Üreme zamanlarinda insanlarin olmadigi ve kendileri için tehlike olusturmayan güvenli yerleri tercih eden martilar, Van Gölü’ndeki adalari seçiyor. Van Gölü üzerinde yer alan ve dev marti yuvasi olarak bilinen Adir Adasi’nda geçtigimiz yillarda yasanan toplu ölümler, bu yil yasanmadi. Bu yil yagisin bol olmasindan dolayi inci kefalinin göçünün uzamasi ve martilarin bol yiyecek bulmasindan dolayi yok denecek kadar ölüm yasandi.
Van Yüzüncü Yil Üniversitesi (Van YYÜ) Yaban Hayvanlari Koruma Rehabilitasyon Merkezi Müdürü Prof. Dr. Lokman Aslan, “Van Gölü havzasindaki martilarin üremesi için insanlarin olmadigi, tarimin olmadigi yerlere gitmekte. Orada kuluçkaya yatip yavrularini çikarmakta. Oradan üredikten sonra tekrar Van Gölü havzasina dagilmakta. Yaban hayvanlarinin ve bütün canlilarda oldugu gibi burada dikkat ettikleri iki husus var. Biri gida, bir digeri de güvenlik. Van Gölü havzasi çevresindeki olan martilar biraz sansli. Çünkü Van Gölü’nün en büyük adasi olan Adir Adasi hem tarima hem insana yasak bir bölge ve burada hiçbir kimse yok. Onlar da üremek için genellikle Adir, Çarpanak ve Akdamar adasi gibi insanlarin az, tarimin olmadigi hayvansal bir besleme olmayan yerleri tercih etmekte. Biyolojik düsmani da olmadigi için yuvalarini buralarda yapmakta. Martilarin üreme dönemi inci kefalinin göç sezonuna denk geliyor. Inci kefalinin 15 Nisan’dan baslayip Temmuz’un 15’ine kadar bu göçünü devam ettirmekte ve burada da beslendiginden dolayi gidasinda problem olmadiginda güvenligini de herhangi bir problem olmadigindan beslemesi ve üremesine devam ettirmekte” dedi.
"Inci kefalinin göçü uzayinca martilarda ölüm yasanmadi"
Prof Dr. Aslan, “Geçmis yillarda kurakliga bagli olarak inci kefali göçünü erken tamamlamasi martilarin gida sorunundan dolayi strese bagli ölümler sekillenmekteydi. Ama bu sene martilar hava sartlarindan dolayi kuluçkaya geç yattilar. Bu vesileyle balik göçünün de uzun sürmesi hatta su günlerde bile Agustos’ta bile derelerimizden sularin akmasi, derelerimizde baliklarin görülmesi martilarda gida sorunu olmadi. Böylelikle de hem fazlaca ürediler, hem ölümde az oldu. Milyonlarca martinin üredigi bir yerde normalde yüzde 1 ve 3 oraninda geçmis yillarda halki tedirgin edecek kadar ölümler görünüyordu. Çünkü sahillerin her tarafinda beslenememis strese kapilmis martilar vardi. Bu sene o görüntüler yok. Ama nasil aksam pazarin temizligi yapiliyorsa, nasil bir stadyumda maç bittikten sonra stadinin temizligi yapiliyorsa, nasil insanlar gece evlerine gittikten sonra caddeleri temizliyorsa milyonlarca martinin üredigi sorunsuz bir sekilde yayildigi yerlerinde temizliginin yapilmasi gerekiyor. Çünkü gelecek nesle ve halka tedirginlik vermeyecek ve çevrenin kirlenmesini önlemek için de martinin üreme yerleri olan alanlarda temizligin yapilmasi gerekiyor. Bu sene de hem iklim hem de balik ve ekolejik denge bütün hayvanlar için normal seyrinde devam etti. Herhangi bir sürpriz olmadi bir hayvan için. Martilarda bundan faydalandi ve ölüm az görüldü çok sayida da marti üremesini yaparak yasam alanlarina döndü” seklinde konustu.
Van'da Inci Kefalinin Göçü Uzayinca Marti Ölümleri Yasanmadi
Van’da geçtigimiz yillarda kurakliga bagli olarak inci kefali göçünün erken tamamlamasindan dolayi Van Gölü çevresinde yasayan binlerce martinin açlik ve stresten dolayi yasadigi ölümler bu yil görülmedi.
