Yatırım Ortamının İyileştirilmesine Yeni Düzenleme (4)

Öğrencilerin burs veya öğrenim kredisi almak ve okula veya öğrenci yurduna girebilmek için düzenledikleri sözleşme, taahhütname, kefaletname ve benzeri kağıtlara ilişkin işlemler harçlardan istisna olacak.

Yatırım ortamının iyileştirilmesine ilişkin yasa tasarısı, TBMM Başkanlığına sunuldu.

Tasarıya göre, noterde işleme konu edilmiş belli tutardaki her türlü senet, mukavelename ve kağıtların değiştirilmesi halinde, degişikliğe ilişkin senet, mukavelename ve kağıtlarda gösterilen değerin tamamı üzerinden değil, artan tutar üzerinden harç alınacak.

Finansal kiralama yöntemiyle finansman temin edilerek konut dahil taşınmaz alınması durumunda, finansal kiralama süresi sonunda taşınmazın kiracıya devrinde tapu harcı istisnası sağlanacak.

Harçtan istisna olan anonim, limited ve eshamlı komandit şirketlerin kuruluş ve sermaye artırımlarının yanı sıra pay devirleri de istisna kapsamına alınacak. Böylece şirketlerin ortaklık yapılarındaki değişiklikler nedeniyle oluşacak işlem maliyetleri azaltılacak.

Kredi Garanti Fonu'nun, TÜBİTAK, KOSGEB, TTGV, kalkınma ajansları ve benzeri banka dışı kuruluşlardan sağlanacak kamusal destekler ve mali yardımlar için vereceği kefaletler nedeniyle yapılacak işlemler harçlardan istisna olacak. Finansman şirketlerince kullandırılan kredilere ilişkin işlemler istisna kapsamına alınacak.

Sermaye piyasası mevzuatında kira sertifikası ihracına ilişkin yapılan değişiklikler dikkate alınarak istisnanın kapsamı genişletilecek.

-Harç istisnaları

Tasarıyla harç istisnası getirilen durumlar şöyle:

-Yatırım Teşvik Belgesi kapsamında yer alan yatırım mallarına ilişkin olarak yatırım teşvik belgesi sahibi yatırımcılarla bu malların üreticileri ve tedarikçileri arasında düzenlenen kağıtlar, yatırım döneminde belge kapsamındaki yatırıma yönelik gayri maddi hakların kiralanması ve satın alınmasına ilişkin düzenlenen kağıtlar, belge kapsamında sabitkıymet yatırımlarının imal ve inşasına yönelik düzenlenen sözleşmeler, taahhütnameler, teminatlar ve bu mahiyetteki kağıtlar ile bu yatırımlara yönelik danışmanlık, teknik müşavirlik hizmetlerine ilişkin düzenlenen kağıtlarla ilgili işlemler.

-İleri teknolojiye sahip ve teknoloji transferi sağlayacak yurt dışında yerleşik şirketlerin satın alınması ile bu alımlara yönelik mali ve hukuki danışmanlık hizmeti alımına ilişkin düzenlenen kağıtlarla ilgili işlemler.

-Yatırımlarda devlet yardımları hakkında kararlarla belirlenen yüksek ve orta-yüksek teknolojili sanayi sınıfında yer alan ürünlerin imalatına ilişkin olarak imalatçılar ile tedarikçileri arasında mal ve hizmet alımı nedeniyle düzenlenen kağıtlarla ilgili işlemler.

-Binalarda ısı yalıtımı ve enerji tasarrufu sağlamaya yönelik olarak yapılan işlemler ilesanayi sicil belgesine haiz sanayi işletmelerince imalat sanayinde kullanılmak üzere yeni makine ve teçhizat alımına yönelik olarak yapılan işlemler.

-Ürünlerin yurt dışında tanıtım ve pazarlamasını sağlamak amacıyla miktarı ticari teamüllere uygun örnek ürünler, tanıtım malzemeleri veya promosyon amaçlı ürünlerin bedelsiz ihracatına ilişkin yapılan işlemler ile yurt dışındaki fuarlara katılım amacıyla yapılan işlemler.

-Her türlü gemi, yat ve diğer su araçlarının inşası, yenileme ve dönüşümü ile bakım ve onarımına yönelik olarak düzenlenen kağıtlarla ilgili işlemler.

-Öğrencilerin burs veya öğrenim kredisi almak ve okula veya öğrenci yurduna girebilmek için düzenledikleri sözleşme, taahhütname, kefaletname ve benzeri kağıtlara ilişkin işlemler.

-'Uluslararası ihale'

Ticaret sicili harçları, ticaret ve sanayi odaları veya ticaret odalarınca; oda veya sicil işlemlerinin yürütülebilmesi için yeterli teşkilatı bulunmayan yerlerde Gümrük ve Ticaret Bakanlığıncaodalar tarafından makbuz karşılığı peşin olarak tahsil edilecek.

Tasarıyla, ihtilafların önlenmesi için ihracat ve diğer döviz kazandıncı faaliyetler ile istisna uygulamasının usul ve esasları, kanun hükmünde belirtilerek, ekonomi ve maliye bakanlıklarına tanınan yetki yeniden düzenleniyor.

Kamu İhale Kanunu ve mevzuatta 'uluslararası ihale' tanımı olmadığı için döviz kazandırıcı faaliyetlere ilişkin harç istisnası uygulamasında uluslararası ihale kavramına açıklık getiriliyor.

-İhracat ve ihracata ilişkin olduğunun belgelenmesi'

İhracat ve ihracata ilişkin olduğunun belgelenmesi kaydıyla harçlardan müstesna olan işlemler şöyle:

-İhracat karşılığı yapılacak ödemeler (İhracatın finansmanında kullanıldığının belgelenmesi kaydıyla prefinansman, Destekleme ve Fiyat İstikrar Fonu çerçevesinde yapılan ödemelere ilişkin taahhütnameler ile temliknameler ve SGK prim borçları ile genel bütçeli idarelere olan borçların mahsubu dahil), ihracattan doğan alacağın ihracatçı tarafından temliki, ihracat bağlantıları için düzenlenecek anlaşmalar, transit ticarete konu malın satın alınması ve satılması, tedarik edildikleri şekliyle ihraç edilmek üzere mal alımı, ithalat vergilerinden tam muafiyet suretiyle geçici ithalat rejimine tabi ambalaj malzemesi ithali ile kati ihraç edilen mallara ait ambalaj malzemesinin geçici ihracı ve ithali, dahilde işleme izni kapsamında iznin geçerli olduğu süre içerisinde yapılan ithalat, Dahilde İşleme İzin Belgesi kapsamında belgenin geçerli olduğu süre içerisinde yapılan ithalat veya yurt içi alımlar, gerçekleştirilen mamul ürün ihracatı karşılığı olarak bu ürünlerin üretiminde kullanılan girdilerin Toprak Mahsulleri Ofisinden veya Şeker Kurumunca tespit edilen şeker fabrikalarından alımı.

-Vergi, Resim, Harç İstisnası Belgesine bağlanan ve aşağıda sayılan diğer döviz kazandırıcı faaliyetlere ilişkin işlemler, belgenin geçerlilik süresi içerisinde, belgede yer alan tutarda sınırlı olmak kaydıyla, harçtan müstesna olacak.

-Kalkınma Bakanlığınca yayımlanan cari yıl yatırım programında yer alan yatırımlardan ve Milli Savunma Bakanlığı, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığının bu programda yer almayan kamu yatırımlarından uluslararası ihaleyeçıkarılanların ihalesini kazanan veya yabancı para ile finanse edilenlerin yapımını üstlenen ana yüklenici firmaların (alt yükleniciler hariç)

-Tam mükellef olması halinde, uluslararası ihalelerde tamamı üzerinden, yabancı para ile finanse edilenlerde ise yabancı paraya isabet eden oranda yapacaklan teslim, hizmet ve faaliyetler ile tam mükellef imalatçı firmaların, bahse konu işte kullanılmak üzere bu işin yapımını yüklenen firmaya üreterek yapacaklan mal ve malzeme ile hizmet satış ve teslimleri.

-Dar mükellef olması halinde, söz konusu firmanın bu işte kullanacağı mal ve malzemeyi üreten tam mükellef imalatçı firmaların (işi taahhüt eden firmalar dahil)yapacakları satış ve teslimleri.

-Tam ve dar mükellef firmaların ortaklığı halinde, tam mükellef firmaya kendi faaliyeti oranında, diğer firmaya ise tam mükellef firmalarınüreterek yapacakları satış ve teslimleri.

-Proje sahibi kamu kurumları ile bu projeleri üstlenen firmalara proje süresince yapılacak teknik müşavirlik, mühendislik gibi hizmet satışları.

- Savunma Sanayi Müsteşarlığınca onaylanan savunma, güvenlik veya istihbarat alanları ile ilişkili projeleri üstlenmiş tam mükellef imalatçı firmalar ile savunma, güvenlik veya istihbarat alanlarında yapılacak araştırma ve geliştirme projelerini üstlenen tam mükellefimalatçı firmaların yapacakları satış ve teslimler ile bu satış ve teslimler sonrası doğan bakım ve onarım hizmetleri.

-Savunma Sanayii Müsteşarlığınca savunma, güvenlik veya istihbarat alanları açısından önem arz ettiği belirtilen savunma, güvenlik ve istihbarata yönelik her türlü platform, sistem, yazılım, araç ve gereçlerini üreten tam mükellef imalatçı firmalar ile savunma, güvenlik veya istihbarat alanlarında yapılacak araştırma ve geliştirme projeleriniüstlenen tam mükellef imalatçı firmaların ülkenin savunma, güvenlik veya istihbaratı ile ilgili kamu kurum ve kuruluşlarına yapacakları satış ve teslimler ile bu satış ve teslimler sonrası doğan bakım ve onarım hizmetleri.

-Düzenlemede belirtilen firmalara, tam mükellef imalatçıfirmaların üreterek yapacakları satış ve teslimleri.

-Belirtilen işleri yüklenen firmanın dar mükelleffirma olması halinde, tam mükellef imalatçı fırınaların bu firmaya üreterek yapacakları satışve teslimleri.

-Tam mükellef imalatçı firmaların, Ekonomi Bakanlığınca belirlenen yatırım mallarılistesinde belirtilen malları üreterek yapacakları satış ve teslimleri.

-Tam mükellef imalatçı firmaların, Yatırım Teşvik Belgesi kapsamında monte edilmemiş haldeki aksam ve parçaları ithal edebilecek firmalara, ithal edebilecekleri bu aksam ve parçaları üreterek yapacakları satış ve teslimleri.

-Yap-İşlet Modeli çerçevesinde yapılacak yatırım projelerini üstlenen tam mükellef firmaların yapacakları hizmet ve faaliyetleri.

-Kamu kurum ve kuruluşları tarafından uluslararası ihaleye çıkarılmış yurt içi veya yurt dışı münhasıran yük taşıma işlerini yüklenen tam mükellef firmaların bu faaliyetleri.

-Uluslararası yük taşımacılığından döviz olarak kazanılan navlun bedellerinin yurdagetirilmesi kaydıyla kara, deniz veya hava ulaştırma hizmet ve faaliyetleri.

-Yurt dışına yönelik olarak gerçekleştirilecek müteahhitlik, müşavirlik, yazılım ve mühendislik hizmetleri.

-Yabancı uyruklulara (diplomatik temsilcilikler ve mensupları dahil), turistlere veya yurt dışında çalışan Türk vatandaşlarına, Türkiye'de bulundukları sürede, döviz karşılığı verilecek sağlık hizmetleri.

-Turizm müesseseleri ile seyahat acentelerinin yurtiçindeki ve yurtdışındaki turizm faaliyetleri sırasında yaptıkları döviz karşılığı hizmet satışları.

-Bedelleri döviz olarak alınmak kaydıyla yurt dışında yerleşik firmalar adına gerçekleştirilen bakım ve onarım hizmetiyle, dış sefere çıkan Türk ve yabancı bayraklı gemi, uçak veya tırların bakımı ve onarımı, yenileme ve dönüşüm ile bakım, onarım, yenileme ve dönüşüm kapsamında gerçekleştirilen mal (yakıt ve madeni yağlar hariç) ve hizmet satışları.

-Tam mükellef firmalarca, ihraç ürünlerinin pazarlanması amacıyla yurt dışında mağaza açılması veya işletilmesi.

-Kamu kurum ve kuruluşlarınca uluslararası ihaleye çıkarılan maden havzalarındanrödovans karşılığında maden çıkarımı ve işletmesiyle ilgili üretim faaliyetleri.

-Yurt içinde yerleşik haber ajanslarınca, yurt dışındaki yayın organlarına görüntülüveya görüntüsüz haber satışları.

-Kamu kurum ve kuruluşlarınca uluslararası ihaleye çıkarılan ve Ekonomi Bakanlığı tarafından belirlenen yatırım malları, sınai mamuller ve yazılım hizmetlerine yönelik ihaleleri kazanan tam mükellef imalatçı firmaların üreterek yapacaklan satış ve teslimleri.

-İkili veya çok taraflı uluslararası anlaşma hükümlerine göre yurt içinde bulunan yabancı kuruluşların, yurt dışından getirme imkanına sahip bulundukları sınai mamulleri teslim eden tam mükellef imalatçı firmalar ile uluslararası kuruluşlar, yabancı ülke temsilcilikleri ve kuruluşlarına ait tesislerin yapımını ve onarımını üstlenen tam mükellef müteahhit firmaların faaliyet ve teslimleri.

-İkili veya çok taraflı uluslararası anlaşmalar kapsamında Türkiye'de gerçekleştirilen projeleri üstlenen kurum, kuruluş veya şirketler (bunlar tarafından yurt içinde projenin yürütülmesi amacıyla kurulan veya ortaklık gerçekleştirilen şirketler dahil) tarafından proje kapsamında verilen yapım ve teslim işlerini yüklenen firmaların (alt yükleniciler hariç); tam mükellef olması halinde, bunların yapacakları teslim ve hizmetleri ile tammükellef imalatçı firmaların bu firmalara üreterek yapacakları satış ve teslimleri, tam ve dar mükellef firmaların ortaklıklı firmanın ortaklığıfirmaların bu firmalara üreterek yapacaklan satış ve teslimleri, kamu özel işbirliği kapsamında tesis yapımı ve yenilenmesi işlerini üstlenen tam mükellef firmaların yapacakları hizmet ve faaliyetleri.

Bu sayılan işlem veya faaliyetlerin kısmen veya tamamen gerçekleştirilmemesi halinde, gerçekleşmeyen kısma ait alınmayan harç, mükelleflerden, Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre ceza ve gecikme faizi ile birlikte geri alınacak.

-Emlak vergisinden muafiyet

Tasarıyla, tahkim müessesesinin etkinleştirilmesi ve mahkemelerin yükünün azaltılması amacıyla, tahkim davalarında nispi karar ve ilam harcının alınmaması sağlanıyor.

Genel ve özel vekaletname ayrımı kaldırılacak, vekaletnamelerin tamamından aynı tutarda harç alınacak.

Tacirler arasında tesis edilen ipotek işlemlerinde, hesaplanan tapu harcının yüzde 50'si alınmayacak.

Emlak Vergisi Kanunu'nda yapılan düzenlemeyle yatırım teşvik belgesi kapsamında inşa edilen binalar, inşalarının sona erdiği tarihi takip eden bütçe yılından itibaren 5 yıl süre ile emlak vergisinden muaf tutulacak.

Yatırım teşvik belgesi kapsamında yapılan yatırımlar için iktisap olunan veya bu yatırımlar için tahsis edilen araziler de yatırım teşvik belgesi süresince emlak vergisinden muaf olacak.

Yatırım teşvik belgesi kapsamında inşa edilen binalardan bina inşaat harcı alınmayacak.

Yatırım teşvik belgesi kapsamında inşa edilen yapı ve tesislerden, imar mevzuatı gereğince belediyelerce alınması gereken harçlar alınmayacak.

Elde edilen faiz gelirleriyle sınırlı olmak üzere, tahvil satın almak suretiyle verilen finansman hizmetin istisna kapsamında olacak.

Her türlü varlık ve hakların varlık kiralama şirketlerine devirlerinde, devir tarihine kadar indirilen katma değer vergisi indirimleri geriye dönük düzeltilmeyecek. Bu tarihe kadar indirilemeyen katma değer vergisi ise doğrudan gider yazılabilecek.

Katılım bankaları, kalkınma ve yatırım bankaları da sat-kirala-geri al işlemlerine yönelik istisnadan yararlanacak. Taşınırlar da sat-kirala-geri al işlemleri çerçevesinde istisna kapsamına dahil edilecek.

(Sürecek)