Yahudi Kültürü Avrupa Günü

Avrupa'nın 35 farklı ülkesinde organize edilen ve 2001'den beri Türkiye'de kutlanan "Yahudi Kültürü Avrupa Günü" dolayısıyla 500. Yıl Vakfı Türk Musevileri Müzesi ve Neve Şalom Sinagogu'nda farklı etkinlikler düzenlendi.

500. Yıl Vakfı Türk Musevileri Müzesi Başkanı Silvyo Ovadya, müzedeki etkinliğin açılışında, İspanya Yahudilerinin, Anadolu’da ve İstanbul'da İspanya göçünden önceki yıllarda da yaşadığını söyledi.

Ovadya, İspanya'dan gelen Sefarad Yahudilerinin Osmanlı topraklarına gelirken matbaacılık, ipek böcekçiliği, kumaş dokumacılığı gibi iş kollarını da beraberinde getirdiğini belirtti.

Yahudi lisanının 527 yıl boyunca kullanılıyor olmasının Osmanlı'nın sağladığı serbestlikten kaynaklandığını dile getiren Ovadya, şöyle konuştu:

"Yahudiler Osmanlı topraklarına geldikten sonra herhangi bir Osmanlı okuluna gitmek gibi bir mecburiyetleri olmadı. Sefarad Yahudileri diğer Yahudileri de etkisi altına alarak Judas İspanyolca dediğimiz dili konuşmayı sürdürdüler. 527 yıl sürdürdükleri üstelik kovuldukları bir ülkenin lisanını sürdürmeleri gerçekten mucize bir olay. Diğer bir neden de eğitim yetersiz olduğu için bu dil sürdürüldü.

Hiçbir zaman bu lisan okullarda okutulmadı. Bu dil sadece anne babadan çocuklara geçen bir dil olarak kaldı. Okullarda genellikle Fransızca öğretildi. Cumhuriyetten sonra başlayan Türkçe konuşma kampanyalarıyla Yahudi çocukları Türkçeyi daha iyi konuşmaya başlıyorlar ve Judas İspanyol dili tamamen unutuluyor."

Ovadya, Yahudilerin yaşadıkları toplumlardan ciddi bir şekilde etkilendiklerini de vurgulayarak, "Yahudilerin Osmanlı hayatına girmemelerinin en önemli nedeni Osmanlıcayı çok geniş çaplı bilmemeleridir. Bu lisanı kullanmamaları uyumlarını geciktirmiştir." diye konuştu.

500. Yıl Vakfı Türk Musevileri Müzesi Müdürü Nisya Allovi ise AA muhabirine, etkinlik kapsamında iki konser gerçekleştirileceğini söyledi.

Bunlardan birinin Sefarad ilahileri, diğerinin ise Los Pasharos Sefaradis ve Band'ın tango ile ilgili müzikleri olacağını, ardından söyleşi gerçekleştirileceğini dile getiren Allovi, şunları kaydetti:

"En önemli söyleşilerden biri 'Holokost Neden Herkese Öğretilmelidir?' başlıklı sunum konunun uzmanı Süzet Sidi Holokost'un neden sadece bir Yahudi tarihi meselesi değil de bir insanlık meselesi olduğuna değinecek.

Sinemada Yahudi mizahı olsun temsili düğün töreni olsun ya da Yahudilikle ilgili sormak istediğiniz bütün soruları yaşayan kütüphane adlı bölüme gidip sorabilirsiniz. Ayırca Sefarad lezzetleri olan yemeklerden tadabileceksiniz ve bu konuyla ilgili sunumlarda olacak. Aynı zamanda iki sergimiz var. Zaman ve Mekanda Yolculuk sergisi fotoğrafçı Alberto Modiano'ye ait. Diğeri ise Eti Koen'in kumaşlarla yaptığı 'Hikayemiz' adlı sergi."

- Temsili düğün büyük ilgi gördü

Programda, Türk Yahudilerini yakından tanımak amacıyla "Gelin Tanış Olalım" etkinliği düzenlendi. Yusuf Altıntaş, "Bir Yahudi ile Yüz Yüze" başlıklı söyleşisinde Yahudilikle ilgili merak edilen soruları cevaplandırdı.

Nüket Franko ve Lina Eskenazi ile "İspanya'dan İzmir'e Yemek Serüveni" ve Gilda Kohen'in "Sefarad Mutfağında Lezzet Yolculuğuna Tanık Olalım" sunumları gerçekleştirildi.

Halka açık ve ücretsiz olarak yapılan etkinlikte konserler, belgeseller, çeşitli sunumların yanı sıra kitap tanıtımları, sergiler ve Türk-Yahudi mutfağından lezzetlere de yer verildi.

Etkinlikte, Yahudi Kültürü Avrupa Günü kapsamında, Neve Şalom Sinagogu'nda tüm gelenekleriyle canlandırılan temsili düğün töreni ziyaretçiler tarafından büyük ilgi gördü.