a Yemen'deki diplomatik çabalarini yogunlastirmak için uygun bir alan açti.

Bu çabalar, üst düzey bir Umman heyetinin 6 Haziran'da Husilerin kontrolündeki baskent Sana'ya gerçeklestirdigi ziyaret ile taçlandi.

Ziyaret sirasinda Umman heyeti, Husilerin lideri Abdulmelik el-Husi ve Hüsilerin Yüksek Siyasi Konsey Baskani Mehdi el-Mesat ile görüstü.

Bu çabalarin sekteye ugradigina ve hem siyasi olarak hem de sahada çesitli komplikasyonlarla ters düstügüne dair artan isaretlerin gölgesinde ziyaretin sonuçlari hala belirsizligini koruyor.

- Temel anlasmazlik noktasi

Her iki tarafin siyasi açiklamalarinin yani sira Yemen dosyasiyla ilgili müzakereler, krizin çözümüne yönelik çabalarda ilerlemeyi engelleyen önemli bir anlasmazlik noktasini ortaya çikardi.

Bu anlasmazlik noktasinin odagini iki tarafin da kendi çözüm vizyonuna bagli kalmasi ve baris sürecini ilerletmek için taviz vermeye zorlayacak her türlü öneriye kapiyi kapatmalari olusturuyor.

Bu da Umman'in uluslararasi destege sahip olan ara buluculuk çabalarini karmasik hale getiriyor.

Uzmanlar, Umman'in Yemen krizini çözme çabalarinin basarisinin ABD'nin destegine bagli oldugunu belirtiyor.

- Çabalar krizin karmasikligiyla çakisiyor

Yemenli arastirmaci ve siyasi analist Nebil el-Bukeyri, AA muhabirine yaptigi açiklamada, "Umman'in ara buluculuk çabalari, önceki tüm uluslararasi çabalar gibi çikmaza girdi." dedi.

Bukeyri, Washington tarafindan Husiler ile iletisim kurmakla görevlendirilen Umman heyetinin, Husilerin lideri Abdulmelik el-Husi ile yaptigi görüsmelerin sonuçlari hakkinda herhangi bir açiklama yapmadan Sana'dan ayrildigini söyledi.

Husileri barisa ikna çabalarinin çikmaza girdigine isaret eden Bukeyri, Umman'in krizi çözme çabalarinin basarili olmasinin, Birlesmis Milletler Güvenlik Konseyinin (BMGK) "Husilerin ele geçirdigi bölgelerden çekilmesi ve silah birakmasini öngören" 2216 sayili kararindan hareket edilmesine bagli oldugunu ifade etti.

Bukeyri, BM'nin bu kararinin, çözümün temelinin atildigi önemli bir baslangiç ??oldugunu, görmezden gelinmesinin ise Yemen krizinin tam boyutlariyla anlasilmasi konusunda basarisizliga neden olacagini söyledi.

- ABD Umman'in çabalarindan memnun

ABD Disisleri Bakanligindan yapilan açiklamaya göre, ABD'nin Yemen Özel Temsilcisi Timothy Lenderking, 25 Haziran'da Ummanli yetkililerle Yemen'deki krizi çözme çabalarini görüstü.

Lenderking'in Umman'in Washington Büyükelçisi Hamdan et-Tai ve Umman Disisleri Bakanligi Müstesari Halife el-Harisi ile Yemen'deki savasi bitirmek için atilacak adimlari ele aldigi belirtilen açiklamada, Umman'in sarf ettigi çabalari ve BM'nin ateskes planina iliskin görüsmelere Husilerin katilmasini saglamak için Sana'ya heyet göndermesini memnuniyetle karsiladiklari ifade edildi.

- "ABD'nin destegi barisin saglanmasi için yeterli degil"

Yemenli yazar Yakup el-Atvani ise "ABD'nin Umman'in sarf ettigi çabalara verdigi destek, kapsamli bir ateskes saglamak ve baris sürecini baslatmak için yeterli degil." dedi.

ABD Baskani Joe Biden yönetiminin, Yemen dosyasinin karmasikligini tam anlamiyla göremedigini belirten Atvani, Washington'un Suudi Arabistan'a silah satisini durdurmanin ve Husileri terör örgütleri listesinden çikarmanin yeterli olacagini sandigini ifade etti.

Atvani, "Umman'in ABD tarafindan desteklenen bu çabalarinin basarili olmasi, Washington yönetiminin, Husileri barisa ikna etmek için caydirici adimlar atmasina bagli." ifadesini kullandi.

Uzun süredir siyasi istikrarsizligin hüküm sürdügü Yemen'de Iran destekli Husiler ile hükümete bagli güçler arasinda çatismalar yasaniyor. Husiler, Eylül 2014'ten bu yana baskent Sana ve bazi bölgelerin denetimini elinde bulundururken Suudi Arabistan öncülügündeki koalisyon güçleri ise Mart 2015'ten bu yana Husilere karsi Yemen hükümetine destek veriyor.