Yillarca bir ticari takside saat 15.00 ile 03.00 arasinda soförlük yapan genç, sözlesmesi feshedilince Is Mahkemesi’ne müracaat ederek taksi plakasi sahibinden davaci oldu. Davaci taksi soförü, ödenmeyen kidem ve ihbar tazminatlari ile fazla çalisma ve yillik izin ücreti alacaklarinin davalidan tahsiline karar verilmesini talep etti.
Davali taksi sahibi ise davaci ile arasindaki iliskinin isçi-isveren iliskisi olmayip hasilat kirasi oldugunu, bu nedenle görevsizlik karari verilmesi gerektigini öne sürdü. Davacinin isçi olarak çalistigini kabul etmemekle birlikte davaciya ait istifa dilekçesi sunduklarini belirterek davanin reddini savundu. Is Mahkemesi, davacinin davaliya ait ticari takside çalistigi, davali isverenin sahibi oldugu ticari taksiyi satmasi üzerine is sözlesmesini hakli neden olmaksizin feshettigine dikkat çekti. Kararda; ticari taksilerde soför olarak çalisan isçilerin günlük elde ettigi hasilattan belli bir miktar mal sahibine vermek, kalan hasilatin ise o günün ücreti olarak isçiye kalmasi seklinde ticari bir teamül bulundugu hatirlatildi. Bu sekildeki ücret ödeme sisteminde ne kadar çalisirsa çalissin mal sahibine verilen miktarin degismeyecegi, ticari taksi sahibinin günlük kendisinin aldigi miktardan ayrica soföre fazla çalisma ücreti ödemesi hâlinde fazla çalismanin tamamen kendi aleyhine olacagi vurgulandi. Bu nedenle fazla çalisma ücreti talebinin reddedildigi gerekçesiyle davanin kismen kabulüne karar verildi.
Her iki taraf avukati da karari temyiz edince devreye Yargitay 9. Hukuk Dairesi girdi. Mahkeme hükmünün bozuldugu Yargitay kararinda; "Davaci; davaliya ait takside soför olarak çalistigini ve fazla mesai yaptigini iddia etmis, iddiasini ispat amaciyla tanik deliline dayanmis ve davaci fazla mesai yaptigini tanik beyanlariyla ispatlamistir. Hasilata bagli günlük yevmiyeli olarak çalisan isçilerin yevmiyelerinin miktari günlük çalisma süresine bagli olup, ne kadar çok çalisirsa yevmiye artacagindan çalisilan tüm saatlerin normal ücreti yevmiye içerisinde alindigindan fazla çalisma ücretinin zamsiz tutarinin yevmiyenin içinde ödendigi kabul edilerek fazla çalisma ücretinin sadece%50 zamli kismi hesaplanip hüküm altina alinmalidir. Bu nedenle dosyada mevcut bilirkisi raporu bir degerlendirmeye tabi tutularak, fazla çalisma ücretinin sadece yüzde 50 zamli kismi hesaplanip, makul oranda bir takdiri indirim yapilarak, fazla çalisma ücretinin hüküm altina alinmasi gerekirken, yerinde olmayan gerekçe ile talebin reddi hatali olup, bozmayi gerektirmistir." denildi.
Taksicinin ücreti dogru hesaplanmali
Yeniden yapilan yargilamada Is mahkemesi ilk kararinda direndi. Bu karar da temyiz edilince devreye bu kez Yargitay Hukuk Genel Kurulu girdi. Emsal nitelikte bir karara imza atan Kurul, taksicilere fazla mesai ücreti verilmesi gerektigine hükmetti. Kararda su ifadelere yer verildi: "Isçininparçabasiücretiiçinde zamsiz kismi ödenmis olmakla, fazla çalisma ücreti sadece yüzde elli zam miktarina göre belirlenmelidir. Hasilata bagli günlük yevmiyeli olarak çalisan isçilerin haftalik kirkbes saatten fazla çalissa dahi fazla çalisma ücretine hak kazanmayacagina iliskin bir düzenleme bulunmamaktadir. Bu itibarla, hasilata bagli günlük yevmiyeli olarak çalisma sisteminde, haftalik 45 saati asan bir çalismasi bulunmasi durumunda isçinin fazla çalisma ücretine hak kazanacagi kabul edilmelidir. Diger taraftan, isçinin çalisma süresi arttikça geliri de artis göstereceginden, fazla çalisma ücretinin zamsiz tutarinin yevmiyenin içinde ödendigi kabul edilerek fazla çalisma ücretinin sadece yüzde elli zamli kismi hesaplanmalidir. .Bu itibarla, dosya çerçevesindeki deliller, yapilan isin niteligi ve tanik beyanlari dikkate alindiginda davacinin fazla çalisma yaptigi anlasildigindan, mahkemece davacinin haftalik kaç saat fazla çalisma yaptigi belirlenmeli, daha sonra fazla çalisma ücretinin sadece yüzde elli zamli kismi hesaplanmali ve hesaplanan miktardan da karineye dayali makul oranda indirim yapilarak karar verilmelidir. Hâl böyle olunca Hukuk Genel Kurulu’nca da benimsenen Özel Daire bozma kararina uyulmak gerekirken, önceki kararda direnilmesi usul ve yasaya aykiridir."
Yargitay'dan Taksicilere Müjde
Yargitay Hukuk Genel Kurulu; yüz binlerce ticari taksi soförünü yakindan ilgilendiren bir karara imza atti. Yüksek Mahkeme; hasilata bagli günlük yevmiyeli olarak çalisma sisteminde, haftalik 45 saati asan bir çalismasi bulunmasi durumunda isçinin fazla çalisma ücretine hak kazanacagina hükmetti.
