'Yaş Çayda Yerli İşçi Sorunu Döviz Kaybına Neden Oluyor'

MUHİTTİN SANDIKÇI - Rize Ticaret Borsası (RTB) Başkanı Mehmet Erdoğan, Doğu Karadeniz'de her yıl mayıs ayının ilk haftalarında başlayıp ekim ortalarına kadar devam eden yaş çay hasadında yerli işçi sorunu nedeniyle yaklaşık 120-130 milyon doların ülke dışına çıktığını söyledi.

Erdoğan, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Artvin, Rize, Trabzon ve Giresun'da çay hasadı yapıldığını belirterek, tarladan bahçeye çayın işlenmesi, taşınması ve hasadı sürecinde çoğunlukla komşu ülkelerden gelen kişilerin görev yaptığını ifade etti.

Bölgede İŞKUR verilerine bakıldığında işsizlik olduğu yönünde göstergeler olduğunu dile getiren Erdoğan, 'Gerçek anlamda bakıldığında çay sektöründe işçi bulamıyoruz. Sektörün bir çoğunda eleman bulmakta zorlanıyoruz. Tarlada çalışacak insan da bulunamıyor.' dedi.

Erdoğan, çay sektörünün bir anlamda yan komşu sektörü haline geldiğini ifade ederek, geçen yıl 30 binin üzerinde kişinin çay sektöründe tarlada, taşıma ve yüklemede çalıştığını anlattı.

Mayıs ayında gelip eylül ayında geri dönen her yabancı işçinin yaklaşık 3-4 bin dolar kazandığına dikkati çeken Erdoğan, çay sektörünün tamamını hesapladıklarında yaklaşık 120-130 milyon dolar paranın işçilik olarak ülke dışına çıktığını belirtti.

Erdoğan, özellikle Gürcistan ve Azerbaycan'dan çok işçi geldiğine işaret ederek, şunları kaydetti:

'Çayda çok sıkça kullandığımız 'yarıcı' olayı kalktı. Kimse artık çayı alıp yarısını kendisi yarısını mal sahibi için işlemiyor. Samsun, Giresun ve Ordu'dan fındık zamanına kadar gelip çalışanlar da artık gelmiyor. Türkiye'deki gelir düzeyi değişikliği mi denilebilir tam sosyolojik araştırmasını yapmak gerekiyor. İŞKUR kayıtlarına göre işsiz var. Çalıştırmak istiyorsunuz ama işçi bulamıyorsunuz. Bu sektör için hem yaz hem de kış aylarında aynı sorun yaşanıyor. Böylece yurt dışından gelen kişiler için bir sektör haline dönüştü.'

Ekonomik anlamda çok ciddi bir kayıp olduğuna vurgu yapan Erdoğan, yurt dışına çıkan kayıp ekonomi için bazı yasal düzenlemeler gerektiğini, bunun çalışmasını yaptıklarını söyledi.

Çayın gerek toplanması gerekse taşınmasında şirketleşmeye gidilmesi gerektiğini dile getiren Erdoğan, 'Vatandaş kendi çayını toplayamıyorsa şirkette sigortalı insanlar bu işi yapabilmeli. Kışın farklı işlerde kamu yararına çalıştırabildikleri gibi yazın çay toplama sektöründe değerlendirilmesi gerekiyor.' diye konuştu.

Erdoğan, kayıtlarda yaklaşık 20 bin kişi olduğu görünen işsizlerin şirketler üzerine aktarılarak kesinlikle piyasada çalışmaya yönlendirilmesi gerektiğini ifade etti.

- 'Şirketleşmek şart'

Geçen yıl yaş çay toplama ve taşımada günlük yevmiyenin 80-100 lira arasında değiştiğini, bu yıl ise yılın belli dönemlerinde özellikle ramazan ayı döneminde 140 liraya çıkacağı yönünde söylentiler olduğunu belirten Erdoğan, 'Bir tarafta çayın karşılığının yüksek değer verilerek karşılanmasını istiyoruz ama bu değeri alıp yurt dışına gönderiyoruz, göndermeyelim. Üretici çayını uzun zamana yayarak toplayabilmeli. Üretici artık bahçesine girsin. Çayını yavaş yavaş toplayarak güvendiği firmalara versin. Katma değerimiz yurt içinde kalsın. Bu kadar rahat bir millet değiliz.' ifadelerini kullandı.

Erdoğan, şirketleşme çalışmalarının Trabzon ve Rize'de iki yıldır devam ettiğini ancak yasal mevzuatlar nedeniyle ağır ilerlediğini kaydederek, şirketleşme çalışmasının çok büyük katma değer sağlayacağını sözlerine ekledi.