Yaş Kararları Ve Darbecilere Sivil Mahkeme Yolunu Açan Tasarı Tbmm’De

12 Eylül’de yapılan halk oylaması sonucu kabul edilen Anayasa değişikliği kapsamında yapılan değişikliklerden Türk Silahlı Kuvvetleri ve Askeri Yargı Kanun Tasarısı TBMM Başkanlığı’na sunuldu. Tasarı ile Yüksek Askeri Şura (YAŞ) kararları yargıya açılırken, darbe suçu işleyen askerler sivil mahkemelerde yargılanacak.

Milli Savunma Bakanlığı tarafından hazırlanan ve Bakanlar Kurulu’nca 14 Şubat’ta kararlaştırılan yasa tasarısı Türk Silahlı Kuvvetleri ve Askeri Yargı Kanun Tasarısı, TBMM Başkanlığı’na sunuldu. Kabul edilen tasarı ile YAŞ kararları, darbecilerin yargılama mercii ve genelkurmay başkanı ile kuvvet komutanlarına yargılama yolunu getiriyor.

YAŞ KARARLARI YARGILANACAK

Buna göre, Anayasa’nın 125. maddesinde yapılan değişiklikle YAŞ’ın terfi işlemleri ile kadrosuzluk nedeniyle emekliye ayrılma hariç, diğer her türlü ilişik kesme kararları yargı denetimine açılıyor. Böylece, disiplinsizlik veya irtica gibi nedenlerle ihraçlara karşı yasal itiraz yolu açılmış oldu.

Önemli bir değişiklik de yargı yetkisini kullanan hakimler, idari işlem ve eylemlerin sadece hukuka uygunluğunu denetleyebilecekler. Yerindelik denetimini hiçbir şekilde yapamayacaklar. Yürütmenin, görevini, kanunlarda gösterilen şekil ve esaslara uygun olarak yerine getirmesini kısıtlayacak ve takdir yetkisini kaldıracak biçimde yargı kararı veremeyecek.

DARBECİLERE SİVİL MAHKEME BAKACAK

145. maddede yapılan değişiklik ise askeri yargıyı düzenliyor. Bu madde ile askeri mahkeme, askerlerin askeri suçları ile asker aleyhine ve askeri hizmet ve görevleriyle ilgili işledikleri suça bakabilir. Devletin güvenliğine, anayasal düzene karşı işlenen suçlarda tek yetkili mahkeme adliye mahkemeleri olup, askeri mahkeme bunlara bakamaz. Bu suçlara sivil mahkemeler bakacak. Savaş dışında da hiçbir sivil, askeri mahkemede yargılanamayacak.

GENELKURMAY VE KUVVET KOMUTANLARINA YÜCE DİVAN YOLU

Anayasa’nın 148. maddesindeki yenilik ise Anayasa Mahkemesi’nin görevlerini düzenliyor. Buna göre, vatandaşların Anayasa Mahkemesi‘ne başvurma hakları yoktu. Değişiklikle, doğrudan başvurabilecekler.

Yine genelkurmay başkanı, kara, hava, jandarma genel kumandanları da Yüce Divan sıfatıyla Anayasa Mahkemesi‘nde yargılanabilecekler. Bu değişiklikten önce, askeri ceza mevzuatına göre, sanık olarak yargılanacak kişinin rütbesinde bir mahkeme başkanı olması gerekli olup, kuvvet komutanları ya da genelkurmay başkanlarının rütbelerinde görevli olmadığı için uygulamada, bu yargılama mümkün olamıyordu. Bu değişiklikle doğrudan Anayasa Mahkemesi‘nde yargılanabilecekler.