Van'da Sosyal Güvenlik Sistemi Ve Kayıt Dışı İstihdamla İlgili Bilgilendirme Çalışması

SGK İl Müdürü Abidin Göksoy, kendisini ziyaret eden Anadolu Ajansı Van Bölge Müdürü İbrahim Yakut'a "2019 SGK Rehberlik ve Bilgilendirme Programı" kapsamında kent genelinde yaptıkları bilgilendirme çalışmalarını anlattı.

Gürsoy, sosyal güvenlik sisteminin çalışan kişiyi ve aile bireylerinin sağlık hizmetlerinden yararlanmasını sağladığını ifade etti.

Sigortalı çalışmanın hem kişiye hem ailesine önemli avantajlar sağladığını belirten Göksoy, işverenin çalışanları SGK'ya bildirilmemesi ya da çalışma gün veya ücretlerinin eksik bildirmesinin kayıt dışı istihdama neden olduğunu kaydetti.

Göksoy, kayıt dışı çalışan işçinin emekli olma hakkının olmadığını, çalışamaz yaşa geldiğinde de başkalarının yardımına muhtaç kalmak zorunda kaldığına dikkati çekti.

Kayıt dışı çalışanların herhangi bir nedenle sakatlanıp çalışamaz duruma gelindiğinde malullük aylığından da yararlanılamayacağını vurgulayan Göksoy, şöyle devam etti:

"Kayıt dışı çalışanların hayatlarını kaybetmeleri durumunda geride kalan eş ve çocuklar ölüm aylığı hakkından yararlanamaz, işsiz kalması durumunda işsizlik sigortasından faydalanamazlar. Genel sağlık sigortası primlerini kendileri ödemek zorunda kalabilirler. Hastalık veya analık durumunda kendisi ve ailesi için istenmeyen durumlarla karşılaşma riski yüksek. İş kazası ve meslek hastalığına karşı alınması gereken önlemlerden yoksun olarak çalışmak zorunda kalırlar. İş kazası ve meslek hastalığı halinde ise sağlanan haklardan yararlanamama riskleri çok yüksek. Ücret ve diğer sosyal haklar konusunda Kanunların sağladığı korumadan yoksun olarak daha kötü şartlarda çalışırlar. İhbar ve kıdem tazminatından yoksun kalırlar. Yıllık, haftalık ve doğum izni gibi haklardan faydalanamazlar."

Kayıt dışı istihdamın sadece çalışanı değil işvereni de olumsuz etkilediğini aktaran Göksoy, sigortasız işçi çalıştıran iş yerlerine yüksek tutarlarda idari para cezası uygulandığını, bu durumun iş yerinin kapanmasına yol açtığını dile getirdi.

Göksoy, sadece bir işçiyi bir ay sigortasız çalıştırdığı tespit edilen işverene 10 bin 233 TL idari para cezası uygulandığını belirterek, şunları kaydetti:

"Yapılan tespitte işçinin sigortasız çalıştırıldığı süre 6 ay ise 35 bin 818 lira, bir yıl ise 66 bin 518 lira idari para cezası uygulanmakta. (2019 yılı için geçerli). Ayrıca bu çalışmalara ait primler gecikme cezası ve faiziyle birlikte tahsil edilir. Bu iş yerlerinin yararlanmakta olduğu sigorta prim teşvikleri durdurulur. Yaşanacak iş kazası ve meslek hastalıkları karşısında devlete ve işçilere karşı ağır idari ve adli yükümlülükler doğar. Haksız rekabete neden olur ve piyasa dengesinin bozulmasına zemin hazırlar. Devlet ve özel sektör tarafından sağlanan teşvikler ile hibe ve kredi avantajlarından faydalanılamaz. Vergi avantajı sağlayan indirim ve gider yazma gibi avantajlardan yararlanma hakkı yoktur. İş yerinde çalışanların verimliliği ve motivasyonu azalır. Ölçek ekonomilerden yararlanılamadığından büyüyemezler, marka oluşturma ve pazarda yer edinme şansları azalır."