Yaşlıları Aktif Hayata Hazırlayacak Vizyon Belgesi Hazır

MERVE YILDIZALP ÖZMEN - Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığının, yaşlılara yönelik yeni hizmet ve destek modellerinin geliştirilmesine ilişkin vizyonu ortaya koyan "2023 Yaşlı Vizyon Belgesi"ne ilişkin çalışmaları tamamlandı.

AA muhabirinin Bakanlık verilerinden derlediği bilgiye göre, Birleşmiş Milletler Genel Kurulunca 1982′de ilan edilen 1 Ekim Dünya Yaşlılar Günü, 1983'ten bu yana Türkiye'de de kutlanıyor.

Türkiye'de 2018 itibarıyla nüfusun yüzde 8,8'ini oluşturan 65 yaş üstü grubun genel nüfusa oranının 2023'te yüzde 10,2'ye, 2050'de yüzde 21'e ulaşması öngörüsü çerçevesinde Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı, ihtiyaçlara cevap verecek çalışmalarını hızlandırdı.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın 2018'deki Birleşmiş Milletler Genel Kurulunda ve 20 Şubat'ta gerçekleştirilen 1. Yaşlılık Şurası'nda 2019'u "Yaşlılar Yılı" ilan etmesiyle, yaşlılık ve yaşlılara yönelik çalışmalar yoğunlaştırıldı.

Şurada, sağlıklı yaşamı ve toplumsal hayata katılımı kapsayan aktif yaşlanma, bakım ekonomisi, yaşlı bakım hizmetleri ve yaşam kalitesi, yaşlı dostu kentler, yerel yönetimler, yaşlı hakları, yaşlılık ekonomisi başlıkları altında komisyon çalışmaları yapılarak, 1. Yaşlılık Şurası Sonuç Bildirisi ve Komisyon Raporları yayımlandı.

Bakanlık tarafından, aktif yaşlanmanın desteklenmesi ve yaşlı haklarının güçlendirilmesi hedefiyle "2023 Yaşlı Vizyon Belgesi" de hazırlandı.

Yaşlılara yönelik yeni hizmet ve destek modellerinin geliştirilmesine ilişkin bakış açısını ortaya koyan çalışmada, konular 6 başlıkta ele alındı.

Başlıklar arasında "Aktif Yaşlanma", "Bakım Ekonomisi", "Yaşlı Bakım Hizmetleri ve Yaşam Kalitesi", "Yaşlılık Ekonomisi", "Yaşlı Hakları", "Yaşlı Dostu Kentler ve Yerel Yönetimler" yer aldı.

İlgili kurumların katkı ve görüşleriyle hazırlanan vizyon belgesinde ve bu çerçevede hazırlanacak Aktif Yaşlanma Strateji Belgesi'nde belirlenen amaç ve hedeflere ilişkin faaliyetlerin 2020-2023 arasında gerçekleştirilmesi öngörülüyor.

- 152 huzurevinde 13 bin 883 yaşlı hizmet alıyor

Türkiye'deki huzurevlerinde, yaşlı bakım ve rehabilitasyon merkezlerinde ve yaşlı yaşam evlerinde yaşlılara yönelik hizmet veriliyor.

Huzurevlerinden sosyal güvencesi olan ya da olmayan tüm vatandaşlar faydalanıyor. Ekonomik yoksunluğu olan yaşlılar da hizmetlerden ücretsiz yararlanabiliyor. Yaşlıların günlük sağlık kontrollerinin düzenli yapıldığı huzurevlerinde, gündüz bakım hizmeti de sunuluyor. Ayrıca bakım altında olan yaşlılara sosyal, psikolojik, hukuki destek hizmeti veriliyor.

2002'de 63 huzurevi ile yaşlı bakım ve rehabilitasyon merkezinde 4 bin 952 yaşlıya hizmet verilirken, bugün Bakanlığa bağlı 15 bin 258 kapasiteli 152 huzurevinden 13 bin 883 kişi hizmet alıyor.

Ülke genelinde belediyeler, dernek ve vakıflar ile diğer sektörler tarafından hizmet veren 18 bin 541 kapasiteli 254 huzurevinden 12 bin 370 yaşlı faydalanıyor.

Türkiye'de 33 bin 799 kapasiteli 406 kuruluşta, 26 bin 253 yaşlı hizmetlerden yararlanıyor.

Yaşlıların ve yakınlarının desteklenmesi amacıyla gündüzleri hizmet alabilecekleri gündüz bakım merkezleri yaygınlaştırılıyor. Yaşlılara yönelik, Bakanlığa bağlı 17 ilde 27 gündüz hizmet sunan kuruluşta 237 yaşlıya aktif hizmet veriliyor. Bu sene sonuna kadar gündüz bakım merkezlerinin bütün illere yaygınlaştırılması hedefleniyor.

Ailesiyle birlikte desteklenmesinin mümkün olamadığı durumlarda yaşlıların yaşam standartlarının yükseltilmesi ve ihtiyaç duydukları bakımın sağlanması için yaşlı yaşam evleri modeli geliştirildi.

Bir dairede 4 ila 5 kişinin beraber yaşadığı yaşlı yaşam evi modelinde, her yaşlının kendine ait bir odası bulunuyor. 2012'de pilot olarak başlatılan yaşlı yaşam evleri uygulamasının Türkiye genelindeki sayısı 32'ye, bakılan yaşlı sayısı ise 129'a ulaştı.

- Yaşlıların erişilebilirliği artırıldı

Yaşlıların erişilebilirliği kapsamında, kamu kullanımına açık binalara, açık alanlara ve toplu taşıma araçlarına bağımsız ve güvenli erişmelerinin sağlanması için ülke genelindeki çalışmalar sürdürülüyor.

65 Yaşını Doldurmuş Muhtaç, Güçsüz ve Kimsesiz Türk Vatandaşlarına Aylık Bağlanması Hakkında Kanun kapsamında 2018 sonu itibarıyla 709 bin 590 yaşlıya toplam 2 milyon 900 bin lira aylık bağlandı.

Tüm resmi ve özel halk otobüsleri ile deniz ulaşım araçlarından yaşlılar ücretsiz faydalanıyor. TCDD bünyesinde ise tren biletlerinde 60 yaş ve üstüne yüzde 20, 65 yaş üstüne ise yüzde 50 indirim uygulaması hayata geçirildi.

Evde bakım, evde destek ile gündüz hizmetlerinin desteklenerek geliştirilmesi ve yaygınlaştırılması amacıyla belediyelerle iş birliğinde 2016'da Yaşlı Destek Programı (YADES) başlatıldı.

Programla yerel yönetimlerin yaşlılara yönelik evde bakım, evde destek ile gündüz hizmetlerinin bütünleşik ve standardize edilmesi hedeflendi. YADES programı kapsamındaki projelerle bugüne kadar 10 bin 307 hanede 35 bin 39 kişiye ulaşıldı. YADES programı gelecek süreçte ülke geneline yaygınlaştırılacak.

- "Yaşlı refahı" konulu seminerler yapılıyor

Yaşlanmayla ortaya çıkan fizyolojik değişimlerin etkilerinin en aza indirilmesi ve yaşlıların bağımsız günlük yaşam aktivitelerinin geliştirilebilmesi, yaşlı refahının sağlanması, yaşam kalitelerinin geliştirilmesi amacıyla "Yaşlı Refahı Bölgesel Seminerleri" başlatıldı.

Yaşlıların ve ailelerinin sosyal hayata katılımlarını artırmak, bağımsız yaşam becerilerini dijital teknolojik enstrümanlarla geliştirmek, yaşam kalitelerini artırmaya yönelik uygulamaları teşvik etmek amacıyla "Engellilerde ve Yaşlılarda Dijital Dönüşüm Sempozyumu" düzenlendi.