Vali Ahmet Hamdi Nayir Açıklaması Türk Tarihinde Adına Türbe Yaptırılan İlk Kadın Hayme Ana'dır

Türk Milleti’nin tarih sahnesine çıkışını anlatan Vali Nayir, "Türk milleti tarihin her döneminde önemli roller oynamış, başta devlet kurma, tarihi devirleri açıp kapama, toplumlara yaşattıkları medeniyet ve insanlık âleminde geniş ufuklar açılmasındaki başarıları ile iftihar edebileceğimiz bir mirası bize bırakmıştır. Bu bağlamda bugün burada manevi huzurunda saygı ile eğildiğimiz Hayme Ana ve onun içinden çıktığı Türk toplumundan söz etmek istiyorum. Türk Milleti, Anayurt Orta Asya’dan; sert iklim, kısır topraklar, kuraklık ve topraklara sığmama, yeni topraklar arama, daima müstakil ve hâkim yaşama konusundaki yaratılış kabiliyeti gibi nedenlerle Ana yurdun dışına taşmış ve dünyanın dört bir yanına kitleler halinde göç etmeye başlamıştı. Bu göç dalgalarından sonuncusu sayılan Oğuz Türkleri, Üçok Kolu’na bağlı Kınık Boyu ile 1040’da Dandanakan Savaşı sonrası merkezi Nişapur olan Büyük Selçuklu devletini kurmuş, yine Selçuklu ailesinden Kutalmış oğlu Süleyman Bey ile de 1076 da merkezi İznik olmak üzere Anadolu Selçuklu Devletini kurmuştu. Oğuzların ikinci kolu olan Bozoklara bağlı birde Kayı Boyu Selçuklular’ın Anadolu’yu fethi sırasında Ahlat civarına yerleşmişlerdi. 1220’li yıllarda Moğol istilası sırasında önce Erzurum, Erzincan ve Amasya civarına yerleşmişlerse de buralarda barınamayarak daha güneye doğru inip Halep bölgesine göç etmişlerdi. Başlarındaki beyleri Süleyman Şah’ın Fırat suyunda boğulması üzerine oralarda yurt tutmayarak Anadolu’nun içlerine doğru yürüyerek bir kısmı Çukurova’da kalmış, bir kısmı ise Erzurum Pasinler’e yerleşmişlerdi" ifadelerini kullandı.

Hayme Ana’nın cihan hakimiyeti kuran büyük Osmanlı İmparatorluğu’na can verdiğine dikkat çeken Vali Nayir, "Anadolu Selçuklu Devleti ile Harzemşahlar arasında 1230 yılında yapılan savaşta Kayı Boyu’nun yeni beyi Gündüz Alp mağdur ve zayıf durumda olan Selçukluları destekleyince, Selçuklu Sultanı Alaaddin Keykubad Kayı boyunu Ankara’nın batısına Karacadağ bölgesine yerleştirdi. Daha sonra Anadolu Selçuklu Sultanı Alaaddin Keykubad’ın izni ile Boyu Söğüt’e geldi. Kayı Boyu, Hayme Ana’nın önderliğinde Söğüt’ü kışlak, Domaniç’i yaylak olarak yurt tutmuştu. Hayme Ana oğlu Ertuğrul’un daima yanında olmuş, ona destek vermiş, ona hep büyük idealler aşılamış, torunu Osman’ın elinden tutarak daha küçüklüğünde bir devletin nasıl kurulması gerektiğini, bunun için neler yapılmasının lazım geldiğini kendisine bıkmadan usanmadan anlatmıştır. Muhkem, kudret ve kuvvet sahibi anlamına gelen “Kayı Boyu”, kuvvet ve kudretin sembolü ve dünya hâkimiyeti sağlayacak olan Osmanlı Devleti’nin de kurucusu olacaktı. Hayme Ana, adına Türk tarihinde türbe yaptırılan ilk kadındır. O cihan hâkimiyeti kuran büyük Osmanlı İmparatorluğuna can veren anadır. O, bizlere bıraktığı engin tarihi mirası ile göğsümüzü kabartan anamızdır. Ertuğrul Gazi, "Devlet Ana" diye de anılan annesi "Hayme Ana"yı vefat ettiğinde her yıl çadır kurduğu tepenin üzerinde defnettirdi. Hayme Ana’nın mezarı zamanla kaybolur ve bilinmez olur. Aradan uzun yıllar geçer. Sultan 2. Abdülhamid, 1892’de büyük ninesi Hayme Ana’nın kabrini buldurarak üzerine bugünkü türbenin yapılmasına vesile olmuştur" şeklinde konuştu.

(EFE)